Psalm. 119.
Heu mihi quia in colatus meus pro-
longatus est! habitaui cum habi-
tantibus Cedar, multum incola
fuit anima mea.

Psalm. 119.
VVee my dat mijn pelgrimagie verlenght
is! Ick hebbe ghevvoont met de be-
vvoonders van Cedar, seer lange heeft
mijn siele ghevveest een vremdelinck.

August. medit. cap. 21.
O Heere dit teghenwoordich leven is my
een volle verdriet / noch ick en kan niet
langher blijven in dese moeyelijcke pelgrima-
gie!

Aug. ser. 42. de verbis Domin.
Want gheheel dit leven / voor die 't wel be-
vroeden / en is anders niet dan een ver-
druckinghe / zijnde in het selve twee scherp-
rechters van de siele / die niet ghelijckelijck en
pijnighen: maer elck van hun zijn altijdt ee-
nighe nieuwe pijnen versierende. Dese twee
scherp-rechters worden ghenoemt de vreese /
ende de pijne; want is 't by aldien dat met u
wel is / ghy zijt in vreese / ende indien dat met
u quaelijck gaet / ghy zijt in pijne.

August. medit. cap. 21.
Dit leven is een ellendich leven / een broos
leven / een onseker leven / een moeyelijck leven /
een onsuyver leven / een leven vol kattijvic-

heydt / ende vol dolinghe / het welcke gheen-
sins een leven en behoort genoemt te worden:
maer wel een doodt / waer in wy allen oogen-
blick door verscheyden oorsaecken ende door
verscheyden ghebreken van veranderinghe
zijn stervende. Dit leven is een levende doot /
ende een sterffelijck leven met vele bitterheden
over-goten. Maer helaecen! wat menichte
van menschen worden daeghelijcks door den
waenschijn van dit leven aenghelockt / ende
met valsche beloften bedroghen?

Origen. hom. 1. in Ps. 38.
Het zijn maer de plompaerts / ende aen wie
onbekent zijn de soetichedē van 't waere licht /
die voor ghenuchelijck houden de somber en-
de onvolmaeckte klaericheydt / die wy op de-
ser aerde zijn ghenietende; Ick segghe noch
eens / dat dese noyt en hebben ontfanghen het
minste glinsterken van het waere licht / noch
en weten dat de sielen (ontkomen zijnde de y-
delheden van dit leven) behoorden te verwach-
ten een Enghels leven.

Greg. lib. 11. moral. in c. 14. Iob.
Wat blijdschap kan den mensche hebben in
sijn ballinckschap / verloren hebbende sijn he-
mels Vader-landt?

Amb. de bono mortis cap. 2.
Het is faulte van onse krackheydt / soo
wy omvanghen zijnde door de wellusticheyt
des vleeschs / ende door de behaeghelijckheyt
van dit leven / dat wy ons noch vervreesen
den begonnen loop te volbrenghen / in welc-
ken meerdroefheydt is dan ghenuchte. Maer

die heylighe gheleerde mannen waeren veel
beter onderwesen / die hun beklaeghden dat
dit ellendich verdrietich leven te langhe aen-
liep / achtende veel liever te wesen ontbonden /
ende te zijn met Christo; zijnde insghelijcks
soo verre ghedreven tot onverduldicheydt / dat
sy waeren vervloeckende den dach hunder
gheboorte / ghelijck hy die daer seght: Dat den
dach te niete gae, in den vvelcken ick vvier-
de gheboren. Want wat oorsaeck isser dat
ons dit leven soo soude ghereyen / als wesende
vol onghemack / vol suckelinghe / ende vol el-
lende / in het welcke zijn achterklap sonder op-
houden / moeyelijckheden sonder eynde / trae-
nen sonder ghetal; Voorts tot de ghene die
met alderhande swaericheden worden over-
vallen / en is niemandt seght hy /die hun ver-
troost, ende daerom prijst den Wijsen-man
liever de doode dan de levende.

Aug. soliloq. cap. 2.
Voorwaer mijn leven is een leven dat
broos is / een leven dat verganckelijck is / een
leven hoe dattet meer op-klimt / hoe dattet
meer is neder-daelende; hoe dat meer voort-
gaet / hoe dattet meer naerdert ter doodt. Het
leven is bedrieghelijck / ende niet dan eenen
schijn vol doodelijcke stricken; nu ben ick
blijde / dan ben ik droeve; nu ben ick sieck /
dan ben ick wel te passe; nu leve ick / dan ster-
ve ick; nu schijn ick gheluckich / dan ellen-
dich; nu lacch ick / dan schreye ick: alsoo zijn

alle saecken onderworpen de veranderinghe
ende daer en is niet dat een gheheele ure is
blijvende in eenen standt.

