Cant. 3.
Numquid quem diligit anima mea
vidistis? Paullulum cum pertran-
sissem eos, inueni quem diligit ani-
ma mea, tenui illam, nec dimit-
tam.

Cant. 3.
Hebt ghy lieden niet ghesien die mijne siele
lief heeft? Als ick hun vvat vvas
voor-by ghegaen, hebbe ick ghevon-
den die mijn siele lief heeft, ick hebbe
hem vast ghehouden, ende ick en sal hem
niet laeten gaen.

Bernar. ser. 79. in Cant.
O Haestighe / krachtighe / brandende / uyt-
bortelende liefde! die niet en ghedooght
andere saecken dan u te betrachten / die alle
saecken / behalvens u selven / zijt verworpen-
de ende verachtende / ende die in u eyghen sel-
ven u alleene zijt vernoeghende! ghy ver-
stroyt de reghel-maete / ghy gheveyst uwen
handel / noch oock ghy en onderhoudt gheene
sekere maniere. Ghy verheught u in u sel-
ven / ende ghy bedwinght dat daer schijnt te
hebben bequaemicheydt / redene / raedt / ende
oordeel. Siet al het ghene dat dese beminde
seght / dat sy peyst / en is niet dan u / noch sy en
verluydt niemandt dan u / dus sterck zijt ghy

omringhelt / soo van haer herte / als van haer
tonghe. Sy seght: Hebdy niet ghesien die
mijn siele lief heeft? Als oft sy-lieden behoor-
den te weten alle haere ghedachten. Wel ghy
schoone / verneemt ghy naer den ghenen die
uwe siele bemint? maer hoe! en heeft hy geen-
derhande naeme? ké seght my eens wie ghy
zijt / ende wie hy mach wesen!

Nyss or. 12. in Cant.
Hoe soudt moghelijck zijn te vinden het
welck gheene saecken ons bekent / en konnen
betoonen? noch ghedaente / noch af-schijn /
noch beteeckinghe / noch hoedaenicheydt /
noch af-beeldsel / noch verghelijckenisse? we-
sende altoos ghestelt buyten alle paeden on-
ser wetenschap / ende buyten den inval der
ghene die hem soecken. Hierom is 't dat sy is
segghende: Ick hebbe hem ghesocht door
der sielen vermoghentheydt / begaeft zijnde
met de deughdt van iet te vinden / met het re-
den-taelen / ende met de ghedachten: maer
uyt alle dusdaenighe was hy ghestelt / als
vliedende / ende hem niet laetende ghenaec-
ken door de aengrijpinghe van mijnen geest.
Ende den ghenen die nerghens gheen teec-
ken en heeft aen het Welcke men hem soude
kennen / hoe soudet moghelijck zijn te weten
hoedanich hy soude wesen? oft door re-
den-taele? oft door begrijpinghe? oft door
beschrijvinghe der woorden?

Chrys. hom. de virt.
Maer ghelijcker-wijs eene ghehouwde
Vrouwe / die haeren man boven maeten is
beminnende / terwijlent hy van haer is /
kijckt door de vensters / oft sy hem erghens
saeghe komen / sy reck-halst naer de zee / ende
naer het vaste landt / ende indien haer ghe-
sichte ontdeckende is eenich schip / meynt dat
haeren beminden daer in is / verneemt sy ee-
nighe reysende lieden / die van verre komen /
laet haer voren staen / dat sy zijn van sijn ghe-
selschap / ende die te ghemoete gaende / sal hun
vraeghen: Ick bidde u-lieden / seght my /
waer is hy achter-bleven? in wat gheweste /
in wat stadt hebt ghy-lieden hem ghelaeten?
wat seght hy / wat recht hy uyt / wanneer
heeft hy gheschickt wederom te keeren? Alsoo
ieder Godt-minnende siele / ghebonden aen
de liefde Christi / vraeght seer dickmaels:
Seght my in vvat plaetse dat is etende, ende
dat is rustende den ghenen die mijn siele lief
heeft?

