Quis dabit capiti meo aquam [8]
VIII.
Hier. 9.
VVie sal tot mijn hooft vvater gheven, ende
tot mijn ooghen een fonteyne der traenen, en-
de ick sal vveenen dagh ende nacht?
VVie sal tot mijn hooft vvater gheven, ende
tot mijn ooghen een fonteyne der traenen, en-
de ick sal vveenen dagh ende nacht?
WIe sal dan nu mijn hooft met waeter over-gieten /
En soo veel druppels doen als hayren daer uyt schietē?
Want tot dusdaenen vloedt is een vlack-open veldt
Waer teghen gheenen dijck / noch barrhem is gestelt.
Och of mijn ooghen bey verkeerden in rivieren!
Voorwaer ick soude die noch weten te bestieren:
De traenen al soo wel en zijn my niet ghenoech /
Van die hier altijdt kreet / en nimmermeer en loech.
Noch al het vocht dat uyt Andromache daer woelde
Waer door hy haer ghesucht soo menichmael verkoelde /
Noch Dauid u gheschrey / al wast een volle bat
In 't welck ghy alle nacht u bedde maeckte nat /
'T welck u in sté van broodt / het voedtsel koste gheven /
'T welck was al u vermaeck / u tijdt-verdrijf en leven.
'Ken acht 'et water niet dat Magdalis ontvloot
Met welcke sy den Heer soo mildelijck begoot.
Noch al u traenen oock traen-spruytende fonteyne
Wien Godt van 't eeuwich Rijck den sleutel gaf alleyne /
Die u in u misdaedt soo dickmael hebt bedroeft
Hoe dat den traene loop u wanghen heeft doorgroeft.
En soo veel druppels doen als hayren daer uyt schietē?
Want tot dusdaenen vloedt is een vlack-open veldt
Waer teghen gheenen dijck / noch barrhem is gestelt.
Och of mijn ooghen bey verkeerden in rivieren!
Voorwaer ick soude die noch weten te bestieren:
De traenen al soo wel en zijn my niet ghenoech /
Van die hier altijdt kreet / en nimmermeer en loech.
Noch al het vocht dat uyt Andromache daer woelde
Waer door hy haer ghesucht soo menichmael verkoelde /
Noch Dauid u gheschrey / al wast een volle bat
In 't welck ghy alle nacht u bedde maeckte nat /
'T welck u in sté van broodt / het voedtsel koste gheven /
'T welck was al u vermaeck / u tijdt-verdrijf en leven.
'Ken acht 'et water niet dat Magdalis ontvloot
Met welcke sy den Heer soo mildelijck begoot.
Noch al u traenen oock traen-spruytende fonteyne
Wien Godt van 't eeuwich Rijck den sleutel gaf alleyne /
Die u in u misdaedt soo dickmael hebt bedroeft
Hoe dat den traene loop u wanghen heeft doorgroeft.
Maer 't waeter van den Nijl sou my noch best ghereyen
Dat uyt Aegypten valt en vochticht sijn valleyen /
Of dat die volle kruyck van Ganimedes schinckt
Als hy op sijnen tijdt het leeghe landt verdrinckt.
Of 't waeter dat alhier quam eertijdts inghedronghen
Soo van den hemel self de sluysen open spronghen /
En dat al desen al / de Menschen en het Vee
Hun vonden over hoop te midden in een zee.
Dus wensch ick oock in my een menichte van vlaeghen
En t'midden op mijn hooft een volle zee te draeghen.
Ick wensch mijn ooghen bey in tweederleye vliet
Die elck van onder op sijn vochticheydt verschiet.
En verre zy van daer hoe dat ick soud' ghedooghen
Dees vlieten alle twee te laeten inne-drooghen /
Ten waer dat my van voors ten minsten wiert bekent
Dat alle mijnen druck daer mede waer ghe-endt.
O waeter-minnigh heyr / schoon-suyvere Naïaden.
Of ick oock had' de keur alsoo te moghen baeden!
O wel-gheluckich dan ghy Maeghden in 't ghemeyn
Wiens leden zijn verkeert in eenighe fonteyn!
Waertoe mijn arrems oock van 't waeter niet en druypen /
Noch uyt mijn mostigh hayr gheen druppelen en sluypen?
Maer neen / het is voor niet / het is verloren pijn
'Ken kan naer mijnen wensch soodaenelijck niet zijn.
Och oft ick in een beeck als eenen Acis vloeyde
Die Galatêa dicks met traenen oversproeyde!
Oft mocht ick Biblis zijn die in het waeter smolt
Dat noch ter deser ur' in Caria daer rolt?
Of had'ick u ghedaent ten minsten aen-ghetoghen
Als ghy in 't Worstel-spel hebt Hercules bedroghen
Acheloë voorwaer in plaetse van Rivier
En hadd' ick noyt ghewenscht te wesen eenen stier.
En ofschoon mijnen vloedt had' luttel te bedieden
Als wesend' onbekent aen menichte van lieden /
Seer kleyne wast verlies / als ick mocht open staen
Om 't water dat daer valt by 't mijne noch t'ontfaen /
Dan soude mijn ghesicht 't selv' hebben doen uyt-pruysschen
En met soo stranghen val lancx mijnen boesem ruysschen
Als den gesmolten sneeuw van Pindus 't sop af-wijckt
En met de volle macht ten daele nederstrijckt.
Als-dan hadd'ick ghesien mijn traenen alsoo groeyen
Dat sy dagh ende nacht sou'n moeten hebben vloeyen
Als-dan had ick ghebracht wel soo veel traenen voort
Dat alle mijn misdaedt in traenen waer versmoort.
Dat uyt Aegypten valt en vochticht sijn valleyen /
Of dat die volle kruyck van Ganimedes schinckt
Als hy op sijnen tijdt het leeghe landt verdrinckt.
Of 't waeter dat alhier quam eertijdts inghedronghen
Soo van den hemel self de sluysen open spronghen /
En dat al desen al / de Menschen en het Vee
Hun vonden over hoop te midden in een zee.
Dus wensch ick oock in my een menichte van vlaeghen
En t'midden op mijn hooft een volle zee te draeghen.
Ick wensch mijn ooghen bey in tweederleye vliet
Die elck van onder op sijn vochticheydt verschiet.
En verre zy van daer hoe dat ick soud' ghedooghen
Dees vlieten alle twee te laeten inne-drooghen /
Ten waer dat my van voors ten minsten wiert bekent
Dat alle mijnen druck daer mede waer ghe-endt.
O waeter-minnigh heyr / schoon-suyvere Naïaden.
Of ick oock had' de keur alsoo te moghen baeden!
O wel-gheluckich dan ghy Maeghden in 't ghemeyn
Wiens leden zijn verkeert in eenighe fonteyn!
Waertoe mijn arrems oock van 't waeter niet en druypen /
Noch uyt mijn mostigh hayr gheen druppelen en sluypen?
Maer neen / het is voor niet / het is verloren pijn
'Ken kan naer mijnen wensch soodaenelijck niet zijn.
Och oft ick in een beeck als eenen Acis vloeyde
Die Galatêa dicks met traenen oversproeyde!
Oft mocht ick Biblis zijn die in het waeter smolt
Dat noch ter deser ur' in Caria daer rolt?
Of had'ick u ghedaent ten minsten aen-ghetoghen
Als ghy in 't Worstel-spel hebt Hercules bedroghen
Acheloë voorwaer in plaetse van Rivier
En hadd' ick noyt ghewenscht te wesen eenen stier.
En ofschoon mijnen vloedt had' luttel te bedieden
Als wesend' onbekent aen menichte van lieden /
Seer kleyne wast verlies / als ick mocht open staen
Om 't water dat daer valt by 't mijne noch t'ontfaen /
Dan soude mijn ghesicht 't selv' hebben doen uyt-pruysschen
En met soo stranghen val lancx mijnen boesem ruysschen
Als den gesmolten sneeuw van Pindus 't sop af-wijckt
En met de volle macht ten daele nederstrijckt.
Als-dan hadd'ick ghesien mijn traenen alsoo groeyen
Dat sy dagh ende nacht sou'n moeten hebben vloeyen
Als-dan had ick ghebracht wel soo veel traenen voort
Dat alle mijn misdaedt in traenen waer versmoort.
Hierem. 9.
VVie sal tot mijn hooft vvaeter ghe-
ven, ende tot mijn ooghen een fontey-
ne der traenen, ende ick sal vveenen
dach ende nacht?
VVie sal tot mijn hooft vvaeter ghe-
ven, ende tot mijn ooghen een fontey-
ne der traenen, ende ick sal vveenen
dach ende nacht?
Hier. in cap. 9. Hierem.
AL waert by aldien dat ick gheheel ver-
keerde in traenen / ende dat elck van dien
niet en waere een druppel / maer wel den over-
vloedt eender rieviere / noch en soude ick
niet waeters ghenoech hebben om volkome-
lijck te schreyen.
AL waert by aldien dat ick gheheel ver-
keerde in traenen / ende dat elck van dien
niet en waere een druppel / maer wel den over-
vloedt eender rieviere / noch en soude ick
niet waeters ghenoech hebben om volkome-
lijck te schreyen.
Bernar. serm. 16 in Cant.
VVie sal mijn hooft vvaeter gheven, ende
mijn ooghen een fonteyne der traenen? op
dat ick alsoo met mijn traenen magh ver-
rasschen die traenen ende die knerselinge der
tanden / die swaere boeyen aen handen ende
voeten / met het ghewichte der pranghende /
stroppende / brandende ende onverslindelijcke
ketenen? Wee my / mijn moeder / waer toe
hebdy my ghebaert / een kindt der droefheydt /
een kindt der verbolgentheydt / der onweer-
dicheydt / ende der eeuwigher beweeninghe?
VVie sal mijn hooft vvaeter gheven, ende
mijn ooghen een fonteyne der traenen? op
dat ick alsoo met mijn traenen magh ver-
rasschen die traenen ende die knerselinge der
tanden / die swaere boeyen aen handen ende
voeten / met het ghewichte der pranghende /
stroppende / brandende ende onverslindelijcke
ketenen? Wee my / mijn moeder / waer toe
hebdy my ghebaert / een kindt der droefheydt /
een kindt der verbolgentheydt / der onweer-
dicheydt / ende der eeuwigher beweeninghe?
Greg. lib. 3. dialog. cap. 34.
Axa versuchtende begheerde van haeren
vaeder vochtighe aerde; want de ghenaede
der traenen is met een innighe begheerte en-
de grooten yver aen onsen Heere te versoec-
ken. De siele ontfanght vochticheydt van bo-
ven / als sy haer selven met den wensch van
het Rijcke der hemelen in traenen oeffent / en-
de sy ontfanght vochticheydt van beneden /
soo wanneer sy met haer traenen is voorko-
mende de helsche verdoemenisse.
Axa versuchtende begheerde van haeren
vaeder vochtighe aerde; want de ghenaede
der traenen is met een innighe begheerte en-
de grooten yver aen onsen Heere te versoec-
ken. De siele ontfanght vochticheydt van bo-
ven / als sy haer selven met den wensch van
het Rijcke der hemelen in traenen oeffent / en-
de sy ontfanght vochticheydt van beneden /
soo wanneer sy met haer traenen is voorko-
mende de helsche verdoemenisse.
August. medit. c. 36.
Iae ghy selver ô Koningh der eere / ende
meester van alle deughden / hebt door uwe
woorden ende door u voorbewijsen ons leeren
suchten ende weenen / segghende: Salich zijn
sy die droevich vvesen, vvant sy sullen ver-
troost worden. Ghy hebt beweent uwen o-
verledenen vriendt / ende ghy hebt bitterlijck
ghekreten over die stadt wiens bedervenisse
was naeckende. Ick bidde u dan ô goeder-
tieren Jesv door uwe alderkostelijckste trae-
nen / ende door uwe bermherticheden verleent
my de ghenaede der traenen / welcke mijn sie-
le seer is wenschende; want sonder uwe jonste
en kan ick de selve niet verwerven: maer wel
door uwen H. Gheest / die de versteende herten
der sondaeren vermorst / gunt my de ghenae-
de ghelijck ghy die ghegunt hebt aen onse
Voor-vaeders / van de welcke ick moet naer-
volghen de voetstappen / op dat ick rouwich
zy over mijn leven / ghelijck ghy dagh ende
nacht hebt rouwich willen wesen. Gheeft
my vochticheydt van boven ende beneden / op
dat my de traenen dagh ende nacht dienen
voor broodt. O alder-soetste Iesv, verleent
my van traenen een klaer-spruytende fon-
teyne / in welcke sonder ophouden mach wor-
den ghewasschen den brandt-offer van mijne
sonden. Verleent my ô alderliefste Godt die
ghenaede der traenen: maer verleent my die /
bidd' ick u / uyt de soeticheydt van uwe liefde /
ende uyt het ghedencken dijner bermhertic-
heydt. Verleent my om den wille van uwer
goedertierentheydt / dat uwen soeten ende
droncken-makenden drinck-beker mach slis-
sen mijnen dorst.
Iae ghy selver ô Koningh der eere / ende
meester van alle deughden / hebt door uwe
woorden ende door u voorbewijsen ons leeren
suchten ende weenen / segghende: Salich zijn
sy die droevich vvesen, vvant sy sullen ver-
troost worden. Ghy hebt beweent uwen o-
verledenen vriendt / ende ghy hebt bitterlijck
ghekreten over die stadt wiens bedervenisse
was naeckende. Ick bidde u dan ô goeder-
tieren Jesv door uwe alderkostelijckste trae-
nen / ende door uwe bermherticheden verleent
my de ghenaede der traenen / welcke mijn sie-
le seer is wenschende; want sonder uwe jonste
en kan ick de selve niet verwerven: maer wel
door uwen H. Gheest / die de versteende herten
der sondaeren vermorst / gunt my de ghenae-
de ghelijck ghy die ghegunt hebt aen onse
Voor-vaeders / van de welcke ick moet naer-
volghen de voetstappen / op dat ick rouwich
zy over mijn leven / ghelijck ghy dagh ende
nacht hebt rouwich willen wesen. Gheeft
my vochticheydt van boven ende beneden / op
dat my de traenen dagh ende nacht dienen
voor broodt. O alder-soetste Iesv, verleent
my van traenen een klaer-spruytende fon-
teyne / in welcke sonder ophouden mach wor-
den ghewasschen den brandt-offer van mijne
sonden. Verleent my ô alderliefste Godt die
ghenaede der traenen: maer verleent my die /
bidd' ick u / uyt de soeticheydt van uwe liefde /
ende uyt het ghedencken dijner bermhertic-
heydt. Verleent my om den wille van uwer
goedertierentheydt / dat uwen soeten ende
droncken-makenden drinck-beker mach slis-
sen mijnen dorst.
Hugo Cardin. in c. 9. Ierem.Eccl. c. 35. v / 9.
Ende ghelijckerwijs een snelle beke alle be-
letselen daer henen druyscht / alsoo eenen traen
der brandender begheerte spuelt alle sonden /
vertroost alle pijnen / ende volbrenght haeren
loop tot Godt tot dat sy voor sijn aenschijn is
gheraeckende. En vallen de traenen van een
vveduvve niet op de vvanghe? hebben sy
gheenen voorderen loop? vvant van de vvan-
ghe klimmen sy tot den hemel.
Ende ghelijckerwijs een snelle beke alle be-
letselen daer henen druyscht / alsoo eenen traen
der brandender begheerte spuelt alle sonden /
vertroost alle pijnen / ende volbrenght haeren
loop tot Godt tot dat sy voor sijn aenschijn is
gheraeckende. En vallen de traenen van een
vveduvve niet op de vvanghe? hebben sy
gheenen voorderen loop? vvant van de vvan-
ghe klimmen sy tot den hemel.
August. medit. cap 37.
O Heere slaet, slaet bidde ick u / op dese mij-
ne versteende siele / met eenen heylighen ende
sterckē strael uwer liefde / ende gedooght doch
door uwe moghende kracht mijn binnenste te
door-dringhen / ende treckt alsoo veel vvaeter
van mijnen hoofde, ende van de ooghen eē
vvaerachtighe fonteyne der traenen, ghedue-
rich spruytende uyt den al te grooten yver en-
de begeerte van het aenschouwen uwer schoo-
nigheydt / op dat ick mach weenen dagh en-
de nacht / sonder eenighen troost in dit tegen-
woordich leven.
O Heere slaet, slaet bidde ick u / op dese mij-
ne versteende siele / met eenen heylighen ende
sterckē strael uwer liefde / ende gedooght doch
door uwe moghende kracht mijn binnenste te
door-dringhen / ende treckt alsoo veel vvaeter
van mijnen hoofde, ende van de ooghen eē
vvaerachtighe fonteyne der traenen, ghedue-
rich spruytende uyt den al te grooten yver en-
de begeerte van het aenschouwen uwer schoo-
nigheydt / op dat ick mach weenen dagh en-
de nacht / sonder eenighen troost in dit tegen-
woordich leven.
August. medit. cap. 36.
Verleent my / bidde ick u / inwendige trae-
nen / die los moghen maecken de ketenen mij-
ner sonden / ende mijn siele vervullen met die
hemelsche blijdschap. My komt te voren die
uytnemende viericheyt van een ander
vrouwe / die u in het graf ligghende / door lief-
de was soeckende / die / (al wast dat uwe Dis-
cipulen van daer vertrocken) niet en vertrack;
maer sy bleef aen de selve ghestaedich sitten
met den mondt vol klachten / het herte vol
ghesuchten / ende de ooghen vol traenen. In-
dien dan een vrouwe soo heeft gheweent / ende
blijven weenen / die den levenden heeft ghe-
socht onder de dooden / ende die u maer en
ghenaeckte met de handt des gheloofs / hoe
moet u dan sonder ophouden beweenen de
siele die u haeren Verlosser metter ghedachten
ghelooft / ende met den mondt belijdet den
Oversten des hemels / ende die alle wereldt-
sche saecken zijt bestierende? Hoe moet dan
al-dusdaene siele weenen ende suchten / eene
siele / segghe ick / die u bemint / ende met al-
der begheerten u soeckt te aenschouwen?
Verleent my / bidde ick u / inwendige trae-
nen / die los moghen maecken de ketenen mij-
ner sonden / ende mijn siele vervullen met die
hemelsche blijdschap. My komt te voren die
uytnemende viericheyt van een ander
vrouwe / die u in het graf ligghende / door lief-
de was soeckende / die / (al wast dat uwe Dis-
cipulen van daer vertrocken) niet en vertrack;
maer sy bleef aen de selve ghestaedich sitten
met den mondt vol klachten / het herte vol
ghesuchten / ende de ooghen vol traenen. In-
dien dan een vrouwe soo heeft gheweent / ende
blijven weenen / die den levenden heeft ghe-
socht onder de dooden / ende die u maer en
ghenaeckte met de handt des gheloofs / hoe
moet u dan sonder ophouden beweenen de
siele die u haeren Verlosser metter ghedachten
ghelooft / ende met den mondt belijdet den
Oversten des hemels / ende die alle wereldt-
sche saecken zijt bestierende? Hoe moet dan
al-dusdaene siele weenen ende suchten / eene
siele / segghe ick / die u bemint / ende met al-
der begheerten u soeckt te aenschouwen?
Translations
Literature
Sources and parallels
- Remake of image, in: Quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem lacrymarum? [8] (in: Jan Suderman, De godlievende ziel (1724)) [Compare]
- Compare Quarles, Emblems, divine and moral, embl. 3.8
- Same pictura and motto: Hugo, Pia desideria, bk/embl. 1/8
References, across this site, to this page:
Iconclass
The human soul sits near a fountain, tears streaming down her cheeks; from heaven water is poured down on her head- Christ and the Soul [11D51]
- devotion, piety; 'Divotione' (Ripa) [11Q0]
- water (one of the four elements) [21D]
- spring, source of river or stream [25H211]
- river personified, 'Fiumi' (Ripa) [25H2130]
- waterfall [25H216]
- rain (+ variant) [26B(+0)]
- floating in the air [31A2763]
- arm raised upward - AA - both arms or hands [31AA2511]
- hands folded with fingers knit - AA - female human figure [31AA25221]
- tears [31B62141]
- adolescent, young woman, maiden [31D13]
- adult man (+ nude human being) [31D14(+89)]
- garden fountain (+ variant) [41A651(+0)]
- container of ceramics: jar, jug, pot, vase [41A773]
- Incorruption, Purity; 'Purité' (Ripa) (+ emblematical representation of concept) [57A63(+4)]
- other scenes ~ the book of Jeremiah (with BOOK CHAPTER:VERSE) [71O79(9:1)]
- proverbs, sayings, etc. (with TEXT) [86(QUIS DABIT CAPITI MEO AQUAM ET OCULIS MEIS)]