Nazian. carm. de humanâ naturâ.
Selfs de Aerde en heeft gheenderhande
vasticheydt / de winden doen die verschudden /
de waeteren doen die verdrincken / de hitte des
hemels doet die verbranden / den tijdt ende
die uren iaeghen elckander / den nacht die
den dagh omlommert / doet gheheel de we-
reldt rouwe draeghen / het ongheweerte ver-
stickt de locht / de sonne als ter deghen jalours
van het vernoegen dat wy hebben by nachte
te mogen sien dat schoon gekriel van sterren /
doet hun alle morghen-stonden het spijt van
hun dat schoon gheglinster te benemen. Iae
selfs de sonne heeft oock haeren aenstrijdt;
want de smuycken / ende die berghachtighe
wolcken die daer lanckst de locht henen drij-
ven / gaen die verduysteren: D e Maene heeft
oock haere ghewoone veranderinghen / als sy
daeghelijcks verwisselt haer aenschijn / ter-
wijlent oock den hemel ons vertoont de helft
van sijne ronde / de ander helft is haer ver-
berghende / noyt ons iets ghevende soo veel te
siene / oft daer en is ons daer teghen soo vele
wederom ontrocken.
Carm. de externi hominis vilitate.
Wat is doch die ellendich leven? zijnde
in mijns moeders lichaem / was ick in
een graf; de eerste herberghe die ick ter

wereldt hadde was een wieghe / niet verschil-
lende van een graf / dan met den naeme. Ver-
laetende die leven moet ick wederom naer het
graf / ende het vier dat hier naer de wereldt sal
verbranden moet my noch eens komen ont-
graeven. Den tijdt dan dien ick leve is my
als eene snel-loopende beke die van boven
uyt-spruyt ende druyscht nederwaert / sonder
dat iemandt die kan teghen houden.

Chrys. in Psal. 119.
Dit leven en is maer een bewooninghe /
ende wat segghe ick / een bewooninghe; want
het schijnt noch min te wesen als eene bewoo-
ninghe / Christus heeft het selve ghenoemt ee-
nen wegh oft doorganck / segghende: de deu-
re is enghe, ende den vvegh is nauvve die
daer leydt naer het leven.

Greg. li. 23. mor. c. 24. in cap. 33. Iob.
Want desen wegh is dit teghenwoordich
leven / door het welck wy trecken naer ons
Vaderlandt; met goede reden moghen wy
dan het selve noemen eenen wech; ten desen
opsiene worden wy dickmael door een verbor-
ghen oordeel voort-ghestiert / om dat wy ons
niet en souden laeten voorstaen van hier te
hebben eene blijvende plaetse / noch oock op
dat wy te midden der moeyelijckheden van
desen wegh niet en souden blijven haeperen
als oft wy t'huys waeren; want sommighe
reysers hebben de ghewoonte soo sy op hun-
nen wegh zijn vindende eenighe schoone

bembden dat sy stille staen / ende hunnen
wegh vertraeghen / jae den selven altemets
verlaeten / om die bembden wel te besichti-
ghen / ende gaende / sy en gaen op vele naer
niet soo dapper als te voren / om dat die lieffe-
lijcke groenicheydt met allen hun is verma-
kende. Om al dus-daenighe draelinghen
dan te schouwen / soo stelt Godt den Heere sij-
ne uytghelesene ter aerden op eenen moeye-
lijcken wegh / eenen wegh vol dorenen / vol
distelen / vol ongheschicktheydt / op dat een
ieder aenghelockt wordende door de ruste van
dit teghenwoordich leven als in eenen schoo-
nen wegh niet en soude blijven sluyeren / ende
nemen meer ghenuchte langhen tijdt alhier
te wandelen / dan hastelijck den wegh te kor-
ten / boven dien dat de ghenuchelijckheden
van den selven hem niet en soude doen ver-
gheten / het ghene hy wenschte te ghenieten in
sijn Vaeder-landt.

Chrys. in Psal. 119.
Maer wy en hebben gheen beter leerin-
ghe dan dat wy ons laeten voren staen hoe
wy zijn als doorganghers van dit leven. Die
vremdelinck is in het ghesagh van dese we-
reldt / sal een eyghenaer wesen in den hemel.
Die maer gast en is van 't ghene ter aerden
is en sal daer niet gheren voor langhen tijdt
willen herberghen. Hy en draeght sorghe
noch over het huysghesin / noch over het geldt /

noch over de eet-waere / noch en sal hem ner-
ghens mede moeyen; maer gelijckerwijs die
op een ander verkeeren / hebben het herte / en-
de de gheneghentheydt altoos naer hun Vae-
der-landt / ende beneerstighen met alle vlijtic-
heydt dat sy souden wederom gheraecken daer
dat sy zijn voortghebrocht? Alsoo den ghenen
die daer bevanghen is met de liefde der toe-
komender saecken / en sal den moedt niet ver-
loren gheven / weder hy lijdt teghenspoedt /
noch oock den moedt te seer verheffen in ver-
ganckelijcken voorspoedt / maer sal seer lich-
telijck dit alles als eenen reysenden voor-by
gaen. Tot desen opsiene wordt ons oock
bevolen te segghen: Toekomende zy ons u
rijcke, op dat wy ons voorbeeldende dien ge-
luckighen dagh van ruste / niet en souden
acht nemen op het ghene ons in desen door-
ganck mocht overkommen. Is 't by aldien
dat de Ioden haeckende naer Ierusalem soo
sy verlost waeren het voorgheleden noch be-
schreyden; wat ontschuldinghe sullen wy
hebben van niet te wenschen naer dat opper-
ste Ierusalem! Maer merckt eens hoe sy
beklaeghen mits sy in een vremde landauwe
met de vremde zijn verkeerende / als sy segh-
ghen: Wy hebben ghevvoont met de be-
vvoonders van Cedar, onse sielen hebben
langhen tijdt ghevveest als vremdelinghen.

Hier en beklaeghen sy niet alleenelijck dat sy
in een ander landauwe woonen: maer dat
sy onder d'uyt-heemsche zijn verkeerende.
Insghelijcks dit leven en is daerom niet te
moeyelijcker om dattet is vol ydelheydt ende
vol onghetijdighe sorghen: maer om dattet
overvloedich is van alle quaedt / ende dat men
met de quaede daghelijcks is verkeerende /
't welck seer swaer is om te verdraeghen.
Het is den aerdt van die vremde uytheem-
sche menschen te handelen ghelijckerwijs als
met de beesten / met de ghene daeraf sy heb-
ben d'overhandt / oversulcks dat die daer ge-
bruycken hitten ende Lenten / schijnen als
beesten te wesen verwoust ende verwildert:
maer al veel vreeder ende onmenschelijcker
zijn die daer omme gaen met dieverije / met
giericheydt / met onkuyscheydt / ende met die
daer leven in wereldtsche wellusten: Mijne
siele heeft langhen tijdt ghevveest een vrem-
delinck. Niet langhe om de lanckheyt van
tijde / maer om alle de swaericheydt die haer
is overkomende; want alle swaericheydt
hoe kleyne sy schijnt te wesen wordt groot
gherekent ter oorsaecke dat daer noch ander
ghemeynelijck zijn by-rijsende. Eenighe
ghemeyne ende kleyn-hertighe menschen /
naer dat sy veele iaeren gheleeft hebben /
segghen dat den tijdt is seer kort gheweest.

Hoe is 't moghelijck dat dese menschen soo zijn
buyten alle redene (hoe wel den hemel hun
wordt voorghehouden / ende boven dien alle
dat goedt 't vvelck noyt ooghe ghesien en
heeft / ende noyt oore ghehoort) dat sy hun
met openen monde verwonderen in een scha-
duwe / noch en begheeren eens lichtelijck te
overswemmen de zee van dit teghenwoordich
leven / ghesmeten nochtans door die ghedue-
righe baeren / ende t'allen oogh-opslach in
waen van te verdrincken!

August. ser. 49. ad fratres in Erem.
O leven bedrieghende soo veel menschen / u
bespotten die ghy meest zijt toeghedaen! Och
hoe menich mensche hebt ghy verblindt! Als
ghy beghint / ghy en zijt niet met allen / als
ghy wordt ghesien / ghy zijt een schaduwe /
als ghy u verheft en zijt ghy maer roock. Ghy
zijt soete voor de dwaese / ghy zijt bitter voor
de wijse / die u bemint en kent u niet / die u
haeten kennen u. Wee hun die op u be-
trouwen! Ghy en zijt gheen leven: maer
wel een schijn. Aen eenighe vertoont ghy u
langh-duerich / op dat ghy die ten lesten
soudt vernielen / ende dat sy dan doen souden
dat sy willen. Aen andere vertoont ghy u
gheheel kort / op dat / als sy souden willen
leetschap bethoonen van hunne sonden / ghy
het selve niet en soudt ghedooghen. Ons leven
is ghelijckerwijs iemant zijnde in een vremt

huys / niet wetende op wat ure oft op wat
dach den huys-heere sal komen segghen: gaet
uwe ganghen; want het huys daer ghy nu
inne zijt / en is uwe niet. O eeuwe vol ydel-
heydt! waer toe belooft ghy ons soo veel won-
ders / als ghy nu ons soo uyt-strijckt!

Amb. in orat.
Ick hebbe ghedoolt / ick belijde dat ick ben
ghevvest ghelijck een verloren schaep, ende
mijn pelgrimagie is verlenght. Maer siet hoe
verre ben ick verworpen van het aenschijn
van mijnen Godt in de verblindtheydt van
dit ballinghschap / daer ick ghedreven uyt de
blijdschap des hemels / daghelijcks beschreye
mijn ongheval / ende beklaeghe de ellenden
mijner ghevanghenisse. Alle mijne woorden
zijn droeve/ ende mijn stemme die luydt be-
weghelijck soo ick u ghedencke ô Ierusalem /
die daer zijt onse hemelsche moeder / ende soo
mijn voeten sijn staende in uwe voor-saelen /
ô ghy heyligh ende treffelijck Sion!

Nazian. ad Christum. Alibi optans finem vitæ.
O Christe Iesv ick en kan niet meer /
mijne macht wordt my benomen. Helaes!
hoe mijn herte is beslaeghen met verscheyden
beroeringhen die daer rijsen uyt mijn li-
chaem! Och hoe is mijn pelgrimagie ver-
lenght! Ick ben soo moede / ende ick hebbe
sulcke walghe van al datter ter wereldt is /
dat my moet wesen een hert-sweer al het selve
te ghedencken! Alle saecken staen my teghen /

rijckdom / armoede / blijdschap / droefheydt /
eere / on-eere / vrienden ende vyanden.

Aug. soliloq. cap. 35.
Ongheluckich / wiens leven is in den
ban / wiens wegh is onvry ende twijffelach-
tich / wiens eynde is onseker / niet wetende
den tijdt / noch de ure; want alle toekomen-
de saecken op hope van verbeyden houden
bedecktelijck d'onsekerheydt van hunne uyt-
komste. Wy worden hier ghesmeten lanckst
de schrickelijcke golven van dese zee / versuch-
tende naer u ô ghewenschte haeven ende
troost van onse hope! O Vaderlandt / gheru-
ste Vaderlandt! wy sien u van verre / wy
groeten u uyt het midden der zee/ wy ver-
suchten tot u uyt dit dal der traenen / ende wy
steunen op de selve / oft wy soo misschien te be-
ter tot u konden gheraecken!

August. medit. cap. 18.
Maer om dieswille dat tervvijlent vvy
herberghen in een sterffelijck lichaem, ô
Heere, als pelgrims verre van u zijn, soo is 't
dat vvy alhier gheene blijvende plaetse en
hebben: maer soecken eene toekomen-
de. Want ons Borgherschap is in den he-
mel. Daeromme op het gheley van uwe ge-
naede treck ick naer de slaep-kamer van mijn
herte / ende singhe aldaer tot u ô mijnen Hee-
re ende mijnen Godt schoone lof-sanghen
van liefde / ende daer beneven verstorte ick tot
u mijn binnenste ghesuchten / te weten / alhier

in de plaetse mijner pelgrimagie / alvvaer uvve
rechtveerdickmakinghen zijn ghevvorden
de rechte stoffe mijner ghesanghen, ende be-
denckende Ierusalem strecke ick naer haer
alle het ghevoelen van mijn herte. Ick segghe
naer Ierusalem mijn Vaederlandt / ende mij-
ne rechte moeder: maer noch veel meer
naer u die over haer hebt d'heerschappije /
die zijt haeren verlichter / haeren vaeder / hae-
ren toe-siender / haeren voocht / haeren mee-
ster / haeren herder / hebbende alleen de vol-
komen ghenuchten / het waere goedt / als we-
sende alleene het eenich / eeuwich / waerachtich
ende opperste goedt.

August. soliloq. cap. 35.
O vreughdt boven alle vreughden / die
alle vreughden overwint / ende buyten de
welcke gheen ander vreughdt en kan wesen!
Wanneer sal ick tot u gheraecken / op dat ick
aenschouwe mijnen Godt die in u is woo-
nende? Ick sal daer henen gaen ende be-
sichtighen dat groot visioen. Wat is 't dat
my hier teghen houdt? Helaes hoe is mijne
pelgrimagie verlenght! Helaes! wanneer
sal tot my worden gheseydt? Waer is uvven
Godt? Hoe lange sal ick moeten hooren, dese
woordē: verbeyt eñ verbeyt noch eens, eñ nu
vvat is mijne verbeydinge, en zijt ghy die niet
selve ô mijnē Heere, mijnē Godt? vvy verbey-
dē onsē behoeder, onsen Heere Iesū Christū,

die sal hermaecken het lichaem onser ver-
vvorpentheydt, naer het afbeeldt ende de
ghelijckenisse van 't lichaem sijner klaeric-
heydt; vvy verbeyden den Heere als hy sal
komen uyt die Bruyloft, op dat hy tot de sel-
ve ons oock gheleyde.