![[H O M E : Emblem Project Utrecht]](/static/images/rd-small.gif)
Coarctor è duobus [39]
XXXIX.
Ad Philip. 1.
Ick vvorde ghedvvonghen van tvveen,
hebbende begheerte te zijn ontbon-
den, ende te vvesen met Christo.
Ick vvorde ghedvvonghen van tvveen,
hebbende begheerte te zijn ontbon-
den, ende te vvesen met Christo.
WAt sal ick doen, ô aerem mensch,
Nu tvvee begheerten my onsteken?
Eerst is de vvereldt mijnen vvensch,
Dan ben ick vveer haer afghevveken
Met dat ick stauvve mijn ghesucht
Tot in het hooghste van de lucht,
Als-nu gheschiedet dat ick poogh'
My vander aerde los te maecken,
Als-dan verheff'ick my om hoogh'
Om by mijn lief te moghen raecken?
Want het voorvvaer aen my vernoeyt
Soo langh' alhier te zijn gheboeyt!
Hoe menich-mael hebb'ick gheklopt
Off my de doodt soud' inne laeten:
Maer haere deure bleef ghestopt,
En liet my daer alleene praeten:
Want Lachesis vvas al te quaedt
Om af te snippen mijnen draet.
Nu tvvee begheerten my onsteken?
Eerst is de vvereldt mijnen vvensch,
Dan ben ick vveer haer afghevveken
Met dat ick stauvve mijn ghesucht
Tot in het hooghste van de lucht,
Als-nu gheschiedet dat ick poogh'
My vander aerde los te maecken,
Als-dan verheff'ick my om hoogh'
Om by mijn lief te moghen raecken?
Want het voorvvaer aen my vernoeyt
Soo langh' alhier te zijn gheboeyt!
Hoe menich-mael hebb'ick gheklopt
Off my de doodt soud' inne laeten:
Maer haere deure bleef ghestopt,
En liet my daer alleene praeten:
Want Lachesis vvas al te quaedt
Om af te snippen mijnen draet.
Hà liefste lief siet met vvat kracht
Dat ick dees aerrems naer u strecke?
'Ken kan niet meer; 'tis buyten macht,
En soo my dunckt ick my ver-recke,
Het heele lichaem gaet van een
En alle letten my ontschéen!
Dit vvil ick doen om dat ick haest
U soude sien mijn uytvercoren:
Maer neen, ô neen, het is gheraest,
'T ghen'ick bedrijf, is al verloren,
Wat helpet dat ick my verreck,
En blijv' altoos op eene pleck!
Ick sie ghy soeckt te zijn ghevleydt.
Ghestreelt, ghetoeft, en aen-ghebeden,
Dat ghy den mensch iet hebt ontseydt,
En is van ghister, noch van heden:
Maer soo hy bidt stout onbevreest:
Ontfanght ten lesten dat hy heescht.
Ick eysche dan 't ghen' ghy ontseght,
Daer toe mijn handen ick op-stiere,
En off ghy my noch houdt ghehecht,
Een soete leughen ick versiere,
En segh' u soo veel eere naer
Als off ick los ghelaeten vvaer.
Mijn boel, segh'ick is soo ghesint
Hoe dat hy vanght, en hem laet vanghen.
Neen, neen, ick vveet dat hy my mint
Al doet hy my naer hem verlanghen;
Want oft hy somtijdts van my deyst,
'T lust hem te vvesen vvat gheveyst.
Door dit gheloove mijn Hert-soet
Hadd'ick verhopt eens te vervverven
Dat ghy my lichten soudt den voet,
En van de vvereldt doen versterven:
Maer neen, och laecen! 't is al niet.
Ick blijv' hier hanghen in verdriet.
Wat dan ghedaen? Ick sal noch eens
Met meerder fortse my op-stijghen,
Off ick alsoo dus sloker-beens
Een vingherken van u kost krijghen:
Want hadd'ick dat, ô liefste pandt,
Ick soud' haest hebben heel u handt!
Maer vvat? Ick vvas u daer soo by.
Dat ick u kleetjen nae ghenaeckte:
Maer soo my docht, 't vvas toovery:
Want ghy verdvveent soo ick u raeckte.
'K sagh' u ghereet om my t'ontfaen,
En niet om my te kommen aen.
Het ghene dat aen my ghebeurt
Is Tantalus oock overkommen,
Hoe hem den hongher meer bekeurt,
Hoe d'appelen hem meer ontsvvommen,
En vveer hy riep, off vveer hy svveegh,
Al even veel hy t'eten kreegh.
De liefd' is vol bedrieghery,
En altemets vvordt sy bedroghen,
En soo sy nu ten alle zy
Soeckt te doen blijcken heur vermoghen,
Ghemeynelijck heur loose pert,
Met pijne dan vergolden vvert.
Wat pijn dat my de liefde doet,
Kan ick alleen ghenoech vertellen,
De selve pijn hy lijden moet
Die met sijn lief daer soeckt te rellen.
