![[H O M E : Emblem Project Utrecht]](/static/images/rd-small.gif)
't Natuurlijk-vast en scheid men niet, Voor eige-will' geweld geschied [15]
Jesai. 19.22.
Ende de Heere zal de Egyptenaars dapper slaan, ende gene-
zen: ende zy zullen haar tot den Heere bekeren, en Hy zal sich
van hen verbidden laten, ende Hy zal ze genezen,
Ende de Heere zal de Egyptenaars dapper slaan, ende gene-
zen: ende zy zullen haar tot den Heere bekeren, en Hy zal sich
van hen verbidden laten, ende Hy zal ze genezen,
Psal. 141.5.
De Rechtvaerdige sla my, het zal weldadigheid zijn, ende Hy
bestraffe my, het zal olie des hoofts zijn,
De Rechtvaerdige sla my, het zal weldadigheid zijn, ende Hy
bestraffe my, het zal olie des hoofts zijn,
Hoe de ziele niet los kan worden van de natuur en zonden, waar
aan zy vast is, als door veel te lijden en door te staan,
en dat zy over zulx haar niet van dat lijden moet
onttrekken.
Stem: Hoe werk je niet Leeuwerk?
HOe vast zijt gy, ô Steen!
Aan uwen eigen Wortel,
Wie klooft u dus van een,
En beukt u gansch te mortel?
Is 't niet een kracht des Heeren?
Die u met zulk geweld
Afscheid tot sijner eren,
En dus in vryheid steld.
Steenachtig was mijn hert,
'k Liep ongevoelig henen,
Zeer vast en diep verwert,
Wel waardig te bewenen,
Tot dat Dien hoog Beminden
In sijn ontferming quam,
Mijn bange ziel ontbinden,
En in bescherming nam.
Losmaker van de ziel,
Aan 's lichaams lust geketend,
Die haar beneden hiell'
't Hoog-ewig heil vergetend,
Al is het ons een smerte,
Die vleesch en bloed betreurd,
Als Gy, door tucht, het herte
Van 't sichtbaar trekt en scheurd.
Zo willen wy, ô Heer,
Daarom U niet verlaten,
Maar liever meer en meer
Ons zelven leren haten,
En 't heilsaam, trouw kastijden,
Omhelzen van uw roê,
Ja gansch gewillig lijden,
Tot aan ons einde toe.
Want nadien ons gemoed
Niet los en vry kan wezen
Van al dat hinder doet,
't En zy het is verrezen
Heel uit den dood der zonden,
En dit niet kan geschiên,
Als door veel smert en wonden,
Zo willen wy 't niet vliên.
Sla dan, ô Jesus, sla,
't Zijn zoete liefde-slagen,
't Komt toch uit uw gena,
O laat het U behagen,
Daar niet van op te houden,
Tot wy gansch los en vry
Zijn, van al 't quade oude,
In een niew leven bly.
aan zy vast is, als door veel te lijden en door te staan,
en dat zy over zulx haar niet van dat lijden moet
onttrekken.
Stem: Hoe werk je niet Leeuwerk?
HOe vast zijt gy, ô Steen!
Aan uwen eigen Wortel,
Wie klooft u dus van een,
En beukt u gansch te mortel?
Is 't niet een kracht des Heeren?
Die u met zulk geweld
Afscheid tot sijner eren,
En dus in vryheid steld.
Steenachtig was mijn hert,
'k Liep ongevoelig henen,
Zeer vast en diep verwert,
Wel waardig te bewenen,
Tot dat Dien hoog Beminden
In sijn ontferming quam,
Mijn bange ziel ontbinden,
En in bescherming nam.
Losmaker van de ziel,
Aan 's lichaams lust geketend,
Die haar beneden hiell'
't Hoog-ewig heil vergetend,
Al is het ons een smerte,
Die vleesch en bloed betreurd,
Als Gy, door tucht, het herte
Van 't sichtbaar trekt en scheurd.
Zo willen wy, ô Heer,
Daarom U niet verlaten,
Maar liever meer en meer
Ons zelven leren haten,
En 't heilsaam, trouw kastijden,
Omhelzen van uw roê,
Ja gansch gewillig lijden,
Tot aan ons einde toe.
Want nadien ons gemoed
Niet los en vry kan wezen
Van al dat hinder doet,
't En zy het is verrezen
Heel uit den dood der zonden,
En dit niet kan geschiên,
Als door veel smert en wonden,
Zo willen wy 't niet vliên.
Sla dan, ô Jesus, sla,
't Zijn zoete liefde-slagen,
't Komt toch uit uw gena,
O laat het U behagen,
Daar niet van op te houden,
Tot wy gansch los en vry
Zijn, van al 't quade oude,
In een niew leven bly.
Van de Reiniging der ziele.
GElijk het Goud veel moet lijden, en de scherpe proe-
ve van Vuur en Sterkwater doorstaan, eer het tot zui-
verheid en louterheid geraakt, zo moet ook een ziele om
tot de uitzuivering van alle onreinigheid te komen, niet
minder lijden passeren: want dewijle zy met veel vuilig-
heid der zonden, des vleeschs, en der eigen wil bevangen en
door en door begroeid is, zo kan dat alles niet afgeschei-
den en verteerd worden, als door een pijnlijk sterven,
versaken en doden.
ve van Vuur en Sterkwater doorstaan, eer het tot zui-
verheid en louterheid geraakt, zo moet ook een ziele om
tot de uitzuivering van alle onreinigheid te komen, niet
minder lijden passeren: want dewijle zy met veel vuilig-
heid der zonden, des vleeschs, en der eigen wil bevangen en
door en door begroeid is, zo kan dat alles niet afgeschei-
den en verteerd worden, als door een pijnlijk sterven,
versaken en doden.
Daarom, al wie tot de reiniging der ziele garen zou ge-
raken, die diend sich de Smeltkroes van de Goddelijke wil
voor te stellen, waar in hy sich werpende en geheel over-
gevende, in 't vuur der liefde Gods zal geraken, 't welk
hem gedwee, tot versmeltens toe, zal doen worden, ver-
liezende al sijn oude hardigheid en eerste fatsoen, met ee-
nen quijt wordende alle vuiligheid, en al 't geen minder is
als ware deugd van een beproefd geloof, en doorzuiverde
innige Godvruchtigheid.
raken, die diend sich de Smeltkroes van de Goddelijke wil
voor te stellen, waar in hy sich werpende en geheel over-
gevende, in 't vuur der liefde Gods zal geraken, 't welk
hem gedwee, tot versmeltens toe, zal doen worden, ver-
liezende al sijn oude hardigheid en eerste fatsoen, met ee-
nen quijt wordende alle vuiligheid, en al 't geen minder is
als ware deugd van een beproefd geloof, en doorzuiverde
innige Godvruchtigheid.
En indien hy, als een dapper held, die pijnelijke proeven
wel uitlijd, en niet te vroeg moede en word, maar, in sich
dus te laten louteren, volhard, tot dat alle onäardigheid
verslonden is, zo zal hy zeer schoon en heilig, als goud,
beproefd, komende uit het vuur, voor den dag komen;
en hoe aangenaam en lieffelijk zulk een ziele in de reine
ogen Gods en sijnes Gezalfden is, en konnen geen men-
schen noch Engelen tongen na waarden uitspreken.
wel uitlijd, en niet te vroeg moede en word, maar, in sich
dus te laten louteren, volhard, tot dat alle onäardigheid
verslonden is, zo zal hy zeer schoon en heilig, als goud,
beproefd, komende uit het vuur, voor den dag komen;
en hoe aangenaam en lieffelijk zulk een ziele in de reine
ogen Gods en sijnes Gezalfden is, en konnen geen men-
schen noch Engelen tongen na waarden uitspreken.
Hoe overeenkomende en verëenigd met God de zoda-
nige sich menigmaal, op een levendige wijze, volgens
't Goddelijk welbehagen, bevind, is onbeschrijvelijk. Wat
een aangename vrede, lieffelijke ruste, diepe vergenoe-
ging, grondige verliezing sijns zelfs, verliefde versmel-
ting, hooggaande blijdschap en hemelsche vreugde, moet
hier uit in het herte wel ontstaan! Wat een heilige aan-
dacht! hoe groten eerbiedigheid en hertelijke dankzeggin-
gen! hoe wakkeren lust tot gerechtigheid en waarheid!
hoe onuitblusselijke en gloeijende liefde! wat grote sterk-
te inwendig! hoe veel hemelsche wijsheid! wat diep in-
zien in de wonderen van Gods Wet! wat levendigheid
des gemoeds! wat vuurigheid in 't gebed, en hoe vrolijken
hope komt hier niet al uit voort!
nige sich menigmaal, op een levendige wijze, volgens
't Goddelijk welbehagen, bevind, is onbeschrijvelijk. Wat
een aangename vrede, lieffelijke ruste, diepe vergenoe-
ging, grondige verliezing sijns zelfs, verliefde versmel-
ting, hooggaande blijdschap en hemelsche vreugde, moet
hier uit in het herte wel ontstaan! Wat een heilige aan-
dacht! hoe groten eerbiedigheid en hertelijke dankzeggin-
gen! hoe wakkeren lust tot gerechtigheid en waarheid!
hoe onuitblusselijke en gloeijende liefde! wat grote sterk-
te inwendig! hoe veel hemelsche wijsheid! wat diep in-
zien in de wonderen van Gods Wet! wat levendigheid
des gemoeds! wat vuurigheid in 't gebed, en hoe vrolijken
hope komt hier niet al uit voort!
O wonderlijke en alleen bevallige schoonheid! die u
bereikt, klimt boven de glans der zonne, en blinkt helder-
der als het fijnste goud.
bereikt, klimt boven de glans der zonne, en blinkt helder-
der als het fijnste goud.
Zal onze lust dan niet krachtig opgewekt worden, om
aan deze Goddelijke en heerlijke reiniging, ons zelven ge-
heel en al gewillig over te geven? zal 'er iets beters voor
onze edele ziele konnen bedacht worden? immers neen.
Het schone is gewisselijk beter als het vuile, het gereinig-
de als het bemorste, en het gelouterde en geheel gezuiver-
de als het vermengde en bevlekte.
aan deze Goddelijke en heerlijke reiniging, ons zelven ge-
heel en al gewillig over te geven? zal 'er iets beters voor
onze edele ziele konnen bedacht worden? immers neen.
Het schone is gewisselijk beter als het vuile, het gereinig-
de als het bemorste, en het gelouterde en geheel gezuiver-
de als het vermengde en bevlekte.
Word 'er dan geen moeite in de waereld ontsien, om
iets, dat hoog en dierbaar geacht word, met veel arbeid
en koste van sijn besmettingen te zuiveren, op dat het ge-
vallig zy in de ogen der aanschouwers, laat ons noch veel
minder ontsien allerhande arbeid en kosten aan te wenden
tot reiniginge van onze dierbare ziele, op dat die de ogen
des Allerhoogsten aangenaam zy in Christus Jesus.
iets, dat hoog en dierbaar geacht word, met veel arbeid
en koste van sijn besmettingen te zuiveren, op dat het ge-
vallig zy in de ogen der aanschouwers, laat ons noch veel
minder ontsien allerhande arbeid en kosten aan te wenden
tot reiniginge van onze dierbare ziele, op dat die de ogen
des Allerhoogsten aangenaam zy in Christus Jesus.
