![[H O M E : Emblem Project Utrecht]](/static/images/rd-small.gif)
Mihi autem adhærere Deo bonum est [28]
XXVIII.
Psalm. 72.
VVant het is my goedt Godt aen te kle-
ven, ende te stellen in Godt den Heere
mijne hope.
VVant het is my goedt Godt aen te kle-
ven, ende te stellen in Godt den Heere
mijne hope.
HOe den handel van mijn leven
Herr' en ghints oyt is ghedreven
Als doet eenen ketse-bal!
D'alder eerste domme lusten
Waeren om my op te rusten,
En aen Mars te vvaeghen al.
Om eens eere te betraepen
'K sette my in volle vvaepen,
En het docht my vvel te gaen:
Maer hier-voren hebb'ick moeten
Op die torrens en redouten
Dickmael sentinelle staen.
Van daer hebb'ick vvel ter deghen
Mijnen vijandt gae ghesleghen.
Dien ick den alarme gaf.
'K hebbe leeren by my selven
Heele leghers te bedelven
En die te staecketsen af.
Herr' en ghints oyt is ghedreven
Als doet eenen ketse-bal!
D'alder eerste domme lusten
Waeren om my op te rusten,
En aen Mars te vvaeghen al.
Om eens eere te betraepen
'K sette my in volle vvaepen,
En het docht my vvel te gaen:
Maer hier-voren hebb'ick moeten
Op die torrens en redouten
Dickmael sentinelle staen.
Van daer hebb'ick vvel ter deghen
Mijnen vijandt gae ghesleghen.
Dien ick den alarme gaf.
'K hebbe leeren by my selven
Heele leghers te bedelven
En die te staecketsen af.
'K hebbe vveten mijn ghesellen
In slach-orden soo te stellen,
En te gheven sulcken moet,
Dat men noyt 's ghelijcks en vonde,
Soo my docht, die 't soo verstonde,
Off behaelde sulcke spoet.
Door het sand hebb'ick gaen draeven
Sonder eens mijn hert te laeven.
Och! hoe dickmael is het svveet
(In mijn korsselet vernepen)
Mijne lenders afghesepen
Als ick't há soo bangh en heet!
'K heb ghesvvommen alsoo vlugghe
Met de schildt op mijnen rugghe,
Met den storrem-hoedt op 't hooft,
En mijn svveert in sté met d'handen
Moest ick voeren met mijn tanden,
Wie soudt hebben oyt ghelooft?
Langh' aldus ick my gheneerde
Eerst te voet, daer naer te peerde,
Soo dat t'sedert menich loot
By gheval is komen svvermen
Langhst mijn beenen en mijn ermen
In perijckel van de doot.
Mijne peerden zijn gheschoten
Sterck en hupsch op hunne koten,
En soo hittich als een vier:
Maer al laeghen sy ghestreken,
Noch en hebb'ick niet ghevveken
Off gheroepen om quartier.
'K hebbe my door 's vijandts tochten
Cloeckelijck altoos ghevochten,
En den boesem die gheboon,
Dan noch eens versch aenghekommen,
Soo dat ick my mach berommen
Dat ick noyt en hebb' ghevloon.
Min noch meer als haeghel-ballen
Zijn de loo'n op my ghevallen.
Och! vvat hebb'ick al ghebéen!
'T vvas my vreughdt te moghen danssen
Op de spiessen, en de lanssen
En op doode lien te tréen!
Nu ick 't hooft sou gaen vercieren,
En becroonen met laurieren
By my vvel soo dier betaelt,
Met mijn lijf soo dicks te vvaeghen
In soo veelderley aen-slaeghen
Daer ick hadde lof behaelt:
Eene faut heeft uyt ghevreven
Al de diensten van mijn leven
Mijnen Prins soo aenghenaem.
Jalourzy heeft komen stoken
Dat mijn hope vviert ghebroken
En besoetelt mijnen naem,
Alsoo quam ick heel ten onder
Die te voor scheen eenen donder,
En sulck een man-haftich Heldt,
Soo moest ick te voete doolen
Die soo schoone Caracolen
Somtijdts há ghemaeckt in 't veldt!
Och! hoe sou my nu behaeghen
Da'ck de vvaepen há ghedraeghen
T'uvven dienst ô grooten Godt!
'K hadd' ontfaen al ander tsolden
Noch 'k en vvaer soo niet vergolden
Noch oock vvorden ieders spot.
'K hebbe Mars dan laeten vaeren
Met sijn onghebromde schaeren,
En met alle sijn gheklanck,
En op hope van te vvinnen
Hebbe daer naer gaen beghinnen
Gheldt te legghen in de banck.
