![[H O M E : Emblem Project Utrecht]](/static/images/rd-small.gif)
Den Hemel van des minnars sin is sijn in t'groen by sijn goddin [1]
CVPIDOOS LVSTHOF.
1.
EMBLEMATA.
VVat is het cierlijcxst int gheheel
Als een fray toebereyt prieel
Den geur vant groene looff en cruyt
Deur Phœbus vvt der Aerden spruyt
T' ghevvenste vvenst te zijn alleen
Tgheselschap meerdert by hun tvveen
Al staet den Maechdenpalm seer dicht
Nochtans deurschijntet hemels licht
Hun die met vvederlieffd' ghevvont
Haer clachte doen hier mont aen mont
Tvvelck Cupido van boven siet
Door d'ooghen hy de herten schiet.
VVat is het cierlijcxst int gheheel
Als een fray toebereyt prieel
Den geur vant groene looff en cruyt
Deur Phœbus vvt der Aerden spruyt
T' ghevvenste vvenst te zijn alleen
Tgheselschap meerdert by hun tvveen
Al staet den Maechdenpalm seer dicht
Nochtans deurschijntet hemels licht
Hun die met vvederlieffd' ghevvont
Haer clachte doen hier mont aen mont
Tvvelck Cupido van boven siet
Door d'ooghen hy de herten schiet.
Een nieu Amoureus Liedeken:
Op de voyse. Onder de Linde groen, &c.
In Ida t' schoone pleyn
Vermaecten ick den gheest:
Daer de helder gulden Son
Straelden als op Helicon
In soeticheden meest
Gargaphiaes Fonteyn
Sproot tot een Linde hooch
Om de telghen soo te voen
Datse mochten groeyen groen
Een tack hem neder booch
Met zijn Loovren schoon ontdaen
Die my woud' ten dienst staen
Om te planten // bey
Een playsanten // Mey
Met triumphe soet
Voor mijn Nimphe vroet
En dese schoon Valley.
Ontfangt schoonste vol eer
Dees reyne morghen gaeff
Danckelijck wilt nemen aen
Tgeen wt jonsten is bestaen
Van een trou Venus slaef
Nae loop des tyts te meer
Laet groeyen Liefde trou
So dat S'booms verharde hart
Met t'lieff sap bevochtich wart
Lofflijck voor elck Ionckvrou
Die hun dienaer Liefde bien
Totter Doot gantsch met en vlien
Maer hun herten // twee
Sonder smert en // wee
Met medoogen // daer
Voeghen soo te gaer
Dat Liefde baret vree.
Caliope beghint
Den loffelijcken sanck
Van een Diaens ghesellin
Die door vriendelijcke min
My hout in haer bedwanck
Sy is Minerves kint
In wijsheyt soo begaeft
Meer als eenighe Princes
Twit mijns oochs / en t' hards voochdes
Waer nae een harder slaeft
Tharte rust in haer lichaem
Zedichlijck door lieffd' bequaem
Mijn ghedachten // eel
Oock vernachten // veel
By myn waerde // schoon
En vermaerde // Croon
Int binnenste prieel.
Sy is een deucht vol deucht
En goede Medecijn
Die inwendichlijck besluyt
Cracht van Liefde met firtuyt
Een hop' alleen van mijn
Die t'suer maeckt soet in vreucht
By d'eenichste alleen
Soo dat t' gheen noyt was ghesien
Eyndelingh wel can gheschien
By minnent liefgens tween
Phœbus sich heel helder toocht
En in claericheyt verhoocht
Met zijn Suyder // Son
Noyt beduyder // con
Zijns straels lichten // siet
Onderrichten // niet
Hoe subtijl hijt begon.
Prince.
Princesselijcke Lief
S' ghelijcks reyn liefdes gront
Wert met moeyten ondertast
Door diepsinnicheyt verrast
Met eenen loosen vont
Die niemant oyt verhieff
In eenicheyt bepaelt
Woort inwendich wel gheraect
Dat daerna hy hittich blaect
Door lieffd' die hem bestraelt
Dat hy mint met zwaer gheclach
Die hy noyt te voren sach:
Lieffds ontfanghen // zaet
Recht haer ganghen // gaet
En behendich // spoeyt
Daert inwendich // groeyt
Ghelijck den dagheraet.
Op de voyse. Onder de Linde groen, &c.
In Ida t' schoone pleyn
Vermaecten ick den gheest:
Daer de helder gulden Son
Straelden als op Helicon
In soeticheden meest
Gargaphiaes Fonteyn
Sproot tot een Linde hooch
Om de telghen soo te voen
Datse mochten groeyen groen
Een tack hem neder booch
Met zijn Loovren schoon ontdaen
Die my woud' ten dienst staen
Om te planten // bey
Een playsanten // Mey
Met triumphe soet
Voor mijn Nimphe vroet
En dese schoon Valley.
Ontfangt schoonste vol eer
Dees reyne morghen gaeff
Danckelijck wilt nemen aen
Tgeen wt jonsten is bestaen
Van een trou Venus slaef
Nae loop des tyts te meer
Laet groeyen Liefde trou
So dat S'booms verharde hart
Met t'lieff sap bevochtich wart
Lofflijck voor elck Ionckvrou
Die hun dienaer Liefde bien
Totter Doot gantsch met en vlien
Maer hun herten // twee
Sonder smert en // wee
Met medoogen // daer
Voeghen soo te gaer
Dat Liefde baret vree.
Caliope beghint
Den loffelijcken sanck
Van een Diaens ghesellin
Die door vriendelijcke min
My hout in haer bedwanck
Sy is Minerves kint
In wijsheyt soo begaeft
Meer als eenighe Princes
Twit mijns oochs / en t' hards voochdes
Waer nae een harder slaeft
Tharte rust in haer lichaem
Zedichlijck door lieffd' bequaem
Mijn ghedachten // eel
Oock vernachten // veel
By myn waerde // schoon
En vermaerde // Croon
Int binnenste prieel.
Sy is een deucht vol deucht
En goede Medecijn
Die inwendichlijck besluyt
Cracht van Liefde met firtuyt
Een hop' alleen van mijn
Die t'suer maeckt soet in vreucht
By d'eenichste alleen
Soo dat t' gheen noyt was ghesien
Eyndelingh wel can gheschien
By minnent liefgens tween
Phœbus sich heel helder toocht
En in claericheyt verhoocht
Met zijn Suyder // Son
Noyt beduyder // con
Zijns straels lichten // siet
Onderrichten // niet
Hoe subtijl hijt begon.
Prince.
Princesselijcke Lief
S' ghelijcks reyn liefdes gront
Wert met moeyten ondertast
Door diepsinnicheyt verrast
Met eenen loosen vont
Die niemant oyt verhieff
In eenicheyt bepaelt
Woort inwendich wel gheraect
Dat daerna hy hittich blaect
Door lieffd' die hem bestraelt
Dat hy mint met zwaer gheclach
Die hy noyt te voren sach:
Lieffds ontfanghen // zaet
Recht haer ganghen // gaet
En behendich // spoeyt
Daert inwendich // groeyt
Ghelijck den dagheraet.
Ballade.
Al schijnt de aerde vast ghesloten
Nochtans den wasdom comter in
En neemt tot teelen een beghin
Door d'helder Sol heeft zyt ghenoten
Alsoo groeyt liefde in het hert
Alwaer sulcx noyt vermoeyt en wert.
Al schijnt de aerde vast ghesloten
Nochtans den wasdom comter in
En neemt tot teelen een beghin
Door d'helder Sol heeft zyt ghenoten
Alsoo groeyt liefde in het hert
Alwaer sulcx noyt vermoeyt en wert.
FINIS.
Nieu Amoureus Liedeken:
Op de voyse. Schoonste Nimphe van het wout.
Camne bruyt met soet gheclanck /
Chiert den sanck
Om soo mijnen druck te stelpen.
O dat yeder Velt-goddin,
Door de Min
Comt tswaermoedich herte helpen /
Sol int Oosten hooch bepaelt /
Had doorstraelt
Pomones vrucht ende boomen
S' ghelijckx dat dertel kint en wicht /
Deed' een schicht
Int binnenste vant herte comen
Hier door dede Lieffdes eer /
Dies te meer
Veel soete ghedachten groeyen
Tot een eenich Nimphien reyn //
Die alleyn
Gaet mijn trou faveur verfoeyen
Schoonste Nimphe niet versmaet //
Noch en haet
Hem die uwen troost wil wesen
Waert dat ghy niet vluchten voort /
Tsoete woort
Soud' ons beyden wel ghenesen.
Nimphe denckt om tsoet gheschrey /
Doen den Mey
Ick quam planten u ter eeren /
Werckt sulck moeyte en faveur /
Nu ghetreur
Dat mach my helaes wel deeren
Liefste die my doet torment /
Acht opt ent
Lieffd' can wederlieffde loonen
Ist dat ghy blijft myn party /
Ick sal dy
Als een ontrou Nimphe croonen.
Moorderinne van mijn vreucht /
Ende Ieucht
Therte was tot u ghetoghen
Maer int eynde voor u siet //
Dat ghy niet
Van loos Iagers wort bedroghen.
Denckt dan schoone reyn voochdes /
Op dees les
Die ghy qualijck cont onthouwen
Ick sal blijven die ick bin /
Vliet Goddin
Misschien wie het eerst sal rouwen.
Adieu Princesse peynst eerbaer /
Oft noyt waer
Van vrijagie ghesproken
Roemt niet van een herder sleght /
Maer doch seght
Minne heeft haer been ghebroken.
Op de voyse. Schoonste Nimphe van het wout.
Camne bruyt met soet gheclanck /
Chiert den sanck
Om soo mijnen druck te stelpen.
O dat yeder Velt-goddin,
Door de Min
Comt tswaermoedich herte helpen /
Sol int Oosten hooch bepaelt /
Had doorstraelt
Pomones vrucht ende boomen
S' ghelijckx dat dertel kint en wicht /
Deed' een schicht
Int binnenste vant herte comen
Hier door dede Lieffdes eer /
Dies te meer
Veel soete ghedachten groeyen
Tot een eenich Nimphien reyn //
Die alleyn
Gaet mijn trou faveur verfoeyen
Schoonste Nimphe niet versmaet //
Noch en haet
Hem die uwen troost wil wesen
Waert dat ghy niet vluchten voort /
Tsoete woort
Soud' ons beyden wel ghenesen.
Nimphe denckt om tsoet gheschrey /
Doen den Mey
Ick quam planten u ter eeren /
Werckt sulck moeyte en faveur /
Nu ghetreur
Dat mach my helaes wel deeren
Liefste die my doet torment /
Acht opt ent
Lieffd' can wederlieffde loonen
Ist dat ghy blijft myn party /
Ick sal dy
Als een ontrou Nimphe croonen.
Moorderinne van mijn vreucht /
Ende Ieucht
Therte was tot u ghetoghen
Maer int eynde voor u siet //
Dat ghy niet
Van loos Iagers wort bedroghen.
Denckt dan schoone reyn voochdes /
Op dees les
Die ghy qualijck cont onthouwen
Ick sal blijven die ick bin /
Vliet Goddin
Misschien wie het eerst sal rouwen.
Adieu Princesse peynst eerbaer /
Oft noyt waer
Van vrijagie ghesproken
Roemt niet van een herder sleght /
Maer doch seght
Minne heeft haer been ghebroken.
FINIS.
T'samen-sangh van Acis ende Galathea:
Op de voyse. Den Mey die ons de groente gheeft.
Acis. Rijst op mijn clare morghenstar
Chiert u om lusts behaghen
Auror' ontwaeckt en schijnt van var
En sy comt helder daghen. Galathea. Morpheus duyster nare nacht
De Maechdendom doet schromen
Veel fantasij in mijn ghedacht
Ghedurich was ghecomen. Acis. Ghelijck thert na de hinde siet
Door volcomen begheeren
Den herder haet zijn liefgen niet
Maer gaet tot heurwaerts keeren. Galathea. Dat Galathea streelt en kemt
Heur blont vergulden haere
Sal Acis hier niet gheven vremt
Die geerne by heur ware. Acis. Gheeft ghy my weertste onghelijck
Dat ick gaen lieffde tooghen
Een eerbaer Nimphe deuchdenrijck
Is weerdich nae te pooghen. Galathea. De weelde Moeder vande Min
Het fackel-licht doet blaken
Als Cupido int aenbegin
Thert met een schicht comt raken. Acis. Het clare licht aen s'hemels throon
Gout glinsterent gaet schijnen
Maer doch mijn Galathea schoon
Blijft tsherten medecijnen. Galathea. Dat Acis, Galathea mint
Polphemus hem gaet belghen
Van Ethna comt hy gram ghesint
Om ons lieffd' wt te delghen. Acis. Beheerster vande lieffde soet
Waerom laet ghyt gheschieden
Dat ghy Polphemus lieven doet
Een die voor hem gaet vlieden. Galathea. Een eenich harder trou in deucht
Gaet ghy zijn lieff misjonnen
Dat ick hem minnen sou in vreucht
Is al te laet begonnen. Acis. Princes der lieffd' ghy valt rebel
Een Nimph en Harder fiere
Haest suldy sien voortspruyten wel
Van tranen een Riviere.