'Ken há mijn hertjen noyt ghedocht
Dat ghy my dus te terghen socht!
Als eenen Hondt die onbestuymt
Treckt ende tsolt aen sijne keten;
Hy bijt, hy bast, hy huylt, hy schuymt,
Hy sou sy-selven vvel op-eten,
Vringht hy ten eynden hem niet uyt
Soo gaet hy 't vreken op sijn huyt.
Sulcks my by-nae hier oock gheschiet
Die hier soo langhe treck en fleure
Aen dese boeye soo ghy siet,
Dat ick my selven nae verscheure.
Dus roep ick als heel onverduldt,
Há lief, het is u eyghen schuldt!
Neen, boeyt Antolycus dien dief
Boeyt die sijn Moeder heeft verslaeghen,
Off die het Vier tot sijn gherief
Eens uyt den Hemel heeft gedraeghen,
En zijt ter deghen vvel en gram
Op die Alcides ossen nam.
Maer het is beter dat ick svvijgh',
Dan redeloos altijdt te spreken.
Wat ist, dat ick de boey op-tijgh',
En soeck op die mijn leer te vreken?
De boey helaecen niet en voelt
Hoe deerelijck dat sy my hoelt!
Maer die my doet het meeste quaet,
Is die my houdt in dese pranghe,
De boey en is maer 't handt-ghedaet
Daer ick helaecen! heel in hanghe!
Dus vvijtt'ickt hem die met gevveldt
My in de selv' hier heeft gesteldt.
Iuppiters soon vvaer zijt ghy nu
Die eens Andromede verloste
En hebt van my doch gheenen grouvv
Off het aen u vvat moeyte koste;
Kom, bidd'ick, och! vvilt u vvat spoen
Om dit gheveert my af te doen?
Helaes! hoe quaelijck my dit past!
Hoe deerelijck moet ick 't bekoopen!
Ick ben als een slaevinne vast
Die haeren meester is ontloopen.
Als ick een voetjen maer vergae
Mijn vanghenisse sleypt my nae.
Het kindt soo met de mussche leeft.
Die voorder niet en kan gevlieghen
Dan als hy haer de vleugh' en geeft
(Die nimmermeer en kan gelieghen:)
Want sy en kan niet langher zijn
Dan als de lenghde van den tvvijn.
En of sy schoone dronck en aet
Op 't lip-corael van haere Vrouvve,
En de ghiool daer s'inne saet
Waer van yvoir, off sijnen gauvve;
Noch soudt haer vvesen meer genucht
Te siericken in d'open lucht.
De valm-duyve hoe vvel ghe-aest:
Maer in een renne nauvv ghesloten,
'T zy dat men die 't graen inne-blaest,
Sou noch veel liever gaen verkoten,
En in het veldt vry, en verlost,
Betraepen heuren vvilden kost.
Mocht ick dees keten die'ck hier sleep
Met mijne traenen vvat versoeten;
Ick honghe dagh en nacht en seep
Om mijn ellende soo te boeten,
En eer seer langhen tijdt ick saegh
Dat sy sou vvorden heel ghedvvaegh.
Mijn herteken gheeft my u handt,
En ick sal u dees keten bieden;
Naer niemandt el, ô vveerdtste pandt
En soud'ick erghens konnen vlieden:
Want die se my heeft aenghedaen,
Sal die best konnen af-gheslaen.
Dat ick dees aerrems naer u strecke?
'Ken kan niet meer; 'tis buyten macht,
En soo my dunckt ick my ver-recke,
Het heele lichaem gaet van een
En alle letten my ontschéen!
Dit vvil ick doen om dat ick haest
U soude sien mijn uytvercoren:
Maer neen, ô neen, het is gheraest,
'T ghen'ick bedrijf, is al verloren,
Wat helpet dat ick my verreck,
En blijv' altoos op eene pleck!
Ick sie ghy soeckt te zijn ghevleydt.
Ghestreelt, ghetoeft, en aen-ghebeden,
Dat ghy den mensch iet hebt ontseydt,
En is van ghister, noch van heden:
Maer soo hy bidt stout onbevreest:
Ontfanght ten lesten dat hy heescht.
Ick eysche dan 't ghen' ghy ontseght,
Daer toe mijn handen ick op-stiere,
En off ghy my noch houdt ghehecht,
Een soete leughen ick versiere,
En segh' u soo veel eere naer
Als off ick los ghelaeten vvaer.
Mijn boel, segh'ick is soo ghesint
Hoe dat hy vanght, en hem laet vanghen.
Neen, neen, ick vveet dat hy my mint
Al doet hy my naer hem verlanghen;
Want oft hy somtijdts van my deyst,
'T lust hem te vvesen vvat gheveyst.
Door dit gheloove mijn Hert-soet
Hadd'ick verhopt eens te vervverven
Dat ghy my lichten soudt den voet,
En van de vvereldt doen versterven:
Maer neen, och laecen! 't is al niet.
