Willem den Elger, Zinne-beelden der liefde (1703)
Table of contents ↑Overeenkomst verwekt liefde [36]
OVEREENKOMST VERWEKT LIEFDE.
Hoe naaw, ô Liefde moet uwe overeenkomst weezen!
Nooit is uw vreugd heel veel; als hier iets aan ontbreekt,
En als men overal een zuiv'ren eendragt kweekt
Is uw geluk wel haast ten hoogste top gereezen.
Gelyk men in 't muzyk meest de overeenkomst mint,
Is 't de overeenkomst ook, die Liefde 't naawste bind.
Nooit is uw vreugd heel veel; als hier iets aan ontbreekt,
En als men overal een zuiv'ren eendragt kweekt
Is uw geluk wel haast ten hoogste top gereezen.
Gelyk men in 't muzyk meest de overeenkomst mint,
Is 't de overeenkomst ook, die Liefde 't naawste bind.
[blanco]
OVEREENKOMST VERWEKT LIEFDE.
M'aprend que mon amour naist de la sympathie,
Dont les noeds sont si forts qu'on ne les romp jamais.
Leert, hoe myn Liefd, door een verborge drift geschiet,
Waar van de banden zo volmaakt zyn datze niet
Te breeken zyn.
Nox socios vidit, socios lux, Oscula junge
Mutua, sic gemini servant in amore columbi.
Non filicem bene aratus ager, non cultior hortus.
Or: Non rixam cultus thalamus, non culcitra litem.
Fert pacem thalamus cultus, fert culcitra somnum.
Dr: Somnum io, pax dulcis, io cantate puellæ,
Or: Oscula io, amplexus & io celebrate sorores.
Het is zeker dat 't niets zoo bekwaam is om vaste
Liefde te maaken als overeenkomst; niet alleen
zoodanig een overeenkomst, als daar Ovidius van
spreekt, wanneer hy Deianeira doet zeggen.
Si qua voles apte nubere nube pari.
Liefde te maaken als overeenkomst; niet alleen
zoodanig een overeenkomst, als daar Ovidius van
spreekt, wanneer hy Deianeira doet zeggen.
,,Dat men om wel te trouwen moet trouwen met ymand van
,,een gelyken staat: maar boven al een overeenkomst van ze-
den en gemoederen gelyk de Cardinaal Bona heel wel heeft aan-
gemerkt Manud. ad Coel. cap. 13. &. 2. en waar van Gilbert in zyn
Amours de Diane & Endimion spreekt. Act. 1. Sc. 1. alwaar hy
Diana doet zeggen.
Son respect qui s'accorde avec ma modestie,
,,een gelyken staat: maar boven al een overeenkomst van ze-
den en gemoederen gelyk de Cardinaal Bona heel wel heeft aan-
gemerkt Manud. ad Coel. cap. 13. &. 2. en waar van Gilbert in zyn
Amours de Diane & Endimion spreekt. Act. 1. Sc. 1. alwaar hy
Diana doet zeggen.
M'aprend que mon amour naist de la sympathie,
Dont les noeds sont si forts qu'on ne les romp jamais.
Lingelbach
heeft het dus in 't duits:
Het eerelyk ontzagh dat wy niet laaken konnen,
Leert, hoe myn Liefd, door een verborge drift geschiet,
Waar van de banden zo volmaakt zyn datze niet
Te breeken zyn.
Indien zommigen daar ook wat meer na gezien hadden, zy zou-
den zig naderhand hunne keur zoo niet beklaagt hebben: want
het is heel wel te begrypen dat een vreedzamig, en zagtzinnig ge-
moed, nooit een vaste band kan maaken met een gemoed dat
wreed is, daar in het tegendeel, wanneer de neigingen van het
hart niet verschillen, de vreugde van de Liefde onuitspreekelyk,
en de band onverbreekelyk word: dog het is ook de pligt van
twee gelieven malkanderen, zoo veel mogelyk is, in de Harts-
togten te gemoed te komen, en gelyk twee luiten na malkander
worden gestelt, hunn' harten na malkander te stellen; anders-
zints is het onmogelyk dat het Muzyk goet kan weezen, en dat
de Liefde lang kan bestaan, want men vind zelden gemoederen
die zoo met malkanderen overeen komen dat zy nergens in ver-
schillen, en wanneer deeze kleine verschillen niet terstond wor-
den te gemoed gekomen, borsten zy naderhand dikwils tot zeer
groote oneenigheden uit, daar zy in het tegendeel zonder moei-
te in 't begin gedood worden, het geen een Liefde maakt
,,zoo zuiver en trouw als van twee duifjes, en die nooit door
,,eenig geschil word verwydert gelyk Lepidina tegens haaren
Macron zegt by Joh. Jov. Pontanus.
