Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627)

Table of contents ↑

← Content: PreviousContent: Next →

Quod iuvat exiguum est. [19]


beeld019

Back to top ↑
110 ↓

PROVERB. 7. 22.
Sequitur eam quasi bos ductus ad victimam, & quasi agnus lasciviens, & ignorans quod ad vincula trahatur; donec transfigat sagitta iecur eius.

LUCRET. 4.
... Convivia, ludi,
Pocula crebra, unguenta, coronae, serta parantur:
Nequicquam; quoniam medio de fonte leporum
Surgit amari aliquid, quod in ipsis floribus angat.

111 ↓
Voor kleyn ghenucht, groot ghesucht, en langh gheducht.
Ghy die voor desen os siet spel, en versche rosen,
Siet oock wat achter volght, en let hoe corte posen
Hoe ras vergaenden vreucht de malle jonckheit heeft,
En wat de quade lust voor harde nepen gheeft.
Siet, vrienden, vuyl bejagh en baet ons niet met alle,
Al is het eerste soet, het eynd is enckel galle;
Ach dat men vreuchde noemt duert maer een corte wijl,
Van voren schijntet spel, van achter is de bijl.

Quod iuvat, exiguum est.
Qui pecus hic lituosque vides, vinumque, rosasque,
Te foedae veneris regna videre puta:
Hei mihi! quam levis est & quam brevis ista voluptas,
A tergo lanius tela cruenta gerit,
Frusta coquus torret. Vos, qui peccastis in igne,
Mox dabitis rapido membra pianda foco;
Membra focus male sana coquat; perit ignis in igne.
Corpore non aliter gallica pestis abit.

Pour un playsir.
Voy, jouvenceau, ce b?uf couvert bien de couronnes,
Mais le boucher le suit. Quant au plaisirs t'addonnes
Helas! la volupté n'est que pour peu de temps,
Et si t'en trouveras saisi de longs tourments.

What helpes a little Ioy? certaine,
When after pleasure, followeth paine.
When as you see this stall-fed oxe, thus deckt with flowers greene:
Then thinke you see the joy of those, that in theire wreake and teene
Doe tryumph in lasciviouse lust: who for a moments pleasure
In dauncinge, musicque, wyne and myrth, doe make thereof a treasure:
But soone this pleasinge pastyme endes, which many bringes to thrall;
Such sweete beginninges often are powdred with bitter gall.
Let this oxe your example bee, least that you prove like rodd
His body soone was butchered, his flesh was roast and sodd.

112 ↓
In voorspoet siet toe.
De gild-os gaet daer heen verciert met rose-cranssen,
Men hoort den trommel slaen, men siet de kinders dansen;
Hy schuym-bect inden wijn, en pruyst van enckel vet,
Maer peyst niet aen de bijl, die op hem is ghewet.
Hoe menich isser trots, en gaet daer moedich proncken,
Die, eer de sonne daelt, in pijne leyt ghesoncken:
Neemt, vrienden, op u selfs, en op u saken acht,
Oock als het soet geluc op u geduerich lacht.

Fortuna vitrea est, cum splendet frangitur.
Sordidus aut foeno nuper vel stramine taurus
Cincta triumphali cornua fronde gerit;
Et lavat effusum palearia cassa falernum,
Et strepit argutis tibia festa sonis:
It pecus, & laetis mugitibus aethera complet,
Nec stringi cultros in sua colla videt.
Sit suspecta tibi nimio sors laeta favore,
Illa fovet multos, ut magis inde premat.

En prosperité, n'y a seurté.
Le beuf, couvert des fleurs, se brave par la rue
Au son du tabourin; mais le galant, qui tue,
Va tout joignant a luy. quand grand bon heur te rit,
Cela te soit suspect, car le malheur te suit.
SEN. 28. EPIST.
Ad omne fortuitum bonum suspiciosi & pavidi stare debemus, & fera & piscis spe aliqua oblectante decipitur: munera ista fortunae reputamus: Insidiae sunt.

PET. ARMIL. LIB. 8.
Effusam saepe laetitiam tristes & adversae res excipiunt.

OVID. 4. PONT. 3.
Tu quoque fac timeas, &, quae tibi laeta videntur,
Dum loqueris, fieri tristia posse puta.

113 ↓
HEU! MALA SUNT VICINA BONIS.
Summe bona valetudo (secundum Hippocratem) summe periculosa est. Plerumque magnis gaudiis dolores adhaerescunt. Magis periculosa navigatio est, cum, vento secundo, modo in hanc, modo in illam partem lascivit anceps velum, quam cum adverso turbine sinus obliquat gubernator. Solet fortuna, inquit Caesar, quos pluribus beneficiis ornavit, ad duriorem casum reservare. Effusiorem risum lachrimae plerumque claudunt. Omnis enim felicitas dubia est, nec beatissimorum facile ullus dixerit quamdiu talis futurus sit: Nam quod regnum est (inquit Seneca) cui non parata sit ruina, & proculcatio, & dominus, & carnifex? nec magnis illa intervallis divisa; momentum interest inter solium, & aliena genua. Quis enim ignorat magnas arbores diu crescere, una hora exstirpari? Quisquis es, fortunam reverenter habe; non enim melius res secundae perdurant, quam si animus continens eas gubernet: potentia utique mediocriter usurpata omnia bona conservat, ait Dio.

