![[H O M E : Emblem Project Utrecht]](/static/images/rd-small.gif)
Il mal mi preme, & mi spaventa il peggio [20]
20. Il
mal mi preme, &1 mi spaventa il peggio.
Als ick in liefde ben/ dan ben ick als ghebonden/
Als ick daer buyten ben/ dan ben ick gantsch gheschonden/
Wat doe ick doch aldus? ontbonden wil ick zijn/
Soo ick ontbonden ben/ so meerdert doch mijn pijn/
Soo ick dus langhe blijf/ ick moet mijn vreuchden derven/
Soo ick dus niet en blijf/ soo moet ick doch wel sterven.
Soo ick ghesloten blijf/ soo blijf ick inden noot/
Soo ick ontsloten word’/ soo gae ick inde doot.
Als ick daer buyten ben/ dan ben ick gantsch gheschonden/
Wat doe ick doch aldus? ontbonden wil ick zijn/
Soo ick ontbonden ben/ so meerdert doch mijn pijn/
Soo ick dus langhe blijf/ ick moet mijn vreuchden derven/
Soo ick dus niet en blijf/ soo moet ick doch wel sterven.
Soo ick ghesloten blijf/ soo blijf ick inden noot/
Soo ick ontsloten word’/ soo gae ick inde doot.
Translations
|
Het kwaad bedrukt me, het ergste schrikt me af. |
|
Evil pursues me, and fear of worse haunts me. |
|
Als ik in de liefde ben, ben ik als vastgebonden. Ben ik er buiten, dan ben ik geschonden. Wat moet ik toch doen? Ik wil ontbonden zijn, maar als ik ontbonden ben neemt mijn pijn toe. Als ik hier langer blijf, zal ik geen vreugde hebben. Als ik wegga zal ik sterven. Als ik opgesloten blijf, blijf ik in nood. Als ik vrij kom, dan ga ik dood. |
|
De kat wacht af terwijl de muis de kooi open doet. Zo staat ons, wanneer we kwaad vermijden, het ergere te wachten. |
|
The cage releases the mouse, the cat is waiting. Thus worse awaits us when we avoid evil. |
Literature
-
Henkel and Schöne, Emblemata
, col. 591
-
Porteman, Inleiding tot de Nederlandse emblemataliteratuur, pp. 46-47
-
Praz, Seventeenth-Century Imagery, p. 97
-
Luijten, Gezien of gelezen?, pp. 48-49
Sources and parallels
- Source for the motto: Petrarca, Canzoniere, poem.
186, 1
- Source for the motto: Petrarca, Canzoniere, poem.
244, 1
- Source for the motto: Junius, Emblemata [web], embl. 39
- Source for the pictura and entire emblem: Scève, Délie, embl. 33
- Partial parallel (adaptation?) for the pictura: Ut capias, capiare prius. [18] (in: Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627))
[Compare
![[compare]](/static/images/compare2.gif "Compare")
]
-
Parallel in the 1616 edition: motto and subscriptio the same, pictura is mirrored: Il mal mi preme, & mi spaventa il peggio. [44] (in: Daniël Heinsius, Ambacht van Cupido, from: Nederduytsche poemata (1616))
[Compare]
-
Parallel (and probably adaptation) for the pictura and entire emblem: Voor vryheyt vaylicheyt [28] (in: Pieter Cornelisz. Hooft, Emblemata amatoria (1611))
[Compare]
-
Same emblem in 1601 edition: Il mal mi preme, & mi spaventa il peggio [20] (in: Daniël Heinsius, Quaeris quid sit Amor (c. 1601))
[Compare]
-
Parallel (and probably adaptation) for the pictura in: Fit spolians spolium. [12] (in: Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627))
[Compare]
References, across this site, to this page:
- Fit spolians spolium. [12] (in: Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627))
- Ut capias, capiare prius. [18] (in: Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627))
- Voor vryheyt vaylicheyt [28] (in: Pieter Cornelisz. Hooft, Emblemata amatoria (1611))
- Il mal mi preme, & mi spaventa il peggio [20] (in: Daniël Heinsius, Quaeris quid sit Amor (c. 1601))
- Il mal mi preme, & mi spaventa il peggio. [44] (in: Daniël Heinsius, Ambacht van Cupido (1613))
- Il mal mi preme, & mi spaventa il peggio. [44] (in: Daniël Heinsius, Ambacht van Cupido, from: Nederduytsche poemata (1616))
Iconclass
From behind a wall Cupid is looking at a cat who is watching a mouse leaving the trap where he was captured yet safe- rodents: mouse (+ animal(s) being hit, shot, caught)
[25F26(MOUSE)(+621)]
- spying on someone (+ variant)
[31A314(+0)]
- cat and mouse
[34B121]
- mouse trap
[34D111]
- archer's weapons: arrow
[45C15(ARROW)]
- archer's weapons: bow
[45C15(BOW)]
- Curtailment (+ emblematical representation of concept)
[51EE12(+4)]
- Danger; 'Pericolo' (Ripa) (+ emblematical representation of concept)
[54DD51(+4)]
- Pain, Sorrow, Sadness; 'Dolore', 'Dolore di Zeusi' (Ripa) (+ emblematical representation of concept)
[56BB1(+4)]
- (personifications and symbolic representations of) Love; 'Amore (secondo Seneca)' (Ripa) (+ emblematical representation of
concept)
[56F2(+4)]
- proverbs, sayings, etc. (with TEXT)
[86(IL MAL MI PREME, ET MI SPAVENTA IL PEGGIO)]
- other non-aggressive activities of Cupid
[92D156]
- attributes of Cupid (with NAME)
[92D18(ARROW)]
- attributes of Cupid (with NAME)
[92D18(BOW)]
Notes
In het motto onder de pictura staat: et
i.p.v. &.