En dewijl die Liefhebber onzer ziele, tot afwasschinge
en zuiveringe der zelve, sijn dierbaar bloed heeft laten ver-
gieten, zo betaamt het ons door gedurige gebeden hem
aan te roepen, dat Hy genadelijk, het begonnen werk in
ons ten einde brenge: Hem gezegend, in ewigheid geen
weg voorstellende, waar door Hy ons zal heiligen, maar
in gelatenheid ons in sijn hand geheel overgevende, om
volgens sijn liefste wille, door zulke wegen, uit- en in-
wendig geoeffend en gelouterd te worden, als sijn Maje-
steit zal behagen, 't zy voor- of tegenspoed, ziekte of ge-
zondheid, ere of onëre, vrede of twist, inwendige dor-
heid of vreugde; geheel geen verkiezinge makende, als
alleen deze, dat wy de genade mogen verwerven, om sij-
ne wegen in alles te konnen volgen, en het voor een al-
lergrootste ere te achten, dat sijn oge van liefde en genade
sich verwaardigd op ons arme menschen neêr te zien, en
sich onzer aan te nemen, en dat het ons wel zal zijn, een
dorre woestijne door te wandelen, om in 't heilige Land
der beloofde ruste te komen, als sijn aangezicht maar zal
gelieven met ons op te trekken.
en zuiveringe der zelve, sijn dierbaar bloed heeft laten ver-
gieten, zo betaamt het ons door gedurige gebeden hem
aan te roepen, dat Hy genadelijk, het begonnen werk in
ons ten einde brenge: Hem gezegend, in ewigheid geen
weg voorstellende, waar door Hy ons zal heiligen, maar
in gelatenheid ons in sijn hand geheel overgevende, om
volgens sijn liefste wille, door zulke wegen, uit- en in-
wendig geoeffend en gelouterd te worden, als sijn Maje-
steit zal behagen, 't zy voor- of tegenspoed, ziekte of ge-
zondheid, ere of onëre, vrede of twist, inwendige dor-
heid of vreugde; geheel geen verkiezinge makende, als
alleen deze, dat wy de genade mogen verwerven, om sij-
ne wegen in alles te konnen volgen, en het voor een al-
lergrootste ere te achten, dat sijn oge van liefde en genade
sich verwaardigd op ons arme menschen neêr te zien, en
sich onzer aan te nemen, en dat het ons wel zal zijn, een
dorre woestijne door te wandelen, om in 't heilige Land
der beloofde ruste te komen, als sijn aangezicht maar zal
gelieven met ons op te trekken.
Hy onze grote Verlosser, Heiligmaker en Zaligmaker,
zy dan gedurig met en in ons, Hy loutere en zuivere, Hy
reinige en wassche ons, op dat wy waarlijk heilig bevon-
den worden, als Hy ons gereinigd zal hebben, met het bad
des waters door het Woord; Hy stelle ons Hem zelven
heerlijk voor, als een uitverkoren gemeinte, die geen vlek
of rimpel en heeft, of iets diergelijx, maar heilige ons ge-
heel en al, en beware onze geest, ziel en lichaam, onbe-
rispelijk tot sijne heerlijke toekomste, om dan als sijn be-
minde Bruid, van Hem ingehaald te worden na sijns Va-
ders ewig Paleis, onder het hemelsch vreugde-geschal al-
ler heilige Engelen.
zy dan gedurig met en in ons, Hy loutere en zuivere, Hy
reinige en wassche ons, op dat wy waarlijk heilig bevon-
den worden, als Hy ons gereinigd zal hebben, met het bad
des waters door het Woord; Hy stelle ons Hem zelven
heerlijk voor, als een uitverkoren gemeinte, die geen vlek
of rimpel en heeft, of iets diergelijx, maar heilige ons ge-
heel en al, en beware onze geest, ziel en lichaam, onbe-
rispelijk tot sijne heerlijke toekomste, om dan als sijn be-
minde Bruid, van Hem ingehaald te worden na sijns Va-
ders ewig Paleis, onder het hemelsch vreugde-geschal al-
ler heilige Engelen.
Dan zal de volkome vrucht van alle pijnelijke en door-
gestane reiniging, eerst recht genoten worden. Dan zul-
len zy,
gestane reiniging, eerst recht genoten worden. Dan zul-
len zy,
Apoc. 7.14, 15, 16, 17.
die uit de grote verdrukkinge komen, en hare lange klederen gewasschen hebben, en wit gemaakt in 't Bloed des Lams, voor Gods troon zijn, en dienen Hem dag en nacht in sijnen Tempel: en die op den troon zit zal haar overschaduwen; zy en zullen niet meer hongeren, noch zy en zullen niet meer dorsten, noch de zonne en zal op haar niet vallen, noch eenige hitte; Want het Lam, dat in 't midden des troons is, zal ze weiden, ende zal haar een leidsman zijn tot levende fonteine der wateren: Ende God zal alle tranen van hare ogen afwasschen.