Op de voyse. Den Mey die ons de groente gheeft.
Acis. Rijst op mijn clare morghenstar
Chiert u om lusts behaghen
Auror' ontwaeckt en schijnt van var
En sy comt helder daghen. Galathea. Morpheus duyster nare nacht
De Maechdendom doet schromen
Veel fantasij in mijn ghedacht
Ghedurich was ghecomen. Acis. Ghelijck thert na de hinde siet
Door volcomen begheeren
Den herder haet zijn liefgen niet
Maer gaet tot heurwaerts keeren. Galathea. Dat Galathea streelt en kemt
Heur blont vergulden haere
Sal Acis hier niet gheven vremt
Die geerne by heur ware. Acis. Gheeft ghy my weertste onghelijck
Dat ick gaen lieffde tooghen
Een eerbaer Nimphe deuchdenrijck
Is weerdich nae te pooghen. Galathea. De weelde Moeder vande Min
Het fackel-licht doet blaken
Als Cupido int aenbegin
Thert met een schicht comt raken. Acis. Het clare licht aen s'hemels throon
Gout glinsterent gaet schijnen
Maer doch mijn Galathea schoon
Blijft tsherten medecijnen. Galathea. Dat Acis, Galathea mint
Polphemus hem gaet belghen
Van Ethna comt hy gram ghesint
Om ons lieffd' wt te delghen. Acis. Beheerster vande lieffde soet
Waerom laet ghyt gheschieden
Dat ghy Polphemus lieven doet
Een die voor hem gaet vlieden. Galathea. Een eenich harder trou in deucht
Gaet ghy zijn lieff misjonnen
Dat ick hem minnen sou in vreucht
Is al te laet begonnen. Acis. Princes der lieffd' ghy valt rebel
Een Nimph en Harder fiere
Haest suldy sien voortspruyten wel
Van tranen een Riviere.
FINIS.
Cruys-vers.
Leda sal veel eerder swemmen
In dees schoon Riviere soet
Eer dat Polphemus sal temmen
Een Nimphe dats hem lieven moet.
Leda sal veel eerder swemmen
In dees schoon Riviere soet
Eer dat Polphemus sal temmen
Een Nimphe dats hem lieven moet.
Een nieu Amoureus Liedt:
Op de voyse. Met een Minnelijcken sin, &c.
Door een inwendighen brant
Groeyt t' gheen dat was ghesaeyt
Als doen lieffde wert gheplant
Die noch is onghemaeyt
Waerom ick ben ontpaeyt
Want sulcx een Minnaer schaeyt
Dat hy siet // winnet niet
Voordeel yet // maer verdriet
T' lieffdragent hert deurraeyt.
In het schoone Aemstels pleyn
Weet ick een Nimphe soet
Die door t' vrientlijck wesen reyn
My hout in haer behoet
Alleen door lieffdes gloet
Die hert / sin en ghemoet
Hout ghevaen // seer belaen
D'edel graen // nu voortaen
My haer trou Minnen doet.
Als ick d'eenichste aenschou
Inwendich thert verheucht
Op Hop' oft sy eenmael wou
Mijn treuren maken vreucht
Dees suyverlijcke Ieucht
Verdient het deur haer deucht
Nimphe schoon // seer ydoon
V persoon // is den loon
Die ghy my jonnen meucht.
D'aensien van des hemels licht
Doet my waerschouwing veel
Dat ick op haer die my sticht
Moet dencken int gheheel
Als d'uytvercoren deel
En mijn Lusthofs prieel
Waer ick knaep // lust in raep
Soeten slaep // mijn lieff schaep
Is Liefflijck als Canneel.
Och of ghy my gonstich waert
Cypria eel Goddin
Dat dees mijne Nimph vermaert
Veranderde haer sin
Door u trouherte min
Liet Lieffde groeyen in
Tsoet lichaem // seer bequaem
Aenghenaem // sonder blaem
Waer my sulck goet ghewin.
Die den Goden hebt beheert
Door Lieffde menichfout
Eenmael nu ten dienste keert
Van dien diet u vertrout
Door schichten fijn van Gout
So dat zijn hop' vast bout
Op een waerd'// Nimph vermaerd'
Seer expaerd'// opter Aerd'/
Die hy in waerden hout.
Prince.
Al ist mijn Princesse ach
Dat ick claech over ou
Liefdde door my doet tgheclach
Die vast is ende trou
Iae wenst dat mijn Iongvrou
Lieffdragent blyven wou
Int gheduer // van Natuer
Reyn en puer // senden d'uer
Die ons beyd' troosten sou.
Op de voyse. Met een Minnelijcken sin, &c.
Door een inwendighen brant
Groeyt t' gheen dat was ghesaeyt
Als doen lieffde wert gheplant
Die noch is onghemaeyt
Waerom ick ben ontpaeyt
Want sulcx een Minnaer schaeyt
Dat hy siet // winnet niet
Voordeel yet // maer verdriet
T' lieffdragent hert deurraeyt.
In het schoone Aemstels pleyn
Weet ick een Nimphe soet
Die door t' vrientlijck wesen reyn
My hout in haer behoet
Alleen door lieffdes gloet
Die hert / sin en ghemoet
Hout ghevaen // seer belaen
D'edel graen // nu voortaen
My haer trou Minnen doet.
Als ick d'eenichste aenschou
Inwendich thert verheucht
Op Hop' oft sy eenmael wou
Mijn treuren maken vreucht
Dees suyverlijcke Ieucht
Verdient het deur haer deucht
Nimphe schoon // seer ydoon
V persoon // is den loon
Die ghy my jonnen meucht.
D'aensien van des hemels licht
Doet my waerschouwing veel
Dat ick op haer die my sticht
Moet dencken int gheheel
Als d'uytvercoren deel
En mijn Lusthofs prieel
Waer ick knaep // lust in raep
Soeten slaep // mijn lieff schaep
Is Liefflijck als Canneel.
Och of ghy my gonstich waert
Cypria eel Goddin
Dat dees mijne Nimph vermaert
Veranderde haer sin
Door u trouherte min
Liet Lieffde groeyen in
Tsoet lichaem // seer bequaem
Aenghenaem // sonder blaem
Waer my sulck goet ghewin.
Die den Goden hebt beheert
Door Lieffde menichfout
Eenmael nu ten dienste keert
Van dien diet u vertrout
Door schichten fijn van Gout
So dat zijn hop' vast bout
Op een waerd'// Nimph vermaerd'
Seer expaerd'// opter Aerd'/
Die hy in waerden hout.
Prince.
Al ist mijn Princesse ach
Dat ick claech over ou
Liefdde door my doet tgheclach
Die vast is ende trou
Iae wenst dat mijn Iongvrou
Lieffdragent blyven wou
Int gheduer // van Natuer
Reyn en puer // senden d'uer
Die ons beyd' troosten sou.
FINIS.
Translations
Literature
Sources and parallels
-
Lovers in a garden house:Mes pleurs mon feu decelent [3] (in: Daniël Heinsius, Emblemata amatoria (1607/8))
[Compare
![[compare]](/static/images/compare2.gif "Compare")
]
-
Lovers in a garden house:Mes pleurs mon feu decelent [3] (in: Daniël Heinsius, Quaeris quid sit Amor (c. 1601))
[Compare]
References, across this site, to this page:
- Mes pleurs mon feu decelent [3] (in: Daniël Heinsius, Quaeris quid sit Amor (c. 1601))
- Mes pleurs mon feu decelent [3] (in: Daniël Heinsius, Emblemata amatoria (1607/8))
Iconclass
A couple of lovers, seated at a laid table under a bower, kissing; a maid-servant; a dog lying on the ground- trees: laurel (+ sprig, twig)
[25G3(LAUREL)(+221)]
- shrubs: myrtle
[25G31(MYRTLE)]
- low hill country
[25H114]
- adult man
[31D14]
- adult woman
[31D15]
- (lovers) kissing each other
[33C232]
- dog (+ lying animal)
[34B11(+9536)]
- summer-house, arbour, garden-house (Dutch: 'theekoepel')
[41A622]
- laid table: table-ware, table-decoration, etc.
[41C3]
- maid ~ house personnel
[42F51]
- (personifications and symbolic representations of) Love; 'Amore (secondo Seneca)' (Ripa) (+ emblematical representation of
concept)
[56F2(+4)]
- proverbs, sayings, etc. (with TEXT)
[86(DEN HEMEL VAN DES MINNARS SIN IS TE SIJN IN 'T GROEN BIJ SIJN GODDIN)]