Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627)

Table of contents ↑

← Content: PreviousContent: Next →

Fugiendo, non effugit. [15]


beeld015

Back to top ↑
86 ↓

PROPERT. LIB. I. EL. 30.
Quo fugis ah demens? nulla est fuga, tu licet usque
Ad Tanaim fugias, usque sequetur Amor.
Instat semper Amor, supra caput, instat amanti;
Et gravis ipse super libera colla sedet.

S. GELAIS.
Avant sera la grande mer sans onde,
Sans fruict la terre, & le ciel sans clarté,
Que mon esprit n'aime mieux en ce monde
D'estre a vous serf, qu'a autre en liberté.

87 ↓
Mijn last is aen my vast.
Soect yemant los te zijn van alle minne-banden,
So laet de vrijster daer, en trect in vreemde landen
Roept Naso tot de jeught; maer na dat ic het vind,
De raet die Naso gheeft, en is maer enckel wind:
Ick hebbe verr' gheseylt, ic hebbe veel ghereden,
En siet! het oude pack dat cleeft my aen de leden;
Dat draegh ic op den bergh, dat vind ic in het dal,
'Ach! wat int herte woont dat voert men over al'.

Fugiendo, non effugit.
Naso viam docuit longos mollire furores,
A patria, ut valeas, inquit, Amator abi,
Iussa secutus eram, memini, tua doctor Amoris,
Hoc quoque sustinui dicere, Phylli vale.
Iamque feror; iuga montis equo, mare puppe pererro:
Me tamen impositum, me tamen urget onus.
Non animum fugiens, coelum modo mutat, Amator.
Quo fugis? heu! tecum, dum fugis, ibit Amor.

Fuir ne sert.
Soit que je cours aux champs, ou dans la mer me baigne,
Par tout, ou que je vais, mon mal las! m'accompaigne,
Que fais-je pauvre Amant? ie porte mon malheur,
Ie change de païs, gardant le mesme c?ur.

Where that I runne, goe, creepe or flye,
My burthen on my back doth lye.
If thou desire to be set free from Cupids cruell bandes,
Then seeke adventures I thee wish abroade in forraigne landes.
For this advise doth Ovid give, who Venus well did kno'e:
Let Venus fondlinges prate theire fill, I knowe it is not soe.
For I have trugde, gone, runne, and crept, by sea and eke by land
Yet feele I still upon my back, my burthen where I stand,
It sticks so fast to mee, that I with paine doe groane and faint,
For each one shall his owne pack beare: what bateth their complaint?
Als ick springh, so waechtet al.

88 ↓
De Schilt-pad draeght haer huys geduerich op de leden,
Sy gaet als sonder sorgh, en sachtjens henen treden,
Men vintse menichmael van alle noot bevrijt,
Al gaet de vos sijn hol, de beer sijn leger quijt;
Wie in sijn boesem draegt, sijn gelt, en beste panden,
Sijn winckel, sijn beslagh, sijn vette kooren-landen,
Die heeft een seker erf, en wandelt onbevreest;
'Waer is doch yemant arm die rijck is inden geest?'

Omnia mea mecum.
Omnia qui secum portat sua, non vada salso
Horreat in fluctu, non freta vasta tremat
Non tristi miser ore domus, molesque relictas
Respiciat, parva dum rate vectus abit:
Ingruat ense latro, grassentur ad ostia fures,
Aut canit, aut placido membra sopore levat.
O secura quies! o paupertatis amicae
Commoda! foelices qui tua dona colunt.

Seurement va, qui rien n'a.
Tout ce que m'appartient tousjours chez moy je porte,
O joye, & o bonheur de non vulgaire forte!
Ce que le monde fuit, c'est ma felicité?
O quel plaisir comprend un' docte pauvreté.
LAËRT.
Monebat Anthistenes ea paranda bona quae cum naufragio enatent.

SEN. DE TRANQ.
Aut ego fallor, aut regnum est inter avaros, circumscriptores, latrones, plagiarios, unum esse cui noceri, cui eripi nihil possit. Habiliora sunt corpora pusilla quae in arma sua contrahi possunt, quam quae superfunduntur, & undique magnitudo sua vulneribus obiecit.

89 ↓
OMNIA MEA MECUM.
Miles non timet, inquit Lampridius, nisi vestitus, calceatus, armatus, & habens aliquid in zonula; contra
Cantabit vacuus coram latrone viator
Sollicitum reddunt hominem divitiae, non alia de causa, quam quod eripi, & ab eo auferri possunt. Separabile utique fluxumque ac mobile est, quidquid externum est. Opes aliis donari, honores in alios transferri, nobilitas ad haeredes transmitti potest; Virtutem vero ac doctrinam affixam adeo & infixam homini scimus, ut ab eo nullo modo avelli aut separari possit. Statuamus ergo, cum sapientibus, omne id quod aut datum nobis, aut in nos translatum, aut ad nos transmissum est, proprium nobis ac verum bonum non esse. Dicamusque cum Cicer. contentum rebus suis esse, certissimas esse divitias. Etenim si isti callidi rerum aestimatores prata ac areas quasdam magni aestimant, quod ei generi possessionum minime quasi noceri possit: Quanti est aestimanda virtus, quae nec eripi, nec surripi potest, neque naufragio, neque incendio amittitur, nec tempestatum, nec temporis permutatione mutatur? qua praediti qui sunt, soli sunt divites; soli enim possident res & fructuosas, & sempiternas.

De landtsknecht en vreest niet dan als hy wel ghedost is, seydt Lampridius; en in teghendeel van dien, ghelijck den Poët seydt:
Die kruys noch munt heeft in sijn tas,
Past op de stroopers niet een bras:
Want hy, wiens teer-gelt is een niet,
Betaelt den roover met een liet.
Den rijckdom maeckt den mensch bevreest, uyt gheen andere redenen, dan overmits de selve hem kan afgenomen werden. Al wat van ons afghesondert en verscheyden is, werdt haest en licht verganckelijck. Adel wert de nacomelinghen naghelaten. Rijckdom can andere gegeven werden: eere verwandelt op ander by opghedracht. Maer deucht en wetenschap zijn aen den mensche soo vast gehecht, datse van hem in geenderley manieren en zijn af te sonderen. Laet ons dan met de verstandige besluyten, dat alles wat ons of gegeven, of opgedragen, ofte wel nagelaten kan werden, ons eyghen ende ware goet niet en zy: laet ons trachten sodanighen goedt na te jaghen, dat uyt brandt en schipbreucke met ons kan ontvluchten.

90 ↓
IOHAN. 8. 34.
Die sonde doet, is der sonden dienaer.
Waer heen ellendich dier? ey! wilt u ganghen staken,
Het is om niet ghepoocht, door vluchten los te raken;
Gaet aen het open strant, of in het dichte wout,
Het cleeft u aen het lijf, dat u gevangen houdt.
Is yemant overstolpt met ongesonde lusten,
Die torst een staghe last, waer sal hy connen rusten?
Al rotst hy om het lant en hier, en weder daer,
Sijn pack dat blijft hem by, en weeght hem even swaer.

Impius, & in libertate, servus est.
Impia quae proprio mens pondere pressa laboras,
Quo fugis? in nulla pes tibi fixus humo.
Nil fuga profuerit, nam quod fugis, instat eunti:
Impia perpetuus mens sibi carcer adest.
Cui corpus, cui corda regit malesuada cupido,
Colla licet iactet libera, servus erit.
Nil iuvat, heu! latebras animo quaesisse nocenti,
Hunc, licet effugiat carcere, carcer habet.

Qui mal vit, son mal le suit.
Va t'en, ou tu voudras; ce non obstant sans cesse
Ta charge te poursuit, & ton fardeau te presse.
C?ur plein d'impieté; encores que tes pas
Sont pleins de liberté, esclave tu seras.
Augustin. Lib. 4. de Civit. Dei.
Bonus, etiamsi serviat, liber est. Malus etiamsi regnet, servus est: nec unius hominis, sed quod gravius est, tot dominorum quot vitiorum.

Hieron. Epist. ad Simpl.
Stulto imperare servitus est: &, quod peius est, quo paucioribus praesit, pluribus dominis & gravioribus servit. Servit enim propriis passionibus, servit suis cupiditatibus, quarum dominatio nec nocte, nec die, fugari potest; quia intra se dominos habet, intra se servitium patitur intolerabile.

91 ↓
IMPIUS, ET IN LIBERTATE SERVUS EST.
Cervus sagitta saucius citato quidem cursu huc illuc vagatur, ac nemora
Haeret lateri lethalis arundo
Solent mercatores, rebus pessum euntibus, rationum libros plerumque seponere, omniaque removere quae aeris alieni molem ipsis refricant; Sed nec minus mentem excitam curae lancinant. Vidi aliquando graviter saucios, qui chirurgum tamen admittere recusarent, ne scilicet vulnus tentaret, ac inspiceret; cum undaret interea omni ex parte cruor. Multi quidem conscientiam vino immergere, iocis fallere, vel peregrinando excutere tentavere. Frustra. Ut enim is, qui spinas habet in pedibus, ubique spinas calcat; ita isti animum noxium ac inquietum secum circumferunt, eumque differunt quidem, non tamen auferunt. Umbra corpus, peccata animum sequuntur, inquit Basil. & manifestas facinorum repraesentant imagines. Quid agitis miseri? aegra mens curanda, non occultanda est.

Een hinde met een pijl gheraeckt,
Waer datse loopt, hoe dats'et maeckt,
Hoe datse rent door bergh en dal,
Eylaes! t'en baet haer niet met al:
De schicht die haer aendoet de smert,
Blijft vast gehecht dicht onder 'thert.
Veel koopluyden, welcker saken qualijck staen, schicken wel hun boecken aen d'een zijde, om daer in haren soberen staet niet te sien, maer wat batet? sy wetent al van buyten, en dragen den hertzeer alreede in haren boesem. Sommighe zijn ghequetst, en wetent wel, nochtans (door, ick en weet niet wat, cleynherticheyt) en willen sy gheen wondemeester ontrent haer lijden, konnen oock niet verdraghen dat haer wonde getent werde, om (quansuys) niet te weten hoe diepe die zy, en ondertusschen loopt haer bloet daer henen. Even so isset gestelt met een quade ghewisse, men wiltse verberghen, maer men en kan niet. Veel zijnder die met herwaerts en derwaerts te reysen, met gaen en keeren, met vrolijck geselschap te gebruycken, die soecken als af te slyten, immers in slaep te wiegen, ofte wel inde wijn als te verdrencken, maer ocharmen! te vergeefs, het ghene dat hun quelt, is te diepe in hun gheplaetst. Die doornen in sijn voeten heeft, waer hy oock gaet, hy treter op, en gevoelt over al de pyne. de schaduwe volcht het lichaem, de sonde het ghemoet, seydt den outvader Basilius, de gewisse doet een yder sien een afbeelt van 'tgene hy bedreven heeft. Wat soecktmen doch een sondich ghemoedt hier of daer te verbergen? en (somen seyt) achter stoelen en bancken te steken? Een ongesonde ziele dient ghenesen, en niet versteken te zijn.

Back to top ↑

Sources and parallels


Back to top ↑

References, across this site, to this page: