Jan Luyken, Jesus en de ziel (1685)
Table of contents ↑De Ziele spreeckt van den standt der goddeloosen [22]
De Ziele spreeckt van den standt der goddeloosen.
Maer ach! wat onderscheyt is dit!
Den goddeloosen geeft zijn wille
In handen van de helschen smit,
Die quade meester houdt hy stille,
Die steeckt zijn Ziel in 't brandent vuur,
Van boosheyt, leugen, nijdt en toren,
En al wat meer van die natuur,
Door 't rijck des afgrondts wort gebooren.
Die ydelheden met elkaer,
Te saem geknoopt en vast verbonden,
Die worden in hem openbaer,
Nuw is sijn Ziel een huys der sonden;
Want sy doordringen 't gantsch gemoet,
Met haer naturelijcke krachten,
Gelijck het vuur een yser doet.
ô Mensch te groot om weynigh t'achten,
Hoe loopt ghy self in uw verdriet,
In eeuwigh jammer en ellende,
Dat wil dien goeden Vader niet,
Hy schiep u niet tot sulck een ende.
Den goddeloosen geeft zijn wille
In handen van de helschen smit,
Die quade meester houdt hy stille,
Die steeckt zijn Ziel in 't brandent vuur,
Van boosheyt, leugen, nijdt en toren,
En al wat meer van die natuur,
Door 't rijck des afgrondts wort gebooren.
Die ydelheden met elkaer,
Te saem geknoopt en vast verbonden,
Die worden in hem openbaer,
Nuw is sijn Ziel een huys der sonden;
Want sy doordringen 't gantsch gemoet,
Met haer naturelijcke krachten,
Gelijck het vuur een yser doet.
ô Mensch te groot om weynigh t'achten,
Hoe loopt ghy self in uw verdriet,
In eeuwigh jammer en ellende,
Dat wil dien goeden Vader niet,
Hy schiep u niet tot sulck een ende.
Goddelijck Antwoordt.
Iesa. 3. vers 11.
WEe den goddeloosen, het sal [hem] qualijck gaen: want
de vergeldinge sijner handen sal hem geschieden.
WEe den goddeloosen, het sal [hem] qualijck gaen: want
de vergeldinge sijner handen sal hem geschieden.
Op het XXII. Sinnebeeldt.
Hoe 't met een goddeloose Ziele gaet, als haer
het lichaem afsterft
Hoe 't met een goddeloose Ziele gaet, als haer
het lichaem afsterft
Hoe gaet het dan met den goddeloosen? Antwoort:
Die goddeloose Ziele, wil in deser tijdt niet in
goddelijcke gelatenheydt hares willens gaen, maer gaet
ghedurigh in eygen lust en begeerte, in de ydelheydt en
valscheydt, in des duyvels willen: sy vat'et maer boos-
heyt, leugen, hovaerdigheyt, gierigheyt, nijdt en toorn
in sich, en geeft haren wille daer in: die selve ydelheydt
wordt in haer openbaer en werckende, en doordringht
de Ziele gantsch en gaer, gelijck een vuur dat yser. Dese
kan tot goddelijcke ruste niet komen, want Godts toorn
is in haer openbaer: ende soo sich nu het lichaem van
de Ziele scheydet, soo gaet eeuwigh berouwen en ver-
twijffelen aen; want sy bevindt, dat sy gantsch sulck een
angstelijcken gruwel geworden is, ende schaemt sich,
dat sy soude met haren valschen wille tot Godt indrin-
gen, ja sy kan oock niet, want sy is in den grim gevan-
gen, en is selver een loutere grim, en heeft sich daer
midden in geslooten door haer valsche begeerte, welke
sy in sich heeft verweckt. Ende dewijl Godts licht niet
in haer schijnt, en sijne liefden haer niet beroert, soo is
sy een groote duysternis, ende een pijnelijcke angstelijke
Vuur-wel, en draeght de helle in sich, en kan dat licht
Godts niet sien. Alsoo woont sy in sich selven in der hel-
len, en daer en behoeft geen invaren, want waer sy im-
mermeer is, soo is sy in der hellen, en of sy sich veel
hondert duysent mijlen konde van haer plaets begeven,
soo is sy doch in sulck een wellinge, en duysternis.
