Cant. 3.
In lectulo meo per noctes quæsiui quem
diligit anima mea; quæsiui illum, &
non inueni.

Bern. ser. 75. in Cāt.
N On est reuersus sponsus ad vocem
& votum reuocantis. Quare vt desi-
derium crescat, vt probetur affectus, vt ex-
erceatur amoris negotium. Sanè ergo dis-
simulatio est, non indignatio. superest vt
quæratur si fortè reperiatur quæsitus, qui
vocatus non venit; dicente Domino omnis
qui quærit, inuenit. & primo quidem quæ-
rit illum in lectulo, sed minimè inuenit;
neque vnius noctis quæsitio hæc & frustra-
tio, cùm dicat ista: quia quæsiui per noctes.

Gisler. in Cāt ca 3. expos. 3.
Legimus Psalmo 76. Piam quandam a-
nimam exquisisse Deum nocte, exquisisse
verò manibus ac vocibus; illiusque inquisi-
tionem haudquaquam spe frustratam: sic
namque illa, id quod sibi contigit testatum
omnibus volens ait: in die tribulationis meæ
Deum exquisiui manibus meis, nocte contra eum &
non sum deceptus: at verò in hac sententiâ (in le-
ctulo meo per noctes quæsiui) Anima pia Deum
ipso noctu quæsisse se ass erit, idque frequen-
ter, per multas scilicet noctes; nullatenus ta-
men illum vel post diutinas inquisitiones re-
perisse.

Bern. ser. 75. in Cāt.
Quid est quod non inuenitur quæsitus,
cùm requiratur tam studiosè impigrè; ipse
autem dicat: quærite & inuenietis: &, qui quærit,
inuenit. quomodo ergo implebuntur scriptu-
ræ? neque enim quæ hîc inducitur quærens,
vna est ex his quibus ipse ait: quæretis me &
non inuenietis.

Gisler. in c. 3. Cant. expos. 3.
Ob istiusmodi diuersitatem non modi-
cum primo aspectu offensus est animus,
multoque magis offendebar; quia rationi
magis consonum mihi videretur, vt Deus ab
illa citiùs inueniri se sineret, illiusque voci-
bus potiùs intenderet, quæ maiori erga ip-
sum flagraret caritate; qualem absque dubio
sponsam censebam.
Verùm attentiùs vtriusque animæ per-
pendens verba; percepi statim rationem di-
uersitatis prædictæ. Intellexi quid caussæ fue-
rit, cur Anima loquens in Psalmo, Deum
repererit; sponsa autem neutiquam eum-
dem inuenerit; quia nimirum ista, & si mani-
bus Deum quæsiuit, & vocibus; in lectulo
tamen & lectulo suo singulari quietem a-
gens & manibus palpans eum quæsiuit, qui
ibi haud quaquam esset. Illa autem de tri-
bulationibus ad eum clamauit, qui ait: de
quacumque tribulatione clamauerint ad me, ex-
audiam eos. Sicque facili negotio, non solùm inuenit, sed & apprehendit eum, qui dixit,
cum ipso sum in tribulatione; in die tribulationis,
inquit Deum exquisiui manibus meis nocte contra
eum, & non sum decepta.

Bern. ser. 75. in Cāt.
Attendite [ergo] tres esse caussas, quæ
interim occurrunt, & quærentes frustrari
solent, cùm aut videlicet, Non in tempore quæ-
runt, aut non sicut oportet, aut non vbi oportet.
Si enim omne tempus aptum est ad quæ-
rendum, cur ergo dicat Propheta: Quærite
dum inueniri potest: erit absque dubio cùm
inueniri non poterit. & hæc vna caussa quæ
impedire potest, ne inueniatur sponsus à
quærentibus se, cùm non quærunt in tempo-
re opportuno. At non ea caussa impedit
sponsam, nempe inuocantem & quærentem
in tempore opportuno. Sed ne illa quidem
eum tepidè aut negligenter seu perfuncto-
riè quærit; nam corde ardenti & omninò
infatigabiliter, quærit planè vt decet. Restat
vt de tertiâ videamus, ne videlicet, vbi non
decet quærat. In lectulo meo quæsiui per noctes quē
diligit anima mea. An fortè non in lectulo, quæ-
rendus erat, sed in lecto: quippe cui orbis an-
gustus est? sed non horreo lectulum, qui noui
paruulum. An non lectulus, tumulus? an non
lectulus, præsepium? an non lectulus, vterus
Virginis? neque enim magni Patris vterus,
lectulus est, sed lectus magnus, de quo ad fi-

lium: Ex vtero, inquit, ante luciferum genui te.
Quamquam nec lectus quidem forsitan di-
gnè censendus sit vterus ille, qui Regentis
potiùs quàm iacentis est locus. Meritò pro-
inde sponsa; ponens lectulum, dicit; Suum.
[Sed] quid in tuo quælebas, qui se iam in sua
receperat? non videras filium hominis ascen-
dentem vbi erat priùs? Iam cœlum tumulo
commutauit, & tu illum, in tuo adhuc lectu-
lo quæris? Surrexit, non est hîc. Quid quæris, in
lecto, fortem? in lectulo, magnum? in stabu-
lo, clarificatum? Introiuit in potentias Do-
mini, decorem induit & fortitudinem, & ecce se-
det super Cherubim, qui sub lapide iacuit.
Ex hoc, iam non iacet, sed sedet, & tu tam-
quam iacenti subsidia paras; siue vt absolu-
tior veritas sit, aut sedet iudicans, aut stat ad-
iuuans. Ex tunc ergo & deinceps frustrà in
lectulo quæsitus est spōsus: pulcrè verò spon-
sa, non quem diligo ego, sed quem diligit ani-
ma mea, inquit, quod verè, & propriè ad so-
lam pertineat animam illa dilectio, quâ ali-
quid spiritualiter diligit. Nam cùm secun-
dùm carnem quippiam diligit vel potiùs ap-
petit anima, carnis potiùs, quàm animæ a-
mor dicendus est. Et benè per noctes se quæsis-
se eum ait, nam non absurdè dici potest,
quod qui ignorant, nocte ignorant; ac per
hoc qui quærunt nocte quærunt. Quis enim
quærit quod palàm habet? Nox est itaque
donec quæritur sponsus, quoniam si dies es-
set de medio fieret, & minimè quæreretur.
sed dicet aliquis: quod non sit tam stulta
tamque cæca sponsa, vt quærat lumen in te-
nebris, quærat Dilectum apud ignorantes,
& qui non diligunt eum. Quasi verò se per
noctes nunc quærere dicat, & non potiùs
quæsisse? Non ait, Quæro, sed quæsiui, per no-
ctes quem diligit anima mea. Et est sensus, quia
cùm esset paruula, sapiebat vt paruula, cogi-
tabat vt paruula, & quærebat veritatem vbi
non erat, errans & non inueniens, iuxta illud
in psalmo, erraui sicut ouis quæ perijt.

Gisler. in c. 3. Cant. expos. 3.
Quod si quis contendat sponsam ipsam
hîc ea referre, quæ sibi tunc temporis euenê-
re, cùm toto corde viribusque omnibus, ar-
dentissimo amore Deum dilectum suum
prosequeretur; Dicendum; nomine lectuli,
non quamlibet hîc significari quietem, sed il-
lam dumtaxat, quâ anima sancta quiescit in pace
interiore, quam pacem & Isaias, lectuli & cubilis
nomine insigniuit, cùm de iusto loquens di-
xit: Veniat pax, requiescat in cubili suo, qui ambu-
lauit in directione suâ.

Greg. hom. 19. in Ezech. & 25 in Euan.
Dilectum [enim] in lectulo quærimus, quando
in præsentis vitæ aliquantulâ requie redem-
ptoris nostri desiderio suspiramus. Per noctem
quærimus; quia etsi iam in illo mens vigilat, ta-

men adhuc oculus caligat.

Gisl. in c. 3. Cāt Exp. 3.
Sed ingens ilico hîc insurgit difficultas,
quâ ratione anima sancta in euiscemodi le-
ctulo Deum quæsisse se asserat, & non inue-
nisse? cùm alibi fateatur, in eo ipso lectulo, se
vnâ cum illo, quietissimè dormituram, di-
cens: in pace in idïpsum dormiam & requiescam.
Cumque exploratum omnibus sit: in pace fa-
ctum esse locum ipsius Dei. Si ergo in pace com-
moratur Deus: si in pacis lectulo, cum eo pa-
cifica dormit anima: quomodo sponsa, ibi se
eum inuenisse negat, vbi iam præsens is ad-
est? Ad hæc breuiter respondendum: adesse
quidem Deum, & vt proprio requiescere lo-
co, in interiore pace. verumtamen, admira-
bili prouidentiâ, elongari nonnumquam,
vel abscondi ab ipsâ anima, cum quâ lectu-
lum habet communem, sinens eam esse aridam,
& quodammodo dulci destitutam com-
plexu.

Bern. serm. 32. in Cant.
Sunt [enim] qui in studijs spiritualibus
fatigati, & versi in teporem, atque in defectu
quodam spiritus positi, ambulant tristes vias
Domini corde arente & tædente, longos
dies, longas conqueruntur & noctes. lo-
quentes cum S. Iob. Si dormiero; dicam: quando
consurgam? & rursum exspectabo vesperam. An tibi
aliud, vel pati, vel petere ille videtur, qui ait:
Dormitauit anima mea præ tædio, confirma me in
verbis tuis.

Gisl. in cap. 3. Cant. Exp. 3.
Porrò id ob triplicem [accidit] rationem:
Primò vt hâc suâ tantillâ elongatione, ad
maiorem perfectionem eam prouehat. Se-
cundò vt iucundior postea sit eius reditus
vel eius inuentio. Denique quemadmodum
chorda, quo magis ab arcu recedit, eo ma-
iore impetu ad ipsum accedit, maioremque
exhibet vim sagittæ, quæ per arcum iacitur,
ita quo magis Deus videtur se ab animâ a-
mouere, eo ardentiori beneuolentiâ, in ean-
dem sese postea insinuat. At, si ob allatas ra-
tiones ab illâ se abscondit, cur non inueniri
se sinit ab eâ, quæ tanto studio ibi ipsum
quæsiuit, vbi quæri is velit? Quæsiui illum, in-
quit, & non inueni; vt videlicet, eius perseue-
rantiæ periculum faceret, vtque experire-
tur, quò ea tenderet, cùm aliquando ab in-
ternæ pacis lectulo surgeret.

Greg. lib. 5. mor. cap. 4.
Abscondit se [ergo] sponsus cùm quæri-
tur, vt non inuentus ardentiùs quæratur; &
differtur quærens sponsa ne inueniat, vt tar-
ditate suâ capacior reddita, multiplicius
quandoque inueniat, quod quærebat.

Ansel. in protolog. cap. 1.
[Sed] Domine, si non es hîc vbi te quæ-
ram absentem? si vbique es, cur non vi-
deo te præsentem? sed certè habitas lucem
inaccessibilem. Et vbi est lux inaccessibilis,
aut quomodo accedam ad lucem inaccessi-
bilem? aut quis me ducet, aut inducet in il-

lam vt videam te in illâ? accedere ad te de-
siderat seruus tuus, & inaccessibilis est habi-
tatio tua. Inuenire te cupit, & nescit locum
tuum. Obsecro Domine, doce me quærere
te, & ostende te quærenti; quia nec quærere
te possum nisi tu doceas, nec inuenire nisi te
ostendas: quæram te desiderando, desiderem
quærendo, inueniam amando, amem inue-
niendo.