Bern. homil. infra 8. Epiph.
Alsnu wenscht ghy te sien die ghy liefhebt /
ghy vleydt hem ende ghy soeckt hem met
duysent soeticheden / om soo volkomelijck te
hebben het gheniet van sijne liefde / soo oock
van uwe wenschinghe. Alsdan beschuldight
ghy sijn langh vertoeven / als-nu dunckt ghy
te zijn verstooten / ende dit alles maeckt u

beroert ende verslaeghen / als-nu laet ghy u
voren staen dat ghy op vele naer niet en zijt
weerdich sijne besoeckinghen: ten lesten /
hebbende leedtschap van alle u achter-denc-
ken / vertroost u selven door een vast be-
trouwen van sijne weder-komste / ende sijne
goedertierentheydt soo menich-werf be-
proeft: Maer is 't by aldien dat uwe mis-
troosticheydt noch gheen eynde en neemt (als
wesende onmoghelijck die langher te verdra-
ghen) terstondt laet ghy u overwinnen
door eene haesticheydt / ende door eene ghee-
stelijcke worstelinghe bepooght ghy dese lan-
ghe ende traeghe sluyeringhe te verwijten.
Ha wat al traenen zijt ghy alsdan verstorten-
de! wat ghesucht / wat ghekerrem zijt ghy
als-dan voort-brenghende! Als-nu uwe oo-
ghen door traenen opgheswollen / keeren hun
naer den hemel / vergheselschapt met een in-
nelijck hert-grondich suchten / als-nu de
handen ende de aermen worden uytghe-
reckt / als-nu slaende voor de borst beschul-
dight ghy de slappicheydt ende de traegheydt
van uwe siele. Daer en boven worden daer
voort-ghebracht woorden sonder beghin oft
eynde / immers die niet en vervolghen als
wesende sonder slot oft redene / ghy maeckt
u eene nieuwe taele / die van niemandt dan
van u selven en wordt verstaen; somtijdts

de liefde ende de stemme verluyden te saemen /
ende somtijdts is de liefde de stemme ver-
rasschende / die niet en kan volghen / maer
moet verdwijnen ende onder-blijven / daer-
en tusschen den goedertieren Iesvs bemerc-
kende desen heylighen strijdt / is hem verheu-
ghende / ende en begheert niet anders dan
met dusdaene wapenen te worden verwon-
nen.

S. Greg. in Psal. Pœnit.
Het is dan van noode hoe dat den mensche
in alle sijne benouwtheydt / ende allen sijnen
teghenspoedt hem keere tot den ghenen in
welcken is gheleghen alle vertroostinghe / en-
de dat hy / gheduerende de nachten van dit
teghenwoordich leven / Godt soecke op het
beddeken sijns ghemoets. Ende in soo verre
hy hem terstondt niet en is vindende / dat hy
hem meer ende meer verkloecke / ende ver-
sterckt worde om hem te gaen soecken / dat hy
opstae ende hem verheffe tot de liefde des he-
mels; dat hy keere ende wandele langhst de
stadt / ghesticht tot verheffinghe ende vernoe-
ghen van gheheel de wereldt / dat hy onder-
vraeghe de ronde / ende de wakers / die daer
omme gaen / ende bewaeren die kercke / dat
hy af-legghe den mantel van het aerdtsche cie-
raet / ende dat sy van binnen met den pijl der
liefde worde gheraeckt / ende door-schooten /

oock dat hy niet op en houde van soecken / tot
dat hy den vertrooster der bedruckte heeft ge-
vonden / ende ghevonden hebbende dat hy
hem wel vast houde tot alderstondt hy ghe-
rantsoent zijnde door den middel ende by-
standt der genaede / mach verlost worden van
de perssinghe sijner siele.

Orig. hom. 1. in Cant.
Want daer is sonder twijffel eene gheeste-
lijcke omhelsinghe. Maer oft oock ghebeur-
de dat mijne siele mocht ghedijen eene Bruyt
om ontfanghen te worden tusschen die aer-
men van dien grooten Bruydegom! op dat
ick insghelijcks mocht segghen het ghene in-
den selven Boeck staet gheschreven: sijn
slincker handt sal vvesen onder mijn hooft,
ende sijn rechter handt sal my om-vatten?

Bern. serm. 70 in Cant.
Wat kan daer stercker ende vaster ghevon-
den worden dan dese liefde / die niet verdronc-
ken en kan worden door het water / noch ghe-
schonden door de winden / noch met messen
afghesneden? Ten lesten / de overvloedighe
vvaeteren en sullen niet konnen blusschen
de liefde. ick hebbe hem vast gehouden /
noch ick en sal hem niet laeten gaen / ende den
H. Patriarche seght: Ick en sal u niet laeten
gaen ten zy al voren dat ghy my gheeft den
seghen. Dese siele en wilt hem niet laeten

gaen / ende het magh wesen dat sy soo gheenen
wille en heeft / ghelijck dat dede den Patriar-
che / om dieswille sy gheseghent zijnde hem
noch niet en wilt laeten gaen; want den Pa-
triarche liet hem gaen / den seghen hebbende
verkreghen / maer dese in gheenderhande ma-
nieren. Sy seght: Ick en begheere niet al-
leenlijck uwen seghen / maer u eyghen selven.
VVant vvat is daer in den hemel voor my,
ende vvat isser dat ick van u begheert hebbe
op der aerden? en oft ghy my schoon
gheeft uwen seghen / noch en sal ick u niet
laeten vaeren. Ick houde hem vast, noch ick
en sal hem niet laeten gaen. Niet te min
misschien is 't oock sijnen danck ende wille
ghehouden te worden / naedemael hy sy-sel-
ven is ontdeckende met dese woorden: Het
zijn mijne vvellusten te vvesen met de kinde-
ren der menschen. Ende dat hy ons doet de-
se belofte: Siet ick ben met u-lieden totten
eynde des vvereldts. Soo dan wat knoop
kander soo sterck wesen als den desen / soo vast
in-een ghestrickt / door den eendrachtighen
wille van twee die elckander ghelijckelijck
beminnen! maer niet teghenstaende wordt
sy weer ghehouden van den ghenen die sy
houdt; aen den welcken sy erghens seght:
Ghy hebt ghehouden mijn rechter handt.
Hoe kan 't dan gheschieden dat sy soude kon-

nen vallen die daer wordt ghehouden / ende
die daer houdt? sy houdt hem door de
kracht des gheloofs / ende door de vierighe
liefde: Maer voor-seker sy en soude niet lan-
ghe teghen houden / ten ware dat sy wierde
ghehouden. Soo dan sy wordt ghehouden
door de kracht ende door de ghenaede Godts.
Ick hebbe hem ghehouden, noch ick en sal
hem niet laeten gaen.

Aug. soliloq. c. 1.
Dat ick u dan vinde / dat ick u dan
houde / ô mijnen wensch ende liefde van
mijne siele / dat ick u omhelse ô hemelschen
Bruydegom / mijne opperste ghenuchte
dat ick u besitte van buyten ende van bin-
nen / ô eeuwighe saelicheydt! dat ick u be-
erve te midden in mijn ghemoet ô gheluckich
leven / ende d'aldermeeste soeticheydt van
mijn leven!

August. medit. cap. 37.
Siet dat ick overlangh hebbe ghe-
wenscht ben ick nu teghenwoordich aen-
siende / dat ick hebbe verhopt ben ick nu
vast houdende / dat ick hebbe ghesocht heb-
be ick ghevonden; want in den hemel ben
ick nu ghevoeght met den ghenen die ick
(ghestelt op der aerden) met gantscher her-
ten hebbe lief ghehadt / met alle vriende-
lijckheydt omhelst / die ick met alle liefde

hebbe aenghehanghen / den selven ick love /
seghene / ende aenbidde.

Beda in cap. 3. Cant.
Hebbende hem ghevonden / soo hebbe ick
soo veel te vaster ghehouden / als ick te
spaede ghevonden hadde die ick ghesocht
hadde.

Orig. hom. 10. in diuer.
O goedertiersten Heere / ô alderbesten
Meester / hoe goedertier zijt ghy voor die
daer recht-sinnigh ende oodtmoedich zijn
van gheeste. Och hoe gheluckich zijn sy
die u in een eenvoudich herte zijn aensoec-
kende / ende die nerghens gheen betrouwen
en hebben dan in u alleene! Het is de
waerheydt ende buyten alle twijffelinghe
dat ghy lief hebt alle die u lief hebben /
ende niet en verlaet die in u stellen hunne
hope: Want siet uwe beminde socht u
eenvoudelijck / ende heeft u inder waerheydt
ghevonden. Sy betrouwde haer op u / ende sy
en is van u niet verlaten: maer sy heeft veel
meer van u verkreghen dan sy van u ver-
wacht hadde.

Aug. soliloq. cap. 3.
Alle danckbaerheydt zy u bewesen
mijn innich licht; want ghy hebt my
verlicht / ende ick hebbe u ghevonden /
eñ ick ben ghevonden gheworden / ende daer

ick my ghevonden / ende my selven ghekent
hebbe / daer hebbe ick u ghekent / daer hebbe
ick u ghevonden / ende daer ick u hebbe
ghekent / ter selver plaetse hebt ghy my
verlicht.