Die goddeloose Ziele, wil in deser tijdt niet in
goddelijcke gelatenheydt hares willens gaen, maer gaet
ghedurigh in eygen lust en begeerte, in de ydelheydt en
valscheydt, in des duyvels willen: sy vat'et maer boos-
heyt, leugen, hovaerdigheyt, gierigheyt, nijdt en toorn
in sich, en geeft haren wille daer in: die selve ydelheydt
wordt in haer openbaer en werckende, en doordringht
de Ziele gantsch en gaer, gelijck een vuur dat yser. Dese
kan tot goddelijcke ruste niet komen, want Godts toorn
is in haer openbaer: ende soo sich nu het lichaem van
de Ziele scheydet, soo gaet eeuwigh berouwen en ver-
twijffelen aen; want sy bevindt, dat sy gantsch sulck een
angstelijcken gruwel geworden is, ende schaemt sich,
dat sy soude met haren valschen wille tot Godt indrin-
gen, ja sy kan oock niet, want sy is in den grim gevan-
gen, en is selver een loutere grim, en heeft sich daer
midden in geslooten door haer valsche begeerte, welke
sy in sich heeft verweckt. Ende dewijl Godts licht niet
in haer schijnt, en sijne liefden haer niet beroert, soo is
sy een groote duysternis, ende een pijnelijcke angstelijke
Vuur-wel, en draeght de helle in sich, en kan dat licht
Godts niet sien. Alsoo woont sy in sich selven in der hel-
len, en daer en behoeft geen invaren, want waer sy im-
mermeer is, soo is sy in der hellen, en of sy sich veel
hondert duysent mijlen konde van haer plaets begeven,
soo is sy doch in sulck een wellinge, en duysternis.
Dat uyterlijck vernuft spreeckt: Hoe komt 'et dan
dat de goddeloose in deser tydt de helle niet voelt, de-
wyl hy soo na, ja in den mensche selve is?
dat de goddeloose in deser tydt de helle niet voelt, de-
wyl hy soo na, ja in den mensche selve is?
Antwoort. Hy voeltse wel in zijn valsch geweten,
doch hy verstaet dat niet, want hy heeft noch de aertsche
ydelheyt, met de welcke hy sich verlustight, daer aen hy
vreughde ende wellust heeft: oock heeft dat uyterlijke
leven noch dat licht der natuur, daer in sich de Ziele ver-
lustight, dat alsoo dat pijnigen niet mag openbaer wor-
den. Maer wanneer het lichaem sterft, soo kan de Ziele
sulcke tijdelijcke wellust niet meer ghenieten, ende sy
heeft oock dat licht der uyterlijcke werelt verlooren: als
dan staet sy in eeuwige dorst en honger na sulke ydelheyt,
met welcke sy sich alhier heeft vermaekt, en sy kan doch
niets bereycken, als maer sulck een valsche ingevatte
wille, het welck sy in desen leven te veel heeft gehad, en-
de sich doch niet liet vernoegen, dat heeft sy als dan te
weynigh: daerom is sy in eeuwigen honger en dorst na
ydelheyt, boosheyt en lichtvaerdigheyt: sy woude altijd
gaern noch meer boosheyt doen, ende heeft doch niets
daer in, ofte daer mee sy dat kan volbrengen, so geschied
sulck volbrengen maer in haer selven, ende sulck een
helschen honger en dorst kan eer niet gantsch openbaer
worden, eer haer het lichaem afsterft, met het welcke sy
alsoo in wellust heeft gheboeleert, het welcke haer toe
voegden waer na sy belust was.
doch hy verstaet dat niet, want hy heeft noch de aertsche
ydelheyt, met de welcke hy sich verlustight, daer aen hy
vreughde ende wellust heeft: oock heeft dat uyterlijke
leven noch dat licht der natuur, daer in sich de Ziele ver-
lustight, dat alsoo dat pijnigen niet mag openbaer wor-
den. Maer wanneer het lichaem sterft, soo kan de Ziele
sulcke tijdelijcke wellust niet meer ghenieten, ende sy
heeft oock dat licht der uyterlijcke werelt verlooren: als
dan staet sy in eeuwige dorst en honger na sulke ydelheyt,
met welcke sy sich alhier heeft vermaekt, en sy kan doch
niets bereycken, als maer sulck een valsche ingevatte
wille, het welck sy in desen leven te veel heeft gehad, en-
de sich doch niet liet vernoegen, dat heeft sy als dan te
weynigh: daerom is sy in eeuwigen honger en dorst na
ydelheyt, boosheyt en lichtvaerdigheyt: sy woude altijd
gaern noch meer boosheyt doen, ende heeft doch niets
daer in, ofte daer mee sy dat kan volbrengen, so geschied
sulck volbrengen maer in haer selven, ende sulck een
helschen honger en dorst kan eer niet gantsch openbaer
worden, eer haer het lichaem afsterft, met het welcke sy
alsoo in wellust heeft gheboeleert, het welcke haer toe
voegden waer na sy belust was.
Sources and parallels
- Modified pictura in the 1714 edition (Jesus - standing in the doorway -
is more clearly visible; the fire is brighter): De Ziele spreekt van den stand der godloozen [22] (in: Jan Luyken, Jesus en de ziel (1714))
[Compare
]
-
Biscoctum amoris. [24] (in: anonymous, Amoris divini et humani antipathia (1628))
[Compare]
-
Biscoctum Amoris [55] (in: Ludovicus van Leuven, Amoris divini et humani antipathia (1629))
[Compare]
References, across this site, to this page:
- Biscoctum amoris. [24] (in: anonymous, Amoris divini et humani antipathia (1628))
- Biscoctum Amoris [55] (in: Ludovicus van Leuven, Amoris divini et humani antipathia (1629))