Ick blijv' hier hanghen in verdriet.
Wat dan ghedaen? Ick sal noch eens
Met meerder fortse my op-stijghen,
Off ick alsoo dus sloker-beens
Een vingherken van u kost krijghen:
Want hadd'ick dat, ô liefste pandt,
Ick soud' haest hebben heel u handt!
Maer vvat? Ick vvas u daer soo by.
Dat ick u kleetjen nae ghenaeckte:
Maer soo my docht, 't vvas toovery:
Want ghy verdvveent soo ick u raeckte.
'K sagh' u ghereet om my t'ontfaen,
En niet om my te kommen aen.
Het ghene dat aen my ghebeurt
Is Tantalus oock overkommen,
Hoe hem den hongher meer bekeurt,
Hoe d'appelen hem meer ontsvvommen,
En vveer hy riep, off vveer hy svveegh,
Al even veel hy t'eten kreegh.
De liefd' is vol bedrieghery,
En altemets vvordt sy bedroghen,
En soo sy nu ten alle zy
Soeckt te doen blijcken heur vermoghen,
Ghemeynelijck heur loose pert,
Met pijne dan vergolden vvert.
Wat pijn dat my de liefde doet,
Kan ick alleen ghenoech vertellen,
De selve pijn hy lijden moet
Die met sijn lief daer soeckt te rellen.
'Ken há mijn hertjen noyt ghedocht
Dat ghy my dus te terghen socht!
Als eenen Hondt die onbestuymt
Treckt ende tsolt aen sijne keten;
Hy bijt, hy bast, hy huylt, hy schuymt,
Hy sou sy-selven vvel op-eten,
Vringht hy ten eynden hem niet uyt
Soo gaet hy 't vreken op sijn huyt.
Sulcks my by-nae hier oock gheschiet
Die hier soo langhe treck en fleure
Aen dese boeye soo ghy siet,
Dat ick my selven nae verscheure.
Dus roep ick als heel onverduldt,
Há lief, het is u eyghen schuldt!
Neen, boeyt Antolycus dien dief
Boeyt die sijn Moeder heeft verslaeghen,
Off die het Vier tot sijn gherief
Eens uyt den Hemel heeft gedraeghen,
En zijt ter deghen vvel en gram
Op die Alcides ossen nam.
Maer het is beter dat ick svvijgh',
Dan redeloos altijdt te spreken.
Wat ist, dat ick de boey op-tijgh',
En soeck op die mijn leer te vreken?
De boey helaecen niet en voelt
Hoe deerelijck dat sy my hoelt!
Maer die my doet het meeste quaet,
Is die my houdt in dese pranghe,
De boey en is maer 't handt-ghedaet
Daer ick helaecen! heel in hanghe!
Dus vvijtt'ickt hem die met gevveldt
My in de selv' hier heeft gesteldt.
Iuppiters soon vvaer zijt ghy nu
Die eens Andromede verloste
En hebt van my doch gheenen grouvv
Off het aen u vvat moeyte koste;
Kom, bidd'ick, och! vvilt u vvat spoen
Om dit gheveert my af te doen?
Helaes! hoe quaelijck my dit past!
Hoe deerelijck moet ick 't bekoopen!
Ick ben als een slaevinne vast
Die haeren meester is ontloopen.
Als ick een voetjen maer vergae
Mijn vanghenisse sleypt my nae.
Het kindt soo met de mussche leeft.
Die voorder niet en kan gevlieghen
Dan als hy haer de vleugh' en geeft
(Die nimmermeer en kan gelieghen:)
Want sy en kan niet langher zijn
Dan als de lenghde van den tvvijn.
En of sy schoone dronck en aet
Op 't lip-corael van haere Vrouvve,
En de ghiool daer s'inne saet
Waer van yvoir, off sijnen gauvve;
Noch soudt haer vvesen meer genucht
Te siericken in d'open lucht.
De valm-duyve hoe vvel ghe-aest:
Maer in een renne nauvv ghesloten,
'T zy dat men die 't graen inne-blaest,
Sou noch veel liever gaen verkoten,
En in het veldt vry, en verlost,
Betraepen heuren vvilden kost.
Mocht ick dees keten die'ck hier sleep
Met mijne traenen vvat versoeten;
Ick honghe dagh en nacht en seep
Om mijn ellende soo te boeten,
En eer seer langhen tijdt ick saegh
Dat sy sou vvorden heel ghedvvaegh.
Mijn herteken gheeft my u handt,
En ick sal u dees keten bieden;
Naer niemandt el, ô vveerdtste pandt
En soud'ick erghens konnen vlieden:
Want die se my heeft aenghedaen,
Sal die best konnen af-gheslaen.
Ad Philips. 1.
Ick vvorde ghedvvonghen van tvveen,
hebbende begheerte te zijn ontbon-
den, ende te vvesen met Christo.
Ick vvorde ghedvvonghen van tvveen,
hebbende begheerte te zijn ontbon-
den, ende te vvesen met Christo.
August. medit. cap. 37.
WAt sal ick ellendich mensche gaen ma-
ken / gepraemt door het gewichte van-
de boeye mijner sterffelijckheydt? wat sal ick
gaen maecken?
WAt sal ick ellendich mensche gaen ma-
ken / gepraemt door het gewichte van-
de boeye mijner sterffelijckheydt? wat sal ick
gaen maecken?
Nazian. carm. de animæ calam.
Wat is dit ongeluckich leven / in het welc-
ke ick niet en leve: maer gae al stervende?
waer toe ben ick ghehouden in de ghevange-
nisse van dit vleesch / eñ tot wat redene heeft
mijnen geest (die nochtans soo wacker is) dit
swaer ellendich lichaem voor mede-geselle?
Wat is dit ongeluckich leven / in het welc-
ke ick niet en leve: maer gae al stervende?
waer toe ben ick ghehouden in de ghevange-
nisse van dit vleesch / eñ tot wat redene heeft
mijnen geest (die nochtans soo wacker is) dit
swaer ellendich lichaem voor mede-geselle?
Aug. in Psal. 78.
De broosheydt / ende de bederffelijckheydt
van het lichaem zijn de boeyen die daer ver-
swaeren de siele; van dese boeyen socht ont-
bonden te vvorden den Apostel Paulus /en-
de te zijn vereenight met Christo.
De broosheydt / ende de bederffelijckheydt
van het lichaem zijn de boeyen die daer ver-
swaeren de siele; van dese boeyen socht ont-
bonden te vvorden den Apostel Paulus /en-
de te zijn vereenight met Christo.
August. manu. cap. 8.
Och! oft de ghenade Godts / naer dat ick
soude achtergelaeten hebben de sonde / my als
den minsten dienaer Christi waere bevelen-
de / dat ick oock soude aflegghen desen sack
des lichaems / om soo te komen / ende te mo-
ghen rusten in die eeuwighe blijdschap van
dit hemels Ierusalem?
Nazian. carm. de animæ calamit.
Ick bidde u mijnen Godt / dat het ghe-
wichte van mijn vleesch desen mijnen gheest
gelijckerwijs eenen klomp loots niet en trec-
ke neder-waerts!
Och! oft de ghenade Godts / naer dat ick
soude achtergelaeten hebben de sonde / my als
den minsten dienaer Christi waere bevelen-
de / dat ick oock soude aflegghen desen sack
des lichaems / om soo te komen / ende te mo-
ghen rusten in die eeuwighe blijdschap van
dit hemels Ierusalem?
Nazian. carm. de animæ calamit.
Ick bidde u mijnen Godt / dat het ghe-
wichte van mijn vleesch desen mijnen gheest
gelijckerwijs eenen klomp loots niet en trec-
ke neder-waerts!
Nazian. in luct.
Wee my! met wat ellende ben ick bevan-
ghen / ick die daer worde teghen ghehouden /
(terwijlent dat ick my seer gheerne soude
spoeyen naer den Heere) als een snel-seylende
schip wordt vast ghestelt door dat klein visch-
ken Remora!
Wee my! met wat ellende ben ick bevan-
ghen / ick die daer worde teghen ghehouden /
(terwijlent dat ick my seer gheerne soude
spoeyen naer den Heere) als een snel-seylende
schip wordt vast ghestelt door dat klein visch-
ken Remora!
Ibid.
O Heere ontslaet my van dese ketenen / ende
treckt my naer u / om by uwe uytghelesene
eenen waerachtighen vrijdom te moghen
ghenieten!
O Heere ontslaet my van dese ketenen / ende
treckt my naer u / om by uwe uytghelesene
eenen waerachtighen vrijdom te moghen
ghenieten!
Amb. de bono mortis cap. 3.
Want wy worden ontbonden van den
bandt der siele ende lichaem / soo wanneer wy
uyt dit leven zijn verscheydende; daerom
seght den Prophete David: Ghy hebt mijne
banden in stucken ghebroken. de doodt is
dan de ontbindinghe van siele ende van li-
chaem. Ende wy weten dat dit selve ghe-
schreven staet by den Apostel dat beter is te
zijn ontbonden ende te vvoonen met Chri-
sto. Wat ghebeurt dan door dese ontbindin-
ghe / anders dan dat het lichaem wordt ont-
bonden / om te nemen sijne ghewenscht ruste /
ende dat de siele / indien sy Godt bemint heeft /
weder keert / om voor eeuwelijck in Christo
Iesv haeren soeten vrijdom te moghen ghe-
nieten? Wat is 't dat de rechtveerdighe an-
ders doen / gheduerende dit leven / dan dat sy
altoos beneerstighen af te legghen de smetten
van dit lichaem / die ons ghelijck met kete-
nen vaste maken! alle hunne besorghsaem-
heydt is hun selven te trecken uyt de moeye-
lijckheden deser wereldt / af te dancken de qua-
de lusten van onkuysheydt / ende te vluchten
den brandt der quaeder begheerten.