die uit de grote verdrukkinge komen, en hare lange klederen gewasschen hebben, en wit gemaakt in 't Bloed des Lams, voor Gods troon zijn, en dienen Hem dag en nacht in sijnen Tempel: en die op den troon zit zal haar overschaduwen; zy en zullen niet meer hongeren, noch zy en zullen niet meer dorsten, noch de zonne en zal op haar niet vallen, noch eenige hitte; Want het Lam, dat in 't midden des troons is, zal ze weiden, ende zal haar een leidsman zijn tot levende fonteine der wateren: Ende God zal alle tranen van hare ogen afwasschen.
Dan zullen Israëls zegeningen op 't allervolkomenste
vervuld worden.
vervuld worden.
Deut. 33.12.
Want de Beminde des Heeren zal dan zeker by Hem wonen: Hy zal Hem den ganschen dag overdekken,
Want de Beminde des Heeren zal dan zeker by Hem wonen: Hy zal Hem den ganschen dag overdekken,
v. 23.
Verzadigd zullen zy zijn van des Heeren goedgunstigheid, en vol van sijnen zegen,
Verzadigd zullen zy zijn van des Heeren goedgunstigheid, en vol van sijnen zegen,
v. 27, 28, 29.
De ewige God zal haar dan een woninge zijn; en van onder ewige armen; Israël zal zeker alleen wonen. Welgelukzalig zijt gy, ô Israël! wie is u gelijk? Gy zijt een volk verlost door den Heere, den schild uwer hulpe, en die een swaard is uwer hoogheid.
De ewige God zal haar dan een woninge zijn; en van onder ewige armen; Israël zal zeker alleen wonen. Welgelukzalig zijt gy, ô Israël! wie is u gelijk? Gy zijt een volk verlost door den Heere, den schild uwer hulpe, en die een swaard is uwer hoogheid.
De alleen goede God, geve ons allen, dat wy zo veel
genade in sijne ogen mogen vinden, dat onze zielen hier
eenmaal deel aan mogen hebben, Amen.
genade in sijne ogen mogen vinden, dat onze zielen hier
eenmaal deel aan mogen hebben, Amen.
Translations
Literature
Sources and parallels
-
Crucible also mentioned in the (biblical) text of: De Ziele gelaten en stil in 't vuur der louteringe [26] (in: Jan Luyken, Jesus en de ziel (1685))
[Compare
![[compare]](/static/images/compare2.gif "Compare")
]
-
Image of a crucible in: Une Creuset d’Orfevre sur les charbons (in: Daniel de la Feuille, Devises et emblemes (1691))
[Compare]
References, across this site, to this page:
- Une Creuset d’Orfevre sur les charbons (in: Daniel de la Feuille, Devises et emblemes (1691))
- De Ziele gelaten en stil in 't vuur der louteringe [26] (in: Jan Luyken, Jesus en de ziel (1685))
Iconclass
Floating on clouds, Christ is wresting a boulder from a big rock ('liberating the soul from the body') with a mallet and a chisel- Christ as youth
[11D26]
- rocks
[25H112]
- clouds
[26A]
- sitting on the ground
[31A2351]
- arm stretched forward (+ indicating, pointing at)
[31A2512(+931)]
- hand on the heart
[31A25162]
- index finger forwards, pointing, indicating
[31A25552]
- hitting at something
[31A2743]
- floating in the air
[31A2763]
- spirit (or soul) versus body
[31C]
- adult man
[31D14]
- tools, aids, implements ~ crafts and industries: chisel
[47D8(CHISEL)]
- tools, aids, implements ~ crafts and industries: hammer
[47D8(HAMMER)]
- proverbs, sayings, etc. (with TEXT)
[86('T NATUURLIJK-VAST EN SCHEID MEN NIET, VOOR EIGE-WILL' GEWELD GESCHIED)]