Viximus ex illo gemini sine lite columbi,
den zig naderhand hunne keur zoo niet beklaagt hebben: want
het is heel wel te begrypen dat een vreedzamig, en zagtzinnig ge-
moed, nooit een vaste band kan maaken met een gemoed dat
wreed is, daar in het tegendeel, wanneer de neigingen van het
hart niet verschillen, de vreugde van de Liefde onuitspreekelyk,
en de band onverbreekelyk word: dog het is ook de pligt van
twee gelieven malkanderen, zoo veel mogelyk is, in de Harts-
togten te gemoed te komen, en gelyk twee luiten na malkander
worden gestelt, hunn' harten na malkander te stellen; anders-
zints is het onmogelyk dat het Muzyk goet kan weezen, en dat
de Liefde lang kan bestaan, want men vind zelden gemoederen
die zoo met malkanderen overeen komen dat zy nergens in ver-
schillen, en wanneer deeze kleine verschillen niet terstond wor-
den te gemoed gekomen, borsten zy naderhand dikwils tot zeer
groote oneenigheden uit, daar zy in het tegendeel zonder moei-
te in 't begin gedood worden, het geen een Liefde maakt
,,zoo zuiver en trouw als van twee duifjes, en die nooit door
,,eenig geschil word verwydert gelyk Lepidina tegens haaren
Macron zegt by Joh. Jov. Pontanus.
Nox socios vidit, socios lux, Oscula junge
Mutua, sic gemini servant in amore columbi.
En
Pomp.6. zegt dezelve Pontanus: dat gelyk in een welbeboude
,,tuin geen onkruit gevonden word, in het huwelyks bed van
,,twee opregte gelieven geen tweedragt moet gevonden wor-
,,den.
Dr:
Fert filicem desertus ager, male cultus & hortus.
,,tuin geen onkruit gevonden word, in het huwelyks bed van
,,twee opregte gelieven geen tweedragt moet gevonden wor-
,,den.
Non filicem bene aratus ager, non cultior hortus.
Or: Non rixam cultus thalamus, non culcitra litem.
Fert pacem thalamus cultus, fert culcitra somnum.
Dr: Somnum io, pax dulcis, io cantate puellæ,
Or: Oscula io, amplexus & io celebrate sorores.
Behalven deeze overeenkomsten is'er nog een verborge kragt
die ons doet beminnen, gelyk wy ook zomtyds door een nei-
ging die ons onbekent is haaten: dit zal men begrypen, wan-
neer men wil aanmerken dat men, in gezelschap komende van
menschen, die men nooit gezien heeft, terstond den eenen meer
genegen zal zyn als den anderen, zelf indien zy speelen, wen-
schen dat de een mogt winnen, en de ander verliezen, zonder
dat men daar rede van kan geeven. Van deeze overeenkomst
schryft le Boulanger in zyn Morale Galante, 2. part. 4. traite de l'
Amour qui naist de la Sympathie. 't Geen te groot is om hier in
te voegen en wel de pyne waardig om nagezien te worden.
die ons doet beminnen, gelyk wy ook zomtyds door een nei-
ging die ons onbekent is haaten: dit zal men begrypen, wan-
neer men wil aanmerken dat men, in gezelschap komende van
menschen, die men nooit gezien heeft, terstond den eenen meer
genegen zal zyn als den anderen, zelf indien zy speelen, wen-
schen dat de een mogt winnen, en de ander verliezen, zonder
dat men daar rede van kan geeven. Van deeze overeenkomst
schryft le Boulanger in zyn Morale Galante, 2. part. 4. traite de l'
Amour qui naist de la Sympathie. 't Geen te groot is om hier in
te voegen en wel de pyne waardig om nagezien te worden.
Sources and parallels
-
Same copperplate, slightly altered, as in:Sympathia Amoris [73] (in: Ludovicus van Leuven, Amoris divini et humani antipathia (1629))
[Compare
]
-
Lutes, in:Quid non sentit amor. [42] (in: Jacob Cats, Proteus (1618))
[Compare]
-
Lover playing the lute (now as background element):Zy steeckt om hoogh het hooft [1] (in: Pieter Cornelisz. Hooft, Emblemata amatoria (1611))
[Compare]
-
Parallel for the pictura: one lover, two lutes, in:Quid non sentit amor. [43] (in: Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627))
[Compare]
References, across this site, to this page:
- Sympathia Amoris [73] (in: Ludovicus van Leuven, Amoris divini et humani antipathia (1629))
- Quid non sentit amor. [42] (in: Jacob Cats, Proteus (1618))
- Quid non sentit amor. [43] (in: Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627))
- Zy steeckt om hoogh het hooft [1] (in: Pieter Cornelisz. Hooft, Emblemata amatoria (1611))