Want wy worden ontbonden van den
bandt der siele ende lichaem / soo wanneer wy
uyt dit leven zijn verscheydende; daerom
seght den Prophete David: Ghy hebt mijne
banden in stucken ghebroken. de doodt is
dan de ontbindinghe van siele ende van li-
chaem. Ende wy weten dat dit selve ghe-
schreven staet by den Apostel dat beter is te
zijn ontbonden ende te vvoonen met Chri-
sto. Wat ghebeurt dan door dese ontbindin-
ghe / anders dan dat het lichaem wordt ont-
bonden / om te nemen sijne ghewenscht ruste /
ende dat de siele / indien sy Godt bemint heeft /
weder keert / om voor eeuwelijck in Christo
Iesv haeren soeten vrijdom te moghen ghe-
nieten? Wat is 't dat de rechtveerdighe an-
ders doen / gheduerende dit leven / dan dat sy
altoos beneerstighen af te legghen de smetten
van dit lichaem / die ons ghelijck met kete-
nen vaste maken! alle hunne besorghsaem-
heydt is hun selven te trecken uyt de moeye-
lijckheden deser wereldt / af te dancken de qua-
de lusten van onkuysheydt / ende te vluchten
den brandt der quaeder begheerten.
Greg. lib. 4. moral. cap. 40.
Want al is 't dat de Rechtveerdighe hun
door 't ghewoel der quaeder wellusten niet
gheheel en laeten overvallen; niet teghen-
staende gheduerende dit leven / ende wesende
ghevanghen in dit sterffelijck lichaem / zijn
vast ghemaeckt / ende ghebonden door de
moeyelijckheydt hunder verdorventheydt:
want daer staet gheschreven: Het lichaem
dat bedorven vvordt versvvaert de siele.
Ende om diswille dat sy noch sterffelijck
wesen zijn ghelaeden door het ghevvichte
van hunne verdorventheydt, ende zijn ghe-
bonden aen hun eyghen moeyelijckheydt /
om dat sy als noch hun selver niet en konnen
verheffen tot den vrijdom van een onbederf-
felijck leven. Zijn sy niet wel ghebonden
door eenen quaeden strick der moeyelijck-
heydt, die den gheest verstroyt hebben in on-
wetentschap? ende ten zy dat sy hun oeffe-
nen / ende bekommeren met grooten arbeyt /
sullen hun seer quaelijck konnen verheffen /
zijnde verheven sullen vallen / noch en
sullen hun niet konnen op-hijsen dan met
grooter macht / ende somtijts sullen sy wel een
weynich aensien den hemel: maer sullen op
den voet wederom worden neer gheslaeghen.
Zijn sy oock niet wel gebonden door dē strick
der moeyelijckheyt / die soo den vierigen geest
hun is stierende met allen yver naer dē schoot
der inwendigher vrede / door het vleesch ver-
strooyt worden / sou den slagh beghint aen te
gaene? Eñ daer en boven sy hebben noch wel
ander stricken die hun genoech zijn prangen-
de; want hongher ende dorst te lijden / moede
te wesen / zijn oock al stricken van moeyelijc-
heydt / die niet en konnen ontdaen worden /
ten zy al-voren dat onse sterffelijckheyt ver-
wisselt worde in die blijde onsterffelijckheydt /
die wy alhier zijn verwachtende.
Want al is 't dat de Rechtveerdighe hun
door 't ghewoel der quaeder wellusten niet
gheheel en laeten overvallen; niet teghen-
staende gheduerende dit leven / ende wesende
ghevanghen in dit sterffelijck lichaem / zijn
vast ghemaeckt / ende ghebonden door de
moeyelijckheydt hunder verdorventheydt:
want daer staet gheschreven: Het lichaem
dat bedorven vvordt versvvaert de siele.
Ende om diswille dat sy noch sterffelijck
wesen zijn ghelaeden door het ghevvichte
van hunne verdorventheydt, ende zijn ghe-
bonden aen hun eyghen moeyelijckheydt /
om dat sy als noch hun selver niet en konnen
verheffen tot den vrijdom van een onbederf-
felijck leven. Zijn sy niet wel ghebonden
door eenen quaeden strick der moeyelijck-
heydt, die den gheest verstroyt hebben in on-
wetentschap? ende ten zy dat sy hun oeffe-
nen / ende bekommeren met grooten arbeyt /
sullen hun seer quaelijck konnen verheffen /
zijnde verheven sullen vallen / noch en
sullen hun niet konnen op-hijsen dan met
grooter macht / ende somtijts sullen sy wel een
weynich aensien den hemel: maer sullen op
den voet wederom worden neer gheslaeghen.
Zijn sy oock niet wel gebonden door dē strick
der moeyelijckheyt / die soo den vierigen geest
hun is stierende met allen yver naer dē schoot
der inwendigher vrede / door het vleesch ver-
strooyt worden / sou den slagh beghint aen te
gaene? Eñ daer en boven sy hebben noch wel
ander stricken die hun genoech zijn prangen-
de; want hongher ende dorst te lijden / moede
te wesen / zijn oock al stricken van moeyelijc-
heydt / die niet en konnen ontdaen worden /
ten zy al-voren dat onse sterffelijckheyt ver-
wisselt worde in die blijde onsterffelijckheydt /
die wy alhier zijn verwachtende.
Idem cap. sequent.
Maer soo wanneer wy ons ontlaeden van
dit sterffelijck lichaem / als-dan is 't dat wy
gheslaeckt worden van die moeyelijcke stric-
ken / door de welcke wy / gheduerende dit le-
ven / wierden vast gehouden. Wy hebben wel
begheerte om van alsnu Godt te zijn opghe-
draeghen; maer wy blijven belemmert in de
stricken van dit sterffelijck lichaem.
Met goede reden dan worden wy gheacht
te wesen ghebonden / om dat de paeden van
onse begheerten tot Godt noch niet vry en
zijn; achtervolghens het welcke den H. A-
postel Paulus wenschende dat eeuwich was /
maer nochtans ghelaeden als-noch met den
sack der sterffelijckheydt / roept ghebonden
zijnde: Ick vvil vvesen ontbonden ende
zijn met Christo. Hy en soude niet willen
zijn ontbonden / ten waere dat hy hem saeghe
ghebonden. Maer nu / om dat in de alghe-
meyne verrijssenisse dese banden voor-seker-
lijck sullen worden ontbonden: Den Pro-
phete hebbende bemerckt dit groot wonder /
verheught hem / als oft hy ontbonden waere /
ende seght: Ghy hebt ghebroken mijne ke-
tenen, ende tot bekentenisse deser vvel-
daedt sal ick u doen eene offerande
van lof.
Maer soo wanneer wy ons ontlaeden van
dit sterffelijck lichaem / als-dan is 't dat wy
gheslaeckt worden van die moeyelijcke stric-
ken / door de welcke wy / gheduerende dit le-
ven / wierden vast gehouden. Wy hebben wel
begheerte om van alsnu Godt te zijn opghe-
draeghen; maer wy blijven belemmert in de
stricken van dit sterffelijck lichaem.
Met goede reden dan worden wy gheacht
te wesen ghebonden / om dat de paeden van
onse begheerten tot Godt noch niet vry en
zijn; achtervolghens het welcke den H. A-
postel Paulus wenschende dat eeuwich was /
maer nochtans ghelaeden als-noch met den
sack der sterffelijckheydt / roept ghebonden
zijnde: Ick vvil vvesen ontbonden ende
zijn met Christo. Hy en soude niet willen
zijn ontbonden / ten waere dat hy hem saeghe
ghebonden. Maer nu / om dat in de alghe-
meyne verrijssenisse dese banden voor-seker-
lijck sullen worden ontbonden: Den Pro-
phete hebbende bemerckt dit groot wonder /
verheught hem / als oft hy ontbonden waere /
ende seght: Ghy hebt ghebroken mijne ke-
tenen, ende tot bekentenisse deser vvel-
daedt sal ick u doen eene offerande
van lof.
Amb. 1. de bono mort. cap. 2.
Alsoo Simeon badt van den Heere we-
derom ghesonden te worden / al-even eens oft
hy versocht verlost te zijn van eenighe ban-
den / om aldus ghestelt te worden in vollen
vrijdom. Want daer zijn ghelijck eenighe
banden van dit lichaem / ende dat swaerst is
banden der bekoringhen, die ons binden
ende boeyen als in eene ghevanghenisse,
door sekeren wet der sonde. Wat hebben
wy dan soo seer te wenschen om dit leven / in
het welcke hoe iemandt heeft langher inne
gheweest / hoe hy meer sal hebben gheson-
dight / ende meer ghewichte sal moeten
draeghen! daerom seght den Patriarche Ia-
cob: De daeghen van de iaeren mijns levens
zijn hondert ende dertich, seer kort ende
seer quaedt; niet dat de daeghen quaet zijn:
maer om dat door het aenkomen der daeghen
de wasdommen van onse boosheydt worden
langhst om meer vermeerdert / ende verme-
nichvuldight.
Want daer en passeert niet eenen dagh son-
der sonde; waer uyt is komende / dat den A-
postel seer wel seyde: te leven is my Iesvs
Christus, ende de doodt is my eene vvinste.
toe-eyghenende het eene aen de nootsaecke-
lijckheydt van het leven / ende het ander aen
het profijt van de doodt. Terstondt daer by
voeghende: Want te zijn ontbonden, ende
my selven te sien met Christo Iesv is my veel
beter; maer dat ick hier blijve leven in dit
vleesch is nootsakelijcker voor u-lieden.
Chrys. serm. de pœnit.
Maer ghelijckerwijs den Voghelaer aen
eenich dunne draetjen (daer af hy het een eyn-
de in sijn handt houdt) is hechtende de mus-
sche die hy ghevanghen heeft / oft met vo-
ghel-terre / oft met gaeren / oft in eenich
graen / ende die laet vlieghen / als oft hy hae-
ren vollen vrijdom wederom gaeve: maer
soo sy haere vleughe neemt / ende dunckt dat
sy los is / den voghelaer beneemt die soo hy
het draetjen inne-treckt / ende dan merckt sy
haer bedroghen / ende berooft van d'hope
van haeren vrijdom / ende van haer leven.
Alsoo den duyvel der hellen / dien losen be-
klicker verwerrent den mensche in sijn net-
ten door eenighen waerschijn hun hebbende
bedroghen / ende nu / zijnde ghevanghen /
wenschen wel om daer uyt te gheraecken:
maer dien snooden bedriegher houdt sijne
prooye / ende die houdende speelt met de selve
sijn oude bootsen.
Alsoo Simeon badt van den Heere we-
derom ghesonden te worden / al-even eens oft
hy versocht verlost te zijn van eenighe ban-
den / om aldus ghestelt te worden in vollen
vrijdom. Want daer zijn ghelijck eenighe
banden van dit lichaem / ende dat swaerst is
banden der bekoringhen, die ons binden
ende boeyen als in eene ghevanghenisse,
door sekeren wet der sonde. Wat hebben
wy dan soo seer te wenschen om dit leven / in
het welcke hoe iemandt heeft langher inne
gheweest / hoe hy meer sal hebben gheson-
dight / ende meer ghewichte sal moeten
draeghen! daerom seght den Patriarche Ia-
cob: De daeghen van de iaeren mijns levens
zijn hondert ende dertich, seer kort ende
seer quaedt; niet dat de daeghen quaet zijn:
maer om dat door het aenkomen der daeghen
de wasdommen van onse boosheydt worden
langhst om meer vermeerdert / ende verme-
nichvuldight.
Want daer en passeert niet eenen dagh son-
der sonde; waer uyt is komende / dat den A-
postel seer wel seyde: te leven is my Iesvs
Christus, ende de doodt is my eene vvinste.
toe-eyghenende het eene aen de nootsaecke-
lijckheydt van het leven / ende het ander aen
het profijt van de doodt. Terstondt daer by
voeghende: Want te zijn ontbonden, ende
my selven te sien met Christo Iesv is my veel
beter; maer dat ick hier blijve leven in dit
vleesch is nootsakelijcker voor u-lieden.
Chrys. serm. de pœnit.
Maer ghelijckerwijs den Voghelaer aen
eenich dunne draetjen (daer af hy het een eyn-
de in sijn handt houdt) is hechtende de mus-
sche die hy ghevanghen heeft / oft met vo-
ghel-terre / oft met gaeren / oft in eenich
graen / ende die laet vlieghen / als oft hy hae-
ren vollen vrijdom wederom gaeve: maer
soo sy haere vleughe neemt / ende dunckt dat
sy los is / den voghelaer beneemt die soo hy
het draetjen inne-treckt / ende dan merckt sy
haer bedroghen / ende berooft van d'hope
van haeren vrijdom / ende van haer leven.
Alsoo den duyvel der hellen / dien losen be-
klicker verwerrent den mensche in sijn net-
ten door eenighen waerschijn hun hebbende
bedroghen / ende nu / zijnde ghevanghen /
wenschen wel om daer uyt te gheraecken:
maer dien snooden bedriegher houdt sijne
prooye / ende die houdende speelt met de selve
sijn oude bootsen.
Idem hom. 55. ad pop. Antioch.
Hoe langhe sullen wy alhier noch blijven
ghebonden? wy zijn ghevanghen / ende wy
hebben ghelijck de worremen ghekletst ghe-
weest aen de aerde / wy zijn besmet / ende wy
hebben ghewentelt in de vuylicheydt. Godt
heeft ons een lichaem ghegheven uyt de aer-
de / op dat wy dat souden voeren naer den he-
mel / niet dat wy onse sielen door het selve sou-
den trecken naer de aerde. Het lichaem is
van aerde / maer indien wy begheeren / wy
maecken dat hemels? Treckt tot hem die u
op-heft. Ghy vvordt versvvaert door een se-
ker ghevvichte van ouderdom.
Hoe langhe sullen wy alhier noch blijven
ghebonden? wy zijn ghevanghen / ende wy
hebben ghelijck de worremen ghekletst ghe-
weest aen de aerde / wy zijn besmet / ende wy
hebben ghewentelt in de vuylicheydt. Godt
heeft ons een lichaem ghegheven uyt de aer-
de / op dat wy dat souden voeren naer den he-
mel / niet dat wy onse sielen door het selve sou-
den trecken naer de aerde. Het lichaem is
van aerde / maer indien wy begheeren / wy
maecken dat hemels? Treckt tot hem die u
op-heft. Ghy vvordt versvvaert door een se-
ker ghevvichte van ouderdom.
Nazian. ad animam.
Mijne siele wilt u verheffen / vergheet de
weereldt met alle dat haer aengaet / ende slaet
wel gaede dat het bedrieghelijck vleesch / het
welck u is vleyende / niet en trecke tot
sonde.
Mijne siele wilt u verheffen / vergheet de
weereldt met alle dat haer aengaet / ende slaet
wel gaede dat het bedrieghelijck vleesch / het
welck u is vleyende / niet en trecke tot
sonde.
Bonau. cap. 1. soliloq.
Wel aen ô soetsten Iesv, doorschiet ende
doorwondt het binnenste van mijne siele / op
dat sy waerachtelijck brande / beswijcke / ende
smilte door uwe liefde / ende dat sy niet anders
en wensche dan te vvesen ontbonden, ende
te zijn met u. Dat sy alleenelijck honghere
naer u die zijt het broot des eeuwich levens /
dat van den hemel is nederghedaelt! Dat sy
alleenelijck naer u dorstighe / die zijt de fon-
teyne van het eeuwich licht / de beke der waer-
achtigher vreughde / dat sy u altoos begeere /
dat sy u soecke / dat sy u vinde / ende soetelijck
ten letsten in u ruste.
Wel aen ô soetsten Iesv, doorschiet ende
doorwondt het binnenste van mijne siele / op
dat sy waerachtelijck brande / beswijcke / ende
smilte door uwe liefde / ende dat sy niet anders
en wensche dan te vvesen ontbonden, ende
te zijn met u. Dat sy alleenelijck honghere
naer u die zijt het broot des eeuwich levens /
dat van den hemel is nederghedaelt! Dat sy
alleenelijck naer u dorstighe / die zijt de fon-
teyne van het eeuwich licht / de beke der waer-
achtigher vreughde / dat sy u altoos begeere /
dat sy u soecke / dat sy u vinde / ende soetelijck
ten letsten in u ruste.
Translations
Literature
Sources and parallels
-
Remake of image, not mirrored, in: Coarctor autem e duobus [39] (in: Jan Suderman, De godlievende ziel (1724))
[Compare
![[compare]](/static/images/compare2.gif "Compare")
]
-
Compare Quarles, Emblems, divine and moral
, embl. 5.9
-
Man chained to the globe in:Wie rust met half voltrokken werk, Mist licht zijn wit en ogemerk [9] (in: Pieter Huygen, Beginselen van Gods Koninkrijk (1689))
[Compare]
-
Same pictura and motto: Hugo, Pia desideria, bk/embl. 3/9
References, across this site, to this page:
- Wie rust met half voltrokken werk, Mist licht zijn wit en ogemerk [9] (in: Pieter Huygen, Beginselen van Gods Koninkrijk (1689))
- Coarctor autem e duobus [39] (in: Jan Suderman, De godlievende ziel (1724))
- Gravata respuit [23] (in: Otto Vaenius, Amoris divini emblemata (1615))
Iconclass
The human soul tries to fly towards sacred love, but is held back by the orb to which her foot is chained- God's perfections
[11A23]
- Christ and the Soul
[11D51]
- Hope, 'Spes'; 'Speranza divina e certa' (Ripa) ~ one of the Three Theological Virtues
[11M32]
- love towards God; 'Amore verso Iddio' (Ripa)
[11Q01]
- nimbus, halo ~ radiance emanating from persons or things
[22C311]
- firmament, sky
[24F]
- birds (+ wings of an animal)
[25F3(+342)]
- birds (+ flying animal(s))
[25F3(+5262)]
- birds (+ animal(s) being hit, shot, caught)
[25F3(+621)]
- (high) hill
[25H113]
- arm raised upward - AA - both arms or hands
[31AA2511]
- boy (child between toddler and youth)
[31D11221]
- youth, adolescent
[31D12]
- adolescent, young woman, maiden
[31D13]
- the soul during lifetime
[31G1]
- fowling, fowler (+ requirements, necessaries (sports ~ animals))
[43C13(+4)(STICK)]
- orb (symbol of sovereignty; sphere with cross on top)
[44B193]
- (person) in fetters, not imprisoned
[44G3129]
- tools, aids, implements ~ crafts and industries: rope
[47D8(ROPE)]
- Hindrance, Obstruction (+ emblematical representation of concept)
[54EE2(+4)]
- Conflict; 'Contrasto' (Ripa) (+ emblematical representation of concept)
[54EE3(+4)]
- epistle of Paul to the Philippians
[73F415]
- proverbs, sayings, etc. (with TEXT)
[86(COARCTOR AUTEM E DUOBUS; DESIDERIUM HABENS DISSOLVI ET ESSE CUM CHRISTO)]