XXXVIII.

Infelix ego homo, quis me liberabit
de corpore mortis huius?
Ad Roman. 7.

INfelix! vbi nunc bona tot, quæ perdita plango,
Sed frustrà, planctu non reuocanda meo?
Tot bona! quid repetis dolor? ah! meminisse nocebit:
Amissæ cruciant dum memorantur opes.
Vtilius veteris fortunæ nescius esses,
Cùm mala sors fato deteriore premit.
Passim hominum satira est, decepti noxa parentis,
Stultitiæ solus scilicet ille reus.
Adam, Adam simplex; Adam, Adam vxorius audit;
Pluribus, aut totidem vapulat Eua probris.
Non ego sic: sed, si gemitus sinit edere vocem,
Pars, fateor; mundi in crimine, magna fui.
Te quoque, cui primos studum damnare parentes,
Peccati memorem conuenit esse tui.
Cùm vitæ & mortis non felix alea iacta est,
Collusor proaui dilapidantis eras.
Credite posteritas, Adam vos estis & Eua,
Et vestræ pomum corripuêre manus.
Hinc nudi, gens pelliceâ dignissima zonâ,
Et pudor & dolor, & Numinis ira sumus.
Non querar acceptæ tot publica vulnera cladis,
Materies elegis sum satis apta meis.

334 ↓

Ordior à cunis; hîc mecum lacryma nata est,
Hic docuit vitæ syllaba prima, queri.
Mensis erat Maius, mensis gratissimus orbi,
Sed, mea si reputem fata, December erat.
Septima lux ibat, quæ si suprema fuisset,
In cineres isset muta querela meos.
Cùm tandem post luctam vteri, horribilesque vlulatus;
Progenies ceruæ parturientis eram.
O Mater, scio, tunc Mater, noua facta Rebecca es,
Tunc serus subijt virginitatis amor.
Diriguit nutrix, pallens pater ora retorsit,
Et cunæ in læuum procubuêre latus.
Horror & horror erat, vox omnibus, omnibus vna,
Heu puer, heu quantis gignitur ille malis!
Atra dies, Aegyptiacâ dignissima nocte,
Quâ, de me, licuit dicere; Natus homo est.
Atra dies! neque te Titan, neque Cynthia nôrit,
Nec stata qui Cœli tempora, Ianus agit.
Illa dies, abeat graias orsura Kalendas,
Nullus eam cupiat mensis, habere suam.
Si redeat, redeat piceis frontem obsita nimbis,
Et gelidum densâ grandine tunsa caput.
Tum tonitru & fulmen funesto aduerberet igne,
Et sibi sic hostem nouerit esse Deum.
Sentio iam, quod fatidici plorastis amici:
Mentitur vitæ, clepsydra nulla meæ,
Tanti erat hæc soboles, lacrymis assueuimus indè,
Indè, oculos rarò deseruêre meos.
Nam postquā posita est prætexta, nucesque, trochusque.
Et bulla ad patrios victima facta lares;

335 ↓

Tunc ego, quæ meliùs nescirem, discere cœpi:
Primus erat, sortem plangere posse, dolor.
Et vix posse datum est, sæpè obluctata fuit mens,
Naturæ impatiens subpede colla premi.
Surgere sæpè adnixa, suoque irrumpere Cœlo,
Nec poterat pigrâ tollere corpus humo.
Tum vibrans oculos, oculos tristi imbre natantes,
Ah superi! dixit, (cætera fletus erant)
Et rursum ah! ah! (sed per luctisonos singultus
Ipse sibi obsistens non sinit ire dolor)
Sic puto Rex fremuit, dum crescere cornua sensit
Qui bos ex homine est, de boue factus homo.
O Deus, ô superi, patientia vincitur! ô quis,
Qui me mortali corpore soluat; erit?
O quis erit? nostris qui cantet in auribus, istud
Quod voueo toties, ilicet, ô quis erit?
Ille, necaturum mihi mergat in ilia ferrum,
Pocula Thessalico misceat ille fauo.
Nec liquido plumbo, nec auaro terreor vnco,
Mors miseræ quâuis condicione placet.
Aeratos gemitu doceam mugire iuuencos,
Supposito quamuis excrucianda rogo.
Aut etiam iubear (quamquam pudor ista vouere)
Inter Vlysseos exululare lupos.
O Deus, ô superi, patientia vincitur! ô quis
Qui me mortali corpore soluat, erit?
Parce Deus, ne crudelem vox impia iactet,
In furias quando præcipitata ruit.
Hîc propè barbaries poterit clementia dici,
Ad pœnas veniat si stupefacta meas.

336 ↓

Corpora corporibus coniunxit mortua viuis
Ille, hominem quem vix dicere fama potest.
Me viuum cruciat (magis hoc ferale) cadauer;
Nec, quæ dissidium finiat hora, venit.
O Deus, ô superi, patientia vincitur! ô quis
Qui me mortali corpore soluat, erit?

337 ↓

Ad Rom. 7.
Infelix ego homo! quis me liberabit de
corpore mortis huius?

Ambr. ser. 22. in psal. 118.
QVomodo viuit anima operta mortis
inuolucro?

Naziā. ora. 16.
Corpori quonammodo coniunctus sim,
haud equidem scio; quoque pacto simul &
Imago Dei sim & cum cœno voluter; quod
& cùm pulcrâ valetudine est, bello me la-
cessit; & cùm bello premitur, mœrore me af-
ficit: quod & vt cōseruum amo, & vt inimi-
cum odi atque auersor; quod & vt vinculū
fugio & vt cohæres vereor: si debilitare illud
& conficere studeo, iam non habeo quo so-
cio & opitulatore ad res præclarissimas vtar;
sin contrà, vt cum socio & adiutore mitiùs a-
gam, nulla iam ratio occurrit quâ rebellan-
tis impetum fugiam, atque à Deo non exci-
dam, compedibus degrauatus, vel in terram
detrahentibus vel in eâ desinentibus. Hostis
est blandus & placidus, insidiosus amicus. O
miram coniunctionem & alienationem!
Quod metuo, amplector; quod amo perti-
mesco. Antequam bellum gesserim, in gratiā
redeo; antequam pace fruar, ab eo dissideo.

Cur carnis laqueis tu me, Pater, implicuisti?
Cur vitæ miseræ, cur cœnosoque barathro? Naziā. carm. ad Christum.

Aug. in ps. 102.
Ecce corpus quod corrumpitur, aggrauat ani-
mam. Vitam ergo habet anima in corpore
corruptibili. Qualem vitam? oncra patitur,

338 ↓

pondera sustinet. Ad ipsum Deum cogitan-
dum (sicut dignum est ab homine cogitari
Deum) quanta impediunt veluti interpel-
lantia de necessitate corruptionis humanæ?
Quanta reuocant? quanta à sublimi intētio-
ne detorquent? quanta interpellāt? quæ tur-
ba phantasmatum? qui populi suggestionū?
[Iam] quis non ægrotat in hac vitâ? quis non
longum languorem trahit? Nasci hîc in cor-
pore mortali, incipere ægrotare est. Quoti-
dianis medicamentis fulciuntur indigentiæ
nostræ. Quotidiana medicamenta sunt refe-
ctiones omnium indigētiarum. Fames, nón-
ne te occideret, nisi medicamentum appo-
neres? Sitis, nónne te perimeret, nisi eam tu
bibendo non penitus extingueres, sed dif-
ferres? reditura est enim sitis paullulùm tem-
perata. Temperamus ergo istis somentis æ-
rumnam ægritudinis nostræ. Stando lassatus
eras, sedēdo reficeris: ipsum sedere medicina
est lassitudinis. In illa medicina rursus lassaris,
diu sedere non poteris. Quicquid est, vbi fa-
tigationi succurritur, alia fatigatio inchoatur.

Greg. c. 22. in cap. 7. Iob.
Quod meliùs ostendimus; si priùs carnis
& pòst, pondera mentis exprimamus. vt e-
nim taceamus hoc, quod dolores tolerat,
quod febribus anhelat, suâ quâdam ægritu-
dine constringitur. Ipsa hæc corporis nostri,
quæ salus vocatur, ægritudo est. Nam otio
tabescit, opere deficit: inediâ deficiens, cibo

339 ↓

reficitur vt subsistat; refectione lassessens,
abstinentiâ releuatur, vt vigeat; aquâ perfun-
ditur ne arescat; linteis tergitur, ne ipsa ni-
mis perfusione linquefiat; labore vegetatur, ne
quiete torpeat; quiete refouetur, ne laboris
exercitatione succumbat; fatigatur vigilijs,
somno reparatur; oppressa somno, vigilijs
excutitur, ne suâ peius quiete lassetur; vesti-
bus tegitur, ne frigoris aduersitate penetre-
tur; quæsito calore deficiens, aurarum flatu
refouetur; cumque indè molestias inuenit,
vnde vitare molestias quæsiuit, malè saucia-
ta (vt ita dixerim) de ipso suo medicamine
languescit. Remotis ergo febribus, cessanti-
busque doloribus, ipsa nostra salus ægritudo
est, cui curandi necessitas numquam deest.
Quot enim solatia ad viuendi vsum quæri-
mus, quasi tot, ægritudini nostræ medicamē-
tis obuiamus. Sed ipsum quoque medicamē,
in vulnus vertitur, quia exquisito remedio
paulò diutiùs inhærentes, ex eo grauiùs defi-
cimus, quod prouidè ad refectionem para-
mus. Ipsa quoque mens nostra, à secreti inte-
rioris securo gaudio exclusa, modò spe de-
cipitur, modò pauore vexatur, modò dolore
deiicitur, modò falsâ hilaritate releuatur;
transitoria pertinaciter diligit, eorumque a-
missione incessanter atteritur, quia & inces-
santer, cursu rapiente, permutatur

Bonau. cap. 1. solilo.
Habes, ôanima mea, inimicum. domesti-

340 ↓

cum, hostem amicum, aduersarium propin-
quum, qui tibi malum pro bono reddidit, &
sub specie amicitiæ crudelior existens inimi-
cus, his omnibus & alijs infinitis bonis te pri-
uauit! Hic hostis, (saluâ tuâ reuerentiâ) est
caro infelix & misera, multū tamen tibi dul-
cis & dilecta. Hanc cùm pauisti, inimicum
pessimum contra te erexisti. Hanc cùm ho-
norasti, hostem crudelissimum contra te ar-
masti. Scio, inquit, Bernardus, ô anima, quē-
dam qui plures annos tecum vixit, ad men-
sam tecum sedit, cibū de manu tuâ sumpsit,
& in sinu tuo dormiuit; cùm voluit, tecum
colloquium habuit. Hic iure hæreditario ser-
uus tuus est, sed quia delicatè nimis enutristi
eum, & virgæ pepercisti, leuauit calcaneum
super caput tuum, & te in seruitutem rede-
git. O anima miserabilis & misera, quis te li-
berabit de vinculo improperij huius! Recor-
dare, ô anima, primordia tua; attende quod
es insignita Dei imagine. Quid tibi cū carne,
vnde ista pateris? si diligēter cōditiones eius
aduertis, numquā vilius sterquiliniū vidisti;
si eius miserias enumerate velis, quā onusta
sit peccatis, pruriēs cōcupiscentijs, occupata
passionibus, polluta illusionibus, cō fusione
plena, ignominiâ repleta, quid de eâ habes
aliud quā cogitationes fœdas & immundas?

Naziā. carm. aduers. carnē.
Exitiosa caro, Beliæ tenebrosa procella,
Exitiosa caro, quâ fluit omne scelus!

341 ↓

Cœnum, massa grauis plumbi, limosa catena,
Bellua pugnaci prodita materiâ.
Pestifer æstus, heræque tuæ vinclum atque sepulcrum
Formæ, quæ superâ venit ab arce mihi.

Bern. ser. de tripl. gen. cogita.
Non sine causâ dictum est; hominem plas-
matum, non de terrâ quâlibet, sed de limo. Vi-
de enim quàm limosum sit corpus, quod ipsi
quoque spiritujtam fortiter, & pænè indisso-
lubiliter inhæret, vt vix cum multâ affli-
ctione possit aliquando separari.

Naziā. car. de muma nat.
Eia age mens; nam te nunc alloquar, atque ea dicam
Quæ fore narratu non aliena puto.
Ecquid es, ô mea mens? & quis tibi contigit ortus?
Atque cadauer olens quis tibi fortè dedit?
Quis solidis vitæ astrinxit grauibusque catenis,
Pendentem assiduè lumina fixa solo?

Orig. hom. 1. in psal. 38.
Vniuersa vanitas omnis homo viuens, quî autē
de hâc vitâ accipiatur ista sententia; audi Ec-
clesiasten protestantē & dicentē; laudaui om-
nes qui mortui sunt super omnes qui viuūt, quicūque
ipsi viuunt vsque modò, & bonus super istos duos qui
nondū natus est. Laudat ergo mortuos plusquā
viuos; quia illi hoc saltē lucri habēt, quòd de
vinculis huius corporis liberati sunt, nec vl-
tra carne ac pellibus induti sunt, nec ossibus
ac neruis inserti sūt, nec vltra subiacēt neces-
sitati corporis. Si ergo intellexisti, quale sit
viuere in carne (etiamsi Moyses sit quis, vel
quisquis ille est) molesta ipsi est ista vita. Nō
enim à corruptione resoluitur, quæ mortali

342 ↓

corpore, terrenoque circumdatur. vide ergo,
quoniam vniuersa vanitas est omnis homo viuens;
contēnamus istā vitā, & festin emus ad san-
ctam vitā & beatā ac verā & in illam animo
& mente tendamus, omni vanitate discussâ.

Aug. lib. 13. de Ciu. cap. 10.
Ex quo enim quisque in isto corpore mo-
rituro esse cœperit, numquam in eo non agi-
tur, vt mors veniat. Hoc enim agit eius mu-
tabilitas, toto tempore vitæ huius, si tamen
vita dicenda est, vt veniatur in mortem.

Ambr. lib. de bon. mortis cap. 2.
Pereat dies in quâ natus sum, aie bat Iob: Quid
enim est quod hæc vita delectet, plena æ-
rumnarum & sollicitudinum, in quâ innu-
meræ calumniæ & multæ molestiæ & multæ
lacrymæ eorum qui afflictantur molestijs, &
non est, inquit, qui eos consoletur. Et ideò laudat
Ecclesiastes defunctos magis quàm viuētes,
& optimus, inquit, supra hos duos, qui nondū natus
est. Et alibi idem Ecclesiastes, meliorem lon-
gæuo viro asseruit, quem ab ortu eiecit ma-
ter sua, quia non vidit hæc mala, quæ fiunt in
hoc mundo, nec in has venit tenebras, nec
in vanitate ambulauit sæculi. Quid enim
boni est homini in hâc vitâ?

Aug. in Ps. 102.
Cognouit se Paulus in miseriâ, in gemitu,
in rixâ, in contentione; ipse secum sibi non
concordans, à se dissonans, à se resiliens. Et
quid ait optans pacem, pacem veram, pa-
cem supernam? Infelix ego homo, quis me libera-
bit de corpore mortis huius?

blanco ↓

[blanco]

Back to top ↑