Om te sien vvat my sou handen
Seyld'ick self in verre landen
'T zy naer 't Noorden oft het Zuyt,
'T zy naer 't Oost, off naer het VVeste
En dat daer docht my het beste
Bracht ick met mijn schepen uyt.
Nu ick hier mé vvas bedeghen
En den middel há ghekreghen
Om te leven in ghemack;
Eene kraeck die my toe-b'hoorde
Met mijn goedt in zee versmoorde
Daermé mijn fortuyne brack.
Leyd'ick iemandt schulden voren
Stracks sy vvierden my ontsvvoren,
Mitsdien hadd'ick haest ghedaen.
'T zout dat zee-nat plocht te zijne
VVéerom keert in vvacke brijne,
En soo 't komt, soo sal 't vergaen.
Och hoe vvel is hy ghevaeren
Die hem vindt uyt dese baeren
Daer den mensch dicks inne drijft!
'K seyd' Mercuri houdt u saecken
Uvven handel vvil ick staecken
Die in my niet en beklijft.
Nu vvat raedt! alst is ghebleken
Dat my Mars heeft uytghestreken
Athlas neef oock van ghelijck?
'K ben mijn kennis stil ontdropen,
En ten eynde soo gheslopen
In een ander Coningh-rijck.
'K vvas den Koningh aenghenaeme,
Heel bevalligh en lief-saeme,
En by hem hadd'ick ghehoor.
Alst my luste dien te spreken
Quam ick recht by hem ghestreken,
Niemandt oock en ghinck my voor,
VVonder vvast dat hy my minde
En op my soo haest versinde
Die maer vvas een vremdelingh;
Iae dat meer gheheele daghen
Hadd' hy my iet t'ondervraeghen,
Sonder dat ick van hem ghinck.
Clitus noch aen Alexander,
Noch aen Commodus Cleander
VVaeren oyt soo wel ghesien,
Off oyt t'hove soo verheven,
Ghelijck ick die 't al dé beven
En mocht heeten en ghebien.
Yeder my gheluckich seyde,
Da'ck den Koningh soo ghereyde.
Maer helaes! vvat vvas het al!
Op de groote te betrouvven,
En magh al niet teghen-houvven,
Alsser eens komt eenen val.
Siet die my plocht te vereeren,
Ghinck sijn aensicht van my keeren,
En dit door een tonghe vals,
Die gheschoten hadd' haer schichten,
Soo da'ck my van daer moest lichten
Ofte laeten mijnen hals.
En soo leelijck dan ghevallen
VVas ick min als niet met allen.
Neen, mijn Godt, den besten raedt
Is de hop' op u te bauvven
VVant ten sal hem noyt berouvven
Die op u alleene staet.
In slach-orden soo te stellen,
En te gheven sulcken moet,
Dat men noyt 's ghelijcks en vonde,
Soo my docht, die 't soo verstonde,
Off behaelde sulcke spoet.
Door het sand hebb'ick gaen draeven
Sonder eens mijn hert te laeven.
Och! hoe dickmael is het svveet
(In mijn korsselet vernepen)
Mijne lenders afghesepen
Als ick't há soo bangh en heet!
'K heb ghesvvommen alsoo vlugghe
Met de schildt op mijnen rugghe,
Met den storrem-hoedt op 't hooft,
En mijn svveert in sté met d'handen
Moest ick voeren met mijn tanden,
Wie soudt hebben oyt ghelooft?
Langh' aldus ick my gheneerde
Eerst te voet, daer naer te peerde,
Soo dat t'sedert menich loot
By gheval is komen svvermen
Langhst mijn beenen en mijn ermen
In perijckel van de doot.
Mijne peerden zijn gheschoten
Sterck en hupsch op hunne koten,
En soo hittich als een vier:
Maer al laeghen sy ghestreken,
Noch en hebb'ick niet ghevveken
Off gheroepen om quartier.
'K hebbe my door 's vijandts tochten
Cloeckelijck altoos ghevochten,
En den boesem die gheboon,
Dan noch eens versch aenghekommen,
Soo dat ick my mach berommen
Dat ick noyt en hebb' ghevloon.
Min noch meer als haeghel-ballen
Zijn de loo'n op my ghevallen.
Och! vvat hebb'ick al ghebéen!
'T vvas my vreughdt te moghen danssen
Op de spiessen, en de lanssen
En op doode lien te tréen!
Nu ick 't hooft sou gaen vercieren,
En becroonen met laurieren
By my vvel soo dier betaelt,
Met mijn lijf soo dicks te vvaeghen
In soo veelderley aen-slaeghen
Daer ick hadde lof behaelt:
Eene faut heeft uyt ghevreven
Al de diensten van mijn leven
Mijnen Prins soo aenghenaem.
Jalourzy heeft komen stoken
Dat mijn hope vviert ghebroken
En besoetelt mijnen naem,
Alsoo quam ick heel ten onder
Die te voor scheen eenen donder,
En sulck een man-haftich Heldt,
Soo moest ick te voete doolen
Die soo schoone Caracolen
Somtijdts há ghemaeckt in 't veldt!
Och! hoe sou my nu behaeghen
Da'ck de vvaepen há ghedraeghen
T'uvven dienst ô grooten Godt!
'K hadd' ontfaen al ander tsolden
Noch 'k en vvaer soo niet vergolden
Noch oock vvorden ieders spot.
'K hebbe Mars dan laeten vaeren
Met sijn onghebromde schaeren,
En met alle sijn gheklanck,
En op hope van te vvinnen
Hebbe daer naer gaen beghinnen
Gheldt te legghen in de banck.
Om te sien vvat my sou handen
Seyld'ick self in verre landen
'T zy naer 't Noorden oft het Zuyt,
'T zy naer 't Oost, off naer het VVeste
En dat daer docht my het beste
Bracht ick met mijn schepen uyt.
Nu ick hier mé vvas bedeghen
En den middel há ghekreghen
Om te leven in ghemack;
Eene kraeck die my toe-b'hoorde
Met mijn goedt in zee versmoorde
Daermé mijn fortuyne brack.
Leyd'ick iemandt schulden voren
Stracks sy vvierden my ontsvvoren,
Mitsdien hadd'ick haest ghedaen.
'T zout dat zee-nat plocht te zijne
VVéerom keert in vvacke brijne,
En soo 't komt, soo sal 't vergaen.
Och hoe vvel is hy ghevaeren
Die hem vindt uyt dese baeren
Daer den mensch dicks inne drijft!
'K seyd' Mercuri houdt u saecken
Uvven handel vvil ick staecken
Die in my niet en beklijft.
Nu vvat raedt! alst is ghebleken
Dat my Mars heeft uytghestreken
Athlas neef oock van ghelijck?
'K ben mijn kennis stil ontdropen,
En ten eynde soo gheslopen
In een ander Coningh-rijck.
'K vvas den Koningh aenghenaeme,
Heel bevalligh en lief-saeme,
En by hem hadd'ick ghehoor.
Alst my luste dien te spreken
Quam ick recht by hem ghestreken,
Niemandt oock en ghinck my voor,
VVonder vvast dat hy my minde
En op my soo haest versinde
Die maer vvas een vremdelingh;
Iae dat meer gheheele daghen
Hadd' hy my iet t'ondervraeghen,
Sonder dat ick van hem ghinck.
Clitus noch aen Alexander,
Noch aen Commodus Cleander
VVaeren oyt soo wel ghesien,
Off oyt t'hove soo verheven,
Ghelijck ick die 't al dé beven
En mocht heeten en ghebien.
Yeder my gheluckich seyde,
Da'ck den Koningh soo ghereyde.
Maer helaes! vvat vvas het al!
Op de groote te betrouvven,
En magh al niet teghen-houvven,
Alsser eens komt eenen val.
Siet die my plocht te vereeren,
Ghinck sijn aensicht van my keeren,
En dit door een tonghe vals,
Die gheschoten hadd' haer schichten,
Soo da'ck my van daer moest lichten
Ofte laeten mijnen hals.
En soo leelijck dan ghevallen
VVas ick min als niet met allen.
Neen, mijn Godt, den besten raedt
Is de hop' op u te bauvven
VVant ten sal hem noyt berouvven
Die op u alleene staet.
August. manu. cap. 25.
HEt herte des menschen soo 't niet ghe-
hecht en is aen den wensch der eeuwic-
heydt / en kan nimmermeer wesen standtva-
stich! maer swacker dan swack wordt het ge-
dreven van het eene tot het andere / soeckende
ruste daer gheene en is te bekomen; want het
en is hem niet moghelijck in die broose ver-
ganckelijckheden (daer sijne gheneghentheden
te midden inne ligghen verwerrent) de op-
rechte ruste te konnen vinden / doordien dat
het selve is van sulcker weerde / dat hem geen
minder dan alleene het opperste goedt en kan
vernoeghen.
HEt herte des menschen soo 't niet ghe-
hecht en is aen den wensch der eeuwic-
heydt / en kan nimmermeer wesen standtva-
stich! maer swacker dan swack wordt het ge-
dreven van het eene tot het andere / soeckende
ruste daer gheene en is te bekomen; want het
en is hem niet moghelijck in die broose ver-
ganckelijckheden (daer sijne gheneghentheden
te midden inne ligghen verwerrent) de op-
rechte ruste te konnen vinden / doordien dat
het selve is van sulcker weerde / dat hem geen
minder dan alleene het opperste goedt en kan
vernoeghen.
Aug. soliloq. cap. 13.
Ende nu sochte ick het eene / ende dan het
ander / ende van gheen van allen en wierdt
ick versaedt / door dien dat ick u in my niet en
was vindende / als alleene wesende onveran-
derlijck / onwisselbaer / eyghentlijck / onver-
scheydelijck / ende een goedt / 't welck hebbende
verovert / en ben niet behoeftich; 't welck heb-
bende verkreghen / ben buyten allen druck;
't welck besittende / bevindt dat gheheel mijne
begeerte is volkomen.
Ende nu sochte ick het eene / ende dan het
ander / ende van gheen van allen en wierdt
ick versaedt / door dien dat ick u in my niet en
was vindende / als alleene wesende onveran-
derlijck / onwisselbaer / eyghentlijck / onver-
scheydelijck / ende een goedt / 't welck hebbende
verovert / en ben niet behoeftich; 't welck heb-
bende verkreghen / ben buyten allen druck;
't welck besittende / bevindt dat gheheel mijne
begeerte is volkomen.
August. medit. cap. 37.
Maer niet en is my soo heughdelijck als te
wesen met mijnen Heere / mijnē Godt. VVant
het is my goedt Godt te aen-kleven. o Hee-
re verleent my / terwijlent ick dese broose leden
by-stae / u te aenkleven: ghelijckerwijs als
men leest / Die den Heere aenkleeft is eenen
gheest met hem.
Maer niet en is my soo heughdelijck als te
wesen met mijnen Heere / mijnē Godt. VVant
het is my goedt Godt te aen-kleven. o Hee-
re verleent my / terwijlent ick dese broose leden
by-stae / u te aenkleven: ghelijckerwijs als
men leest / Die den Heere aenkleeft is eenen
gheest met hem.
Aug. in Psal. 72.
Dat eenighe hanteren den krijch-handel /
ander in eenen vollen Raedt de konste van
pleyten / oft reden taelen / ander verscheyden
wetenschappen / andere de koopmanschap / an-
der de landts-neeringhe / maer my is 't goedt
Godt te aenkleven. Daer en is niet beter oft
oock gheruster dan Godt by te blijven / ende
hem alleene aen te hanghen / soo wanneer wy
hem sullen aenschouwen aensicht aen aen-
sicht. Maer wat is 't? Ick sprack dit als we-
sende noch een Pelgrim. Het is goedt Godt te
aen-kleven: maer naedemael ick dit goedt
in dese pelgrimagie als-noch niet en besitte /
Soo moet ick in Godt stellen mijne hope;
Soo dan / soo langhe als ghy hem noch niet
volkomelijck en zijt by-ghevoeght / stelt in
hem uwe hope. Zijt ghy noch vlottende boven
't water / werpt uyt desen ancker. Zijt ghy met
hem noch niet vereenight door de tegenwoor-
dicheydt? gaet hem by door de hope: Maer
stellende op Godt dan uwe hope / wat sult ghy
hier uyt-rechtē? wat sal wesen u tijt-verdrijf?
anders niet dan loven ende dancken die ghy
lief hebt. Denckt eens by u selven / waert dat
ghy eenen wel-bedreven Voer-man lief had-
det / soudt ghy insghelijcks niet maecken dat
ander van hem oock veel souden houden? die
sulck eenen bemint / waer hy komt spreeckt
van hem / op dat naer sijn voor-bewijs ander
menschen van hem oock souden spreken.
Dat eenighe hanteren den krijch-handel /
ander in eenen vollen Raedt de konste van
pleyten / oft reden taelen / ander verscheyden
wetenschappen / andere de koopmanschap / an-
der de landts-neeringhe / maer my is 't goedt
Godt te aenkleven. Daer en is niet beter oft
oock gheruster dan Godt by te blijven / ende
hem alleene aen te hanghen / soo wanneer wy
hem sullen aenschouwen aensicht aen aen-
sicht. Maer wat is 't? Ick sprack dit als we-
sende noch een Pelgrim. Het is goedt Godt te
aen-kleven: maer naedemael ick dit goedt
in dese pelgrimagie als-noch niet en besitte /
Soo moet ick in Godt stellen mijne hope;
Soo dan / soo langhe als ghy hem noch niet
volkomelijck en zijt by-ghevoeght / stelt in
hem uwe hope. Zijt ghy noch vlottende boven
't water / werpt uyt desen ancker. Zijt ghy met
hem noch niet vereenight door de tegenwoor-
dicheydt? gaet hem by door de hope: Maer
stellende op Godt dan uwe hope / wat sult ghy
hier uyt-rechtē? wat sal wesen u tijt-verdrijf?
anders niet dan loven ende dancken die ghy
lief hebt. Denckt eens by u selven / waert dat
ghy eenen wel-bedreven Voer-man lief had-
det / soudt ghy insghelijcks niet maecken dat
ander van hem oock veel souden houden? die
sulck eenen bemint / waer hy komt spreeckt
van hem / op dat naer sijn voor-bewijs ander
menschen van hem oock souden spreken.
Basil. in Psal. 61.
Indien de rijckdommen u aenvloeyen,
en vvilt op de selve niet stellen u herte. Ghe-
meynelijck sy zijn verganckelijck / sy overloo-
pen hunnen besitter / veel dapperder dan een
snel-stroomende waeter / ende sy verwisselen
soo menich-mael ghelijckerwijs de slaevē ver-
anderen van Heeren ende meesters Desen ac-
ker wort heden beseten van den eenen / eñ mor-
ghen van den anderen / ende in korter tijden
sal hy verderven / die den selven weynich tijts
oock sal ghebruycken. Neemt maer eens acht
op de huysen vander stadt / wat al verschey-
dentheyt van naemen dat sy onderstaen heb-
ben t'sedert dat sy zijn opghebouwt / wel soo
veel naemen als sy eyghenaers hebben toe-
behoort. Het goudt slibbert uyt die handen /
van die nochtans het selve schijnen vast te
houden / naer d'handen van eenighe andere /
eñ van daer noch eens voorder / noch en heeft
geene blijvende plaetse / veel gheringher soudt
ghy het waeter behouden in u handt / ende die
daer mede toe-sluyten / dan dat ghy voor u ey-
ghen selven alleene de rijckdommen soudt
konnen bewaeren.
Indien de rijckdommen u aenvloeyen,
en vvilt op de selve niet stellen u herte. Ghe-
meynelijck sy zijn verganckelijck / sy overloo-
pen hunnen besitter / veel dapperder dan een
snel-stroomende waeter / ende sy verwisselen
soo menich-mael ghelijckerwijs de slaevē ver-
anderen van Heeren ende meesters Desen ac-
ker wort heden beseten van den eenen / eñ mor-
ghen van den anderen / ende in korter tijden
sal hy verderven / die den selven weynich tijts
oock sal ghebruycken. Neemt maer eens acht
op de huysen vander stadt / wat al verschey-
dentheyt van naemen dat sy onderstaen heb-
ben t'sedert dat sy zijn opghebouwt / wel soo
veel naemen als sy eyghenaers hebben toe-
behoort. Het goudt slibbert uyt die handen /
van die nochtans het selve schijnen vast te
houden / naer d'handen van eenighe andere /
eñ van daer noch eens voorder / noch en heeft
geene blijvende plaetse / veel gheringher soudt
ghy het waeter behouden in u handt / ende die
daer mede toe-sluyten / dan dat ghy voor u ey-
ghen selven alleene de rijckdommen soudt
konnen bewaeren.
Greg. hom. 4. in Euāg.
Naer het oordeel der rechtveerdighe / (oft
schoon alle goedt hun aen-quaeme) soo en
schijnt dat goedt niet te wesen / is 't by aldien
dat sy brandende zijn in hemelsche wenschen /
ende oversulcks den Prophete David besit-
tende alle de rijckdommen van een machtich
Koningh-rijcke / met daer benevens de herten
ende de goede ghenegentheden van soo veel
ondersaeten: al wast dat hem dit alles dochte
goedt te wesen / ende bequaem tot allen aen-
staenden noot / dies niet teghenstaende was
hy meer bekommert om te wenschen een
meerder goedt / soo hy met alle viericheydt
selver is segghende: VVant het is my goedt
Godt aen te hanghen.
Naer het oordeel der rechtveerdighe / (oft
schoon alle goedt hun aen-quaeme) soo en
schijnt dat goedt niet te wesen / is 't by aldien
dat sy brandende zijn in hemelsche wenschen /
ende oversulcks den Prophete David besit-
tende alle de rijckdommen van een machtich
Koningh-rijcke / met daer benevens de herten
ende de goede ghenegentheden van soo veel
ondersaeten: al wast dat hem dit alles dochte
goedt te wesen / ende bequaem tot allen aen-
staenden noot / dies niet teghenstaende was
hy meer bekommert om te wenschen een
meerder goedt / soo hy met alle viericheydt
selver is segghende: VVant het is my goedt
Godt aen te hanghen.
Aug. in Psal. 39.
Dat dan Godt den Heere zy uwe hope / noch
en verwacht niet anders van hem dan dat hy
selver zy uwe hope. Want daer zijnder veel
die van Godt niet dan goedt ende gheldt en
verwachten / ende daer isser die maer en trach-
ten naer verganckelijcke eere / ende begeerent
al behalvens Godt selve / maer ghy en wilt
doch nerghens naer staen dan naer uwen
Godt alleene. Verlaet alle andere liefden / die
gheschaepen heeft hemel ende aerde is veel
schoonder dan alle dit voorgaende. Saelich is
den man vviens hope is den naeme des Hee -
ren, ende die niet en heeft ghesien naer de
ydelheden, ende leughenachtige vervvaent-
heden.
Dat dan Godt den Heere zy uwe hope / noch
en verwacht niet anders van hem dan dat hy
selver zy uwe hope. Want daer zijnder veel
die van Godt niet dan goedt ende gheldt en
verwachten / ende daer isser die maer en trach-
ten naer verganckelijcke eere / ende begeerent
al behalvens Godt selve / maer ghy en wilt
doch nerghens naer staen dan naer uwen
Godt alleene. Verlaet alle andere liefden / die
gheschaepen heeft hemel ende aerde is veel
schoonder dan alle dit voorgaende. Saelich is
den man vviens hope is den naeme des Hee -
ren, ende die niet en heeft ghesien naer de
ydelheden, ende leughenachtige vervvaent-
heden.
Orig. in Psal. 36. hom. 5.
Ghelijckerwijs dat niemandt en kan twee
Heeren van passe dienen / alsoo en kan oock
niemant in twee Heeren stellen sijn betrouwē.
Niemandt en kan hem wel betrouwen in het
onseker der rijckdommen / ende in den Heere
tesaemen / niemandt en mach hem betrouwē
op eenighen Prince deser aerden / ende daer be-
nevens op Godt van den hemel. Niemandt
en kan hem betrouwē op de sterckte der peer-
den / ende in Godt: niemandt en kan hem be-
trouwen inde wereldt / ende in Godt: want
ten zy dat ghy u betrouwen stelt op Godt al-
leene / ende dat hy aenmercke het selve be-
trouwen te keeren tot de eeuwe der eeuwic-
heydt / noch oock dat ghy gheen ander en zijt
hebbende / dan in hem alleene / die de doode
doet leven / ende roept de ghene die daer niet en
zijn / ghy en kondt van uwe sonden niet ver-
lost worden. Want hy is alleene die kan salich
maecken die in hem betrouvven.
Ghelijckerwijs dat niemandt en kan twee
Heeren van passe dienen / alsoo en kan oock
niemant in twee Heeren stellen sijn betrouwē.
Niemandt en kan hem wel betrouwen in het
onseker der rijckdommen / ende in den Heere
tesaemen / niemandt en mach hem betrouwē
op eenighen Prince deser aerden / ende daer be-
nevens op Godt van den hemel. Niemandt
en kan hem betrouwē op de sterckte der peer-
den / ende in Godt: niemandt en kan hem be-
trouwen inde wereldt / ende in Godt: want
ten zy dat ghy u betrouwen stelt op Godt al-
leene / ende dat hy aenmercke het selve be-
trouwen te keeren tot de eeuwe der eeuwic-
heydt / noch oock dat ghy gheen ander en zijt
hebbende / dan in hem alleene / die de doode
doet leven / ende roept de ghene die daer niet en
zijn / ghy en kondt van uwe sonden niet ver-
lost worden. Want hy is alleene die kan salich
maecken die in hem betrouvven.
Basil in reg. fusius disput. qu. 42.
Hy die sijn betrouwen stelt op de menschen
moet grootelijcks vreesen dat hy niet en ver-
valle in dese vervloeckinghe: Vermaledijdt
zy den mensche die sich betrouvvt op den
mensche, ende doet onderstandt het vleesch
van sijnen aerme, ende vviens siele gevveken
is van den Heere. dese woordendie hem be-
trouvvt op de menschen, bevelen ons wel en-
de scherpelijck / dat men gheen betrouwen en
mach stellen dan in Godt alleene / ende de an-
der woorden die onderstant doet het vleesch
van sijnen arrem / verbieden ons te betrouwen
op ons eyghen selven.
Hy die sijn betrouwen stelt op de menschen
moet grootelijcks vreesen dat hy niet en ver-
valle in dese vervloeckinghe: Vermaledijdt
zy den mensche die sich betrouvvt op den
mensche, ende doet onderstandt het vleesch
van sijnen aerme, ende vviens siele gevveken
is van den Heere. dese woordendie hem be-
trouvvt op de menschen, bevelen ons wel en-
de scherpelijck / dat men gheen betrouwen en
mach stellen dan in Godt alleene / ende de an-
der woorden die onderstant doet het vleesch
van sijnen arrem / verbieden ons te betrouwen
op ons eyghen selven.
Bernar. serm. 9. super Beati qui habitant.
Soo dan in alles dat ghy uyt-recht / in al-
les dat ghy moet vlieden / in alles dat ghy
moet onder-staen ende lijden / in alles dat ghy
moet wenschen / seght altoos: O Godt ghy zijt
mijne hope / ende ick houde my aen u woordt /
ghy zijt alleene de oorsaecke / ende den steun
van mijne verwachtinghe. Wel aen / dat den
eenen dan verkonde sijne verdiensten / dat den
anderen hem beroeme te verdraeghen de la-
sticheydt van den dagh / ende van de hitte der
sonnen / dat hy hem beroeme twee-mael ter
weke te vasten / ende dat hy niet en is ghelijck
de reste der menschen; aengaende my / alle
mijn goedt is Godt aen te hanghen, ende mij-
ne hope te stellen in den Heere. Dat andere
hunne hope stellen op andere saecken / d'een in
gheleertheydt / d'ander in de loosheyt des we-
reldts / d'een in sijnen adel / d'ander in sijne
treffelijckheydt / ten kortsten dat ieghelijck
volghe sijnen aerdt / ende gheneghentheyt / eñ
soo 't hem goedt dunckt / dat hy stelle sijne ho-
pe op alderhande ydelheydt. Maer voor u /
mijn Godt hebbe ick al vvillens af-ghegaen
alle saecken, ende die gheacht als dreck ende
vuylicheydt. Want ghy ô Heere zijt mijne
hope. Die 't dan lust ende gereydt / mach hem
betrouwen op het onseker der rijckdommen /
aengaende my / ick ontsegghe selver het ghe-
ne my soude dienen tot enckelen nootdruft / ten
zy dat ick dat van uwer handt ben verwach-
tende. Is 't by aldien dat my belooft worden
eenighe vergeldinghen / door u sal ick de selve
verhopen te verwerven. Is 't by aldien dat
gheheele heyr-krachten teghens my zijn op-
staende / dat de wereldt my hindert / dat den
haet-nijdigen op my knersel-tande / dat mijn
vleesch op-stae teghen mijnen gheest / ghy sult
wesen mijne hope / mijnen bystandt ende ver-
troostinghe. Waer toe dan soo langhe ghe-
sluyert van dese ydele / ellendige / onbequaeme
ende bedrieghelijcke hopen ons quijt te maec-
ken ende af te legghen / ons voeghende naer
die ander hope die daer alleene vaste / heylich /
ende volmaeckt is / laet ons dan de selve met
allen yver ende viericheydt des gheests ont-
fanghen / ende in soo verre daer iet waer ghe-
brekende / als te swaer ende by nae onmoghe-
lijck om te volbrenghen / soeckt alsdan iet an-
ders om uwe hope vrijmoedelijck op te
bouwen.
Soo dan in alles dat ghy uyt-recht / in al-
les dat ghy moet vlieden / in alles dat ghy
moet onder-staen ende lijden / in alles dat ghy
moet wenschen / seght altoos: O Godt ghy zijt
mijne hope / ende ick houde my aen u woordt /
ghy zijt alleene de oorsaecke / ende den steun
van mijne verwachtinghe. Wel aen / dat den
eenen dan verkonde sijne verdiensten / dat den
anderen hem beroeme te verdraeghen de la-
sticheydt van den dagh / ende van de hitte der
sonnen / dat hy hem beroeme twee-mael ter
weke te vasten / ende dat hy niet en is ghelijck
de reste der menschen; aengaende my / alle
mijn goedt is Godt aen te hanghen, ende mij-
ne hope te stellen in den Heere. Dat andere
hunne hope stellen op andere saecken / d'een in
gheleertheydt / d'ander in de loosheyt des we-
reldts / d'een in sijnen adel / d'ander in sijne
treffelijckheydt / ten kortsten dat ieghelijck
volghe sijnen aerdt / ende gheneghentheyt / eñ
soo 't hem goedt dunckt / dat hy stelle sijne ho-
pe op alderhande ydelheydt. Maer voor u /
mijn Godt hebbe ick al vvillens af-ghegaen
alle saecken, ende die gheacht als dreck ende
vuylicheydt. Want ghy ô Heere zijt mijne
hope. Die 't dan lust ende gereydt / mach hem
betrouwen op het onseker der rijckdommen /
aengaende my / ick ontsegghe selver het ghe-
ne my soude dienen tot enckelen nootdruft / ten
zy dat ick dat van uwer handt ben verwach-
tende. Is 't by aldien dat my belooft worden
eenighe vergeldinghen / door u sal ick de selve
verhopen te verwerven. Is 't by aldien dat
gheheele heyr-krachten teghens my zijn op-
staende / dat de wereldt my hindert / dat den
haet-nijdigen op my knersel-tande / dat mijn
vleesch op-stae teghen mijnen gheest / ghy sult
wesen mijne hope / mijnen bystandt ende ver-
troostinghe. Waer toe dan soo langhe ghe-
sluyert van dese ydele / ellendige / onbequaeme
ende bedrieghelijcke hopen ons quijt te maec-
ken ende af te legghen / ons voeghende naer
die ander hope die daer alleene vaste / heylich /
ende volmaeckt is / laet ons dan de selve met
allen yver ende viericheydt des gheests ont-
fanghen / ende in soo verre daer iet waer ghe-
brekende / als te swaer ende by nae onmoghe-
lijck om te volbrenghen / soeckt alsdan iet an-
ders om uwe hope vrijmoedelijck op te
bouwen.
Aug. in Psal. 64.
Wy hebben dan van nu af onse hope uyt-
gheworpen als eenen ancker uyt vreese dat
wy ghesmeten tusschen de zee-baeren / niet en
souden lijden de schip-braecke. Want ghelijck
wy segghen dat een schip ligghende op sijnen
ancker / ter aerde light / al is 't nochtans dat
het selve noch is vlottende / maer om recht te
segghen / het schijnt als oft waere op d'aerde
om ghevoegelijcker de storrem-winden ende
het onweder te weder-staene: alsoo onse hope
die daer is gheanckert teghen de bekoringhen
van onse voorghestelde weghen recht soo veel
uyt dat wy teghen de steenen niet en worden
ghebrijselt.
Wy hebben dan van nu af onse hope uyt-
gheworpen als eenen ancker uyt vreese dat
wy ghesmeten tusschen de zee-baeren / niet en
souden lijden de schip-braecke. Want ghelijck
wy segghen dat een schip ligghende op sijnen
ancker / ter aerde light / al is 't nochtans dat
het selve noch is vlottende / maer om recht te
segghen / het schijnt als oft waere op d'aerde
om ghevoegelijcker de storrem-winden ende
het onweder te weder-staene: alsoo onse hope
die daer is gheanckert teghen de bekoringhen
van onse voorghestelde weghen recht soo veel
uyt dat wy teghen de steenen niet en worden
ghebrijselt.
Translations
Literature
Sources and parallels
-
Compare Quarles, Emblems, divine and moral
, embl. 4.13
-
Same pictura and motto: Hugo, Pia desideria, bk/embl. 2/13
References, across this site, to this page:
- Animæ spes optima nutrix [30] (in: Otto Vaenius, Amoris divini emblemata (1615))
Iconclass
Sacred love is carrying the human soul, who is holding an anchor, on his back- God's perfections
[11A23]
- Christ and the Soul
[11D51]
- Hope, 'Spes'; 'Speranza divina e certa' (Ripa) ~ one of the Three Theological Virtues
[11M32]
- devotion, piety; 'Divotione' (Ripa)
[11Q0]
- nimbus, halo ~ radiance emanating from persons or things
[22C311]
- animals (+ shell, snail-shell etc.)
[25F(+36)]
- dune coast
[25H132]
- beach
[25H133]
- rain
[26B]
- thunderstorm
[26E]
- youth, adolescent
[31D12]
- adolescent, young woman, maiden
[31D13]
- the soul during lifetime
[31G1]
- carrying a person on one's back
[46C1271]
- beacon
[46C283]
- shipwreck
[46C291]
- drowning, shipwrecked person
[46C292]
- raft
[46C2922]
- Hope; 'Speranza', 'Speranza delle fatiche' (Ripa) (+ emblematical representation of concept)
[56D1(+4)]
- the book of Psalms (with BOOK CHAPTER:VERSE)
[71X1(Ps. 73:28)]
- proverbs, sayings, etc. (with TEXT)
[86(MIHI AUTEM ADHAERERE DEO BONUM EST)]