Gantsch ende al welvarende te zijn, is sorghelijck, ende dient voor verdacht ghehouden te werden, seydt Hippocrates. Een schip is in meerder ghevaer, om door een stercken voor?wint om?gheslaghen te werden in't gyben, als door een teghen?windt in't laveren. Uitmuytende toevallen van gheluck hellen veeltijdts tot sware veranderinghen, seydt Caesar. Het onmatich ende uytschetterende lachen werdt veeltijts met tranen besloten. Alle voorspoedt is wanckelbaer: in voeghen dat selfs de aldergheluckichste niet en weten hoe langhe hun welstandt duyren sal. Wat heerschappye isser, seydt Seneca, dewelcke niet den val, de vertredinghe, den heerscher, jae den beul op de hielen nae en gaet? En dickwils isser niet veel spelens tusschen d'een en d'ander. Op een Conincklijcke stoel verheven te zijn, ende selfs een voetval te doen aen andere, is somwylen nau een uyre tijdts verscheyden. Wie en siet niet dat hooghe boomen langhe wassen, en dickwils op een ooghenblick uytgheroeyt werden? Het is dan best t'elcken als ons het gheluck toelacht, op ons hoede te zijn: op dat wy met het bedrieghelijck lockaes, ghelijck een domme visch niet wech gheruckt en werden.
Voor al u saken wel besint,
Wanneer u schip seylt voor de wint:
Want die in't gyben eens misdoet,
Verliest wel licht'lijck lijf en goet.

114 ↓
Voor kleyn ghenucht, groot ghesucht.
Ey siet eens, vrienden, siet, wat macht den gild-os baten
Dat hy een rosen hoet mach dragen achter straten?
Al wort hy schoon gestreelt, 'tis voor een corte wijl,
Eylaes van achter volght de slager met de bijl.
Hoe dom is menich mensch! sy rasen, spelen, woelen,
En van dat comen sal en isser geen gevoelen;
Maer hoort een nutte les voor alle vuyl bejagh,
Peyst staech op uw' vertreck, of aen den jongsten dagh.

1. IOHAN. 2.
Mundus transit, & concupiscentia eius.
Taure quid eximiis te cornua nexa corollis?
Quidve iuvant agili tympana pulsa manu?
Mox lanius rigida feriet tibi colla securi,
Parvaque perpetua gaudia nocte lues.
Quid rosa, quid litui tibi, quid, homo, blanda libido
Proderit? & vasto quidquid in orbe placet.
Heu! levis & brevis est mundi, vel summa, voluptas,
Et premit emeritum mors sine morte iecur.

De court plaisir, long repentir.
Que sert au pauvre b?uf qu'on des fleurs l'environne,
Puis qu'un sanglant boucher de si pres le talonne?
Qu'attens tu c?ur charnel des voluptez confort?
Helas! de la ne vient qu'un' immortelle mort.
AUGUST. IN MATTH. 27.
Si haberes sapientiam Salomonis, pulchritudinem Absolonis, fortitudinem Sampsonis, longaevitatem Enoch, divitias Croesi, felicitatem Octaviani; quid prosunt haec cum tandem datur caro vermibus & anima daemonibus?

PROV. 7. 21.
Elle l'a flechi par la force de ses douces paroles & l'a enduit par les mignardises de ses levres.
Il s'en va apres elle incontinent comme le b?uf s'en va a la tuerie.

115 ↓
POST GAUDIA LUCTUS.
Orbis terrarum homini tanquam theatrum est, unusquisque ibi nostrum scenae servit, comicam hic, tragicam ille personam sustinet: Comicam certe vir bonus; quocumque enim ille exordio actum incipit, lepido utique ac festivo fine vitae fabulam claudit. Tragico cothurno indutus prodit homo nequam: nec personam ponit, nisi cruentus: Actus enim postremus nunquam illi alius nisi funestus ac tristis. Quotiescumque igitur hunc aut istum improbum initio satrapae personam sustinere, ac magnum aliquid spirare videbis; contine te, ac suspende paulisper iudicium, dum tragico boatu scena claudatur. Finis distinguit fabulam. Quis bovem nitidum in pratis luxuriantem dum videt, securim non cogitat? quis taurum sub iugo gementem dum conspicit, macello haud destinatum non concludit? concludamus & nos, impiorumque foelicitate nihil infoelicius esse statuamus, nec enim unquam principia impiorum tam invidenda, quam exitus deplorandus; nunquam piorum principium tam triste, quam finis est placidus.

De werelt (seyter een) is aen den mensche als een toneel, yeder een heeft daer, als sijn rolle, te spelen, den eenen, in een bly-eyndich spel, een anderen, in een treur-spel. Een vroom mans leven heeft de eyghenschap van een comedie, want hoedanich zijn begintsel oock wesen mach, soo maeckt hy altijdt een vrolijck eynde. Den goddeloosen daerenteghen is een recht tragedie-speelder. Wanneer ghy daeromme eenich werelts kindt, ten eersten aenvanghe, in heerlijckheydt hooghe siet uytmuyten: schorst u oordeel een weynich op, ende let op het eynde: noyt en hielter treurspel op, alleenlijck met een uytkomen, de eyghenschap vande spelen, is meest ghelegen in het besluyt, let daerom wel op het laetste: op 'tscheyden van de mart (segt ons spreecwoordt) kentmen de koopluyden. Wie sieter een vetten os in een wel-begraesde weye, die niet en denckt datse teghens de byle opwast? Wie sieter daerentegens een beest suchten onder het jock, die niet en merckt, dat 'tselve niet en is voor het vleesch-huys? laet ons dan besluyten, en segghen datter niet ellendiger en is, als het gheluck vande goddeloose; niet geluckigher, als den teghenspoedt der vromen. Het begintsel van een booswicht en wort nimmermeer soo seer benijdt, als zijn eynde beklaeght werdt. De begintselen vande Godtsalighe en zijn nimmermeer soo verdrietich en beswaerlijck, als haer eynde is sacht en lieffelijck.

Back to top ↑

Sources and parallels


Back to top ↑

References, across this site, to this page: