Justus de Harduwijn, Goddelycke wenschen (1629)
Table of contents ↑Cur faciem tuam abscondis [7]
VII.
HEeft u mijn sonde soo verstoort,
Dat ghy nu naer my niet en hoort?
Ick had' ghemeynt, mijn eeuvvich Leven
Dat sy vvas licht om te vergeven.
Ick had' ghemeynt dat ghy u schijn
Al vvillens dedet amper zijn,
Dat ghy uyt-steldet dese kuren
Om my noch meer te doen beruren.
Ghelijck een Moeder vvel-ghesint
Den boesem vveyghert aen haer kint,
Iae haer ghelaet of sy vvau smijten
Op dat sy dat soud' hooren krijten;
Of als een Voester haer gheveyst,
Soo 't suyghelinck een kusken eyscht,
Daer sy 't met duysent heeft gheschoncken
Alst aen haer borsten lagh ghesoncken.
Soo docht het my dat met u vvas
Als ghy my liept ont-duycken ras,
En dat ghy u daer hielt verbolghen
Op dat ick u niet soude volghen.
Dat ghy nu naer my niet en hoort?
Ick had' ghemeynt, mijn eeuvvich Leven
Dat sy vvas licht om te vergeven.
Ick had' ghemeynt dat ghy u schijn
Al vvillens dedet amper zijn,
Dat ghy uyt-steldet dese kuren
Om my noch meer te doen beruren.
Ghelijck een Moeder vvel-ghesint
Den boesem vveyghert aen haer kint,
Iae haer ghelaet of sy vvau smijten
Op dat sy dat soud' hooren krijten;
Of als een Voester haer gheveyst,
Soo 't suyghelinck een kusken eyscht,
Daer sy 't met duysent heeft gheschoncken
Alst aen haer borsten lagh ghesoncken.
Soo docht het my dat met u vvas
Als ghy my liept ont-duycken ras,
En dat ghy u daer hielt verbolghen
Op dat ick u niet soude volghen.
Maer soo my dunckt, ick heb ghemist,
Het is al oorloogh, ende tvvist,
Ten is noch geck, noch galferije:
Maer bitterheydt aen alle zije.
Voor my helaes! ghy u versteeckt,
Al 't vvelcke my mijn herte breeckt,
En soo ick mercke 't is uwen toren,
Ick heb' u vriendtschap heel verloren:
Want ghy ter vlucht u soo begeeft
Als die den vijandt achter heeft,
Of als hy doet die met verschroomen
Siet een vvilt verken naer hem komen.
En of u dunckt dat mijn ghesicht
V mochte noch verstellen licht,
Ghy stopt het uvv' om 't mijn te vveiren
Oft by gheval u konde deiren.
Há mijnen troost, mijn toeverlaet
Heb' ick bedreven soo veel quaet
Dat ghy dijn handt haudt voor u ooghen
In sté van my die te vertooghen?
Ist om mijn sonde dat ick moet
Nu dan gaen derven alle goet?
Och! van uvv' ooghen maer den schemel
Is my soo veel als uvven hemel!
En vreesdy niet hoe dat ick stier
Oock uyt de mijn' een toover-vier,
Oft dat ick slanghen kan doen recken,
En soo te mijnen mondt uyt-trecken?
Neen door uvvs sichts verholen kracht
Is toovery haest omghebracht
Sy kan met niet doen achter blijven
Al dat uyt my sou konnen drijven.
Mijn Godt vvat helpt dat ghy my terght
En u ghesichte soo verberght?
VVat help 'et u dat ick verdvvijne
Och, och ick vveet, het is u pijne.
Niemant mijn lief, dan ghy alleen
En can my helpen uyt 't ghevveen
Noch iemandts ooghen, ofte vvanghen
En hielden oyt my hier bevanghen.
'Ken acht Aurora dijnen blos
Noch van u hayr den gulden tros
'Ken acht ô Phœbe noch u raeyen
VVaermé ghy d'aerde komt besaeyen.
Neen, neen ick can, och! het is klaer
Schoon ooghen derven, en schoon hair.
Gheen schoonheydt oyt my soo ghenoeyde
Dat sy mijn hert hier vaste boeyde.
Nochtans niet teghenstaende dies
Soo ick dijn ooghen maer verlies
Soud' ick de doodt veel liever sterven,
Dan die altijdt te moeten derven.
Há rekent dan voorts mijnen rauvv
Dien ick helaes! noch binnen hau,
Ach overslaet eens mijn ellenden
Als gh'uvv ghesicht vvilt van my wenden.
Maer vvat al pijn, wat al verdriet
Als ick u volgh' en ghy my vliedt,
VVat kan my liefde t'uvvaerts baeten
Soo ghy my vvilt als vijandt haeten?
Het is al oorloogh, ende tvvist,
Ten is noch geck, noch galferije:
Maer bitterheydt aen alle zije.
Voor my helaes! ghy u versteeckt,
Al 't vvelcke my mijn herte breeckt,
En soo ick mercke 't is uwen toren,
Ick heb' u vriendtschap heel verloren:
Want ghy ter vlucht u soo begeeft
Als die den vijandt achter heeft,
Of als hy doet die met verschroomen
Siet een vvilt verken naer hem komen.
En of u dunckt dat mijn ghesicht
V mochte noch verstellen licht,
Ghy stopt het uvv' om 't mijn te vveiren
Oft by gheval u konde deiren.
Há mijnen troost, mijn toeverlaet
Heb' ick bedreven soo veel quaet
Dat ghy dijn handt haudt voor u ooghen
In sté van my die te vertooghen?
Ist om mijn sonde dat ick moet
Nu dan gaen derven alle goet?
Och! van uvv' ooghen maer den schemel
Is my soo veel als uvven hemel!
En vreesdy niet hoe dat ick stier
Oock uyt de mijn' een toover-vier,
Oft dat ick slanghen kan doen recken,
En soo te mijnen mondt uyt-trecken?
Neen door uvvs sichts verholen kracht
Is toovery haest omghebracht
Sy kan met niet doen achter blijven
Al dat uyt my sou konnen drijven.
Mijn Godt vvat helpt dat ghy my terght
En u ghesichte soo verberght?
VVat help 'et u dat ick verdvvijne
Och, och ick vveet, het is u pijne.
Niemant mijn lief, dan ghy alleen
En can my helpen uyt 't ghevveen
Noch iemandts ooghen, ofte vvanghen
En hielden oyt my hier bevanghen.
'Ken acht Aurora dijnen blos
Noch van u hayr den gulden tros
'Ken acht ô Phœbe noch u raeyen
VVaermé ghy d'aerde komt besaeyen.
Neen, neen ick can, och! het is klaer
Schoon ooghen derven, en schoon hair.
Gheen schoonheydt oyt my soo ghenoeyde
Dat sy mijn hert hier vaste boeyde.
Nochtans niet teghenstaende dies
Soo ick dijn ooghen maer verlies
Soud' ick de doodt veel liever sterven,
Dan die altijdt te moeten derven.
Há rekent dan voorts mijnen rauvv
Dien ick helaes! noch binnen hau,
Ach overslaet eens mijn ellenden
Als gh'uvv ghesicht vvilt van my wenden.
Maer vvat al pijn, wat al verdriet
Als ick u volgh' en ghy my vliedt,
VVat kan my liefde t'uvvaerts baeten
Soo ghy my vvilt als vijandt haeten?
Aug. soliloq. cap. 1.
WAerom keert ghy u aenschijn / ô mij-
ne blijdschap / door de welcke ick my
verblijde? O schoon ghesichte naer het welck
ick haecke / waer zijt ghy verborghen? Ick
scheppe uwen geur / ick leve / ende ick verheu-
ge my: maer ick en sie u niet; ick hoore uwe
stemme / ende ick ontfanghe een nieuw leven.
Maer vvaerom verberght ghy u aenschijn?
misschien seght ghy: Den mensche en sal
my niet sien, ende hy sal leven. Wel aen dan
Heere dat ick sterve om u t'aenschouwen / dat
ick u aenschauwe om hier te sterven! Ick en
wil niet leven / ick wil sterven; ick wil zijn
ontbonden / ende wesen met Christo / ick wen-
sche te sterven om Christum te sien / ick wey-
gher te leven / op dat ick soude leven met
Christo.
Nazian. de virtute humanâ.
Terwijlent ick menichmael by my selven
ben bemerckende het licht des alderhoogh-
sten / terstondt schuyft voor mijn ooghen een
dicke-duyster wolcke / soo dat die klaericheyt
die ick sagh daer-mede gheheel is verdwee-
nen. Als ick mijn lief nu gheheel by was / is
hy my onversins ende raschelijck ontweken /
hy is gaen loopen om hem niet te laeten van-
ghen / niet en heeft hy my naer-ghelaeten
dan een heete smerte die my mijn herte ghe-
durich is verbrandende. Maer waerom heeft
hy met my alsoo gehandelt? Is 't om dat hy
begheert dat ick hem altoos beminne / ende
sonder ophouden soecke? Want sulckx is den
ghewoonelijcken aert der liefde / iae selver on-
der de menschen.
WAerom keert ghy u aenschijn / ô mij-
ne blijdschap / door de welcke ick my
verblijde? O schoon ghesichte naer het welck
ick haecke / waer zijt ghy verborghen? Ick
scheppe uwen geur / ick leve / ende ick verheu-
ge my: maer ick en sie u niet; ick hoore uwe
stemme / ende ick ontfanghe een nieuw leven.
Maer vvaerom verberght ghy u aenschijn?
misschien seght ghy: Den mensche en sal
my niet sien, ende hy sal leven. Wel aen dan
Heere dat ick sterve om u t'aenschouwen / dat
ick u aenschauwe om hier te sterven! Ick en
wil niet leven / ick wil sterven; ick wil zijn
ontbonden / ende wesen met Christo / ick wen-
sche te sterven om Christum te sien / ick wey-
gher te leven / op dat ick soude leven met
Christo.
Nazian. de virtute humanâ.
Terwijlent ick menichmael by my selven
ben bemerckende het licht des alderhoogh-
sten / terstondt schuyft voor mijn ooghen een
dicke-duyster wolcke / soo dat die klaericheyt
die ick sagh daer-mede gheheel is verdwee-
nen. Als ick mijn lief nu gheheel by was / is
hy my onversins ende raschelijck ontweken /
hy is gaen loopen om hem niet te laeten van-
ghen / niet en heeft hy my naer-ghelaeten
dan een heete smerte die my mijn herte ghe-
durich is verbrandende. Maer waerom heeft
hy met my alsoo gehandelt? Is 't om dat hy
begheert dat ick hem altoos beminne / ende
sonder ophouden soecke? Want sulckx is den
ghewoonelijcken aert der liefde / iae selver on-
der de menschen.
Ambr. Apol. pro David.
Is 't by aldien dat eenighe slaeve mis-pic-
kelt heeft / wy zijn ghewoon van die te keeren
het ghesichte: wordt dese afkeeringhe herdt
gherekent by de menschen / hoe veel te meer
by Godt almachtich! Ghy siet dat Godt sijn
aensicht heeft ghekeert van de ghiften van
Cain? Daerom is 't dat David bidt liever ge-
straft te zijn / dan dat hy vervvorpen worde
van het aenschijn Godts? ende oock seght
den rechtveerdighen: Heere ick sal aensoec-
ken u aenschijn. Soo dan het is een swaere
straffe van Godts aenschijn te wesen verwor-
pen. Adam is gheworpen uyt het Paradijs /
maer niet sonder oorsaecke; want hy hem te
voren versteken hadde, voor het aenschijn
Godts. Cain is oock van Godts aenschijn
uytghegaen; want hy ghemeynt heeft dat
Godt te bedrieghen was / ende dat hy sijn
misdaedt soude loochenen. Hoort eens hoe
Godt is spreeckende in sijn gramschap / soo
wanneer hy iemandt is verworpende van
sijn aenschijn: VVerpt hem, seght hy /
in de uytterste duysternissen.
Is 't by aldien dat eenighe slaeve mis-pic-
kelt heeft / wy zijn ghewoon van die te keeren
het ghesichte: wordt dese afkeeringhe herdt
gherekent by de menschen / hoe veel te meer
by Godt almachtich! Ghy siet dat Godt sijn
aensicht heeft ghekeert van de ghiften van
Cain? Daerom is 't dat David bidt liever ge-
straft te zijn / dan dat hy vervvorpen worde
van het aenschijn Godts? ende oock seght
den rechtveerdighen: Heere ick sal aensoec-
ken u aenschijn. Soo dan het is een swaere
straffe van Godts aenschijn te wesen verwor-
pen. Adam is gheworpen uyt het Paradijs /
maer niet sonder oorsaecke; want hy hem te
voren versteken hadde, voor het aenschijn
Godts. Cain is oock van Godts aenschijn
uytghegaen; want hy ghemeynt heeft dat
Godt te bedrieghen was / ende dat hy sijn
misdaedt soude loochenen. Hoort eens hoe
Godt is spreeckende in sijn gramschap / soo
wanneer hy iemandt is verworpende van
sijn aenschijn: VVerpt hem, seght hy /
in de uytterste duysternissen.
Bern. ser. 35. in Cant.
Een siele dan die van Godt eens heeft ge-
leert inwendelijck te versuchten / ende ghe-
duerich te soecken sijn aengesicht. ick en
weet niet oft alsulcke siele voor wat tijdts
liever hadde te verdraeghen de helsche vlam-
me / dan / naer dat sy gheproeft soude hebben
de soeticheydt van dese geestelijcke leeringhe /
wederom soude willen trecken naer de wellu-
sten / oft wel de moeyelijckheden des vleeschs.
Hoort wat daer van spreeckt eenen mensche
daerin bedreven. Heere, seght hy / ghy zijt
goedertier voor de ghene, die in u hopen, en-
de mildigh voor de siele die u is soeckende.
Aenhoort oock eenen anderen op de selve ma-
niere: Tot u heeft gesproken mijn herte, mijn
aenschijn heeft u aengesocht, Heere ick sal
dijn aenschijn aensoecken. Ick gheloove vast
die dese heylige siele van dese goede begheerte
hadde pooghen te trecken / soo en soude sy niet
min hebben ontfangen / dan oft sy haer saghe
gheworpen uyt het Paradijs / ende van den
inganck des eeuwichs leven.
Een siele dan die van Godt eens heeft ge-
leert inwendelijck te versuchten / ende ghe-
duerich te soecken sijn aengesicht. ick en
weet niet oft alsulcke siele voor wat tijdts
liever hadde te verdraeghen de helsche vlam-
me / dan / naer dat sy gheproeft soude hebben
de soeticheydt van dese geestelijcke leeringhe /
wederom soude willen trecken naer de wellu-
sten / oft wel de moeyelijckheden des vleeschs.
Hoort wat daer van spreeckt eenen mensche
daerin bedreven. Heere, seght hy / ghy zijt
goedertier voor de ghene, die in u hopen, en-
de mildigh voor de siele die u is soeckende.
Aenhoort oock eenen anderen op de selve ma-
niere: Tot u heeft gesproken mijn herte, mijn
aenschijn heeft u aengesocht, Heere ick sal
dijn aenschijn aensoecken. Ick gheloove vast
die dese heylige siele van dese goede begheerte
hadde pooghen te trecken / soo en soude sy niet
min hebben ontfangen / dan oft sy haer saghe
gheworpen uyt het Paradijs / ende van den
inganck des eeuwichs leven.
Amb. in Psal, 43.
Want Christus is den eeuwighen schijn
der sielen / die den vaeder heeft ghesonden ter
aerden / op dat wy verlicht door sijn aenschijn
souden moghen verhopen dat eeuwich is / eñ
Goddelijck / die van te voren besloten bleven
in een aerdsche duysterheydt.
Want Christus is den eeuwighen schijn
der sielen / die den vaeder heeft ghesonden ter
aerden / op dat wy verlicht door sijn aenschijn
souden moghen verhopen dat eeuwich is / eñ
Goddelijck / die van te voren besloten bleven
in een aerdsche duysterheydt.
Amb. in Ps. 118.
Soo dan ghy siele die my lief hebt houdt op
van sonde / ende ghy sult mijn aenschijn aen-
schouwen; want die mijn aenschijn aen-
schouwt moet wesen sonder sonde. Weest ee-
nen Enghel / dat is eenen dienaer van het
Rijcke Godts / weest gehoorsaem de geboden
des Heeren: als ghy sult wesen eenen Engel /
soo sult ghy sien het aenschijn des Heeren.
Den selven Heere seght: Salich zijn die suyver
van herte zijn; vvant sy sullen Godt sien.
Hoort ghy wel wat van u verheyscht wordt
om Godt te sien? suyvert u herte.
Soo dan ghy siele die my lief hebt houdt op
van sonde / ende ghy sult mijn aenschijn aen-
schouwen; want die mijn aenschijn aen-
schouwt moet wesen sonder sonde. Weest ee-
nen Enghel / dat is eenen dienaer van het
Rijcke Godts / weest gehoorsaem de geboden
des Heeren: als ghy sult wesen eenen Engel /
soo sult ghy sien het aenschijn des Heeren.
Den selven Heere seght: Salich zijn die suyver
van herte zijn; vvant sy sullen Godt sien.
Hoort ghy wel wat van u verheyscht wordt
om Godt te sien? suyvert u herte.
Amb. in Ps. 43.
Maer het dunckt ons dat Godt van ons
is treckende sijn aenschijn / soo saen wy ghe-
stelt zijn in eenighen teghenspoedt.
Maer het dunckt ons dat Godt van ons
is treckende sijn aenschijn / soo saen wy ghe-
stelt zijn in eenighen teghenspoedt.
Bernar. in scala.
En vreest niet / ô schoone Bruydt / en denckt
niet dat ghy versaeckt wordt / al ist schoon dat
den Bruydegom aen u een weynich tijdts on-
treckt sijn aenschijn. Al dat hy doet / het is tot
uwen voor-deele / sijn komen / sijn wech-gaen /
sijn teghenwoordicheydt / sijn af-wesentheydt.
Dit allegaeder is voor u / komt hy / het is
voor u / gaet hy / het is voor u / vertreckt hy het
is tot een loosheydt / komt hy / het is tot een
vertroostinghe.
En vreest niet / ô schoone Bruydt / en denckt
niet dat ghy versaeckt wordt / al ist schoon dat
den Bruydegom aen u een weynich tijdts on-
treckt sijn aenschijn. Al dat hy doet / het is tot
uwen voor-deele / sijn komen / sijn wech-gaen /
sijn teghenwoordicheydt / sijn af-wesentheydt.
Dit allegaeder is voor u / komt hy / het is
voor u / gaet hy / het is voor u / vertreckt hy het
is tot een loosheydt / komt hy / het is tot een
vertroostinghe.
Anselm. medit. cap. 5.
O schoone vertreckinge die daer ghedijdet
eene volmaecktheydt. O mijn Godt / mijn
eeuwich leven / ghy verberght uwen schat / om
den begheerelijcken te verwecken / ghy deckt
de peerel om den lust-gierigen te doen soecken /
ghy zijt traegh in het gheven om ons te lee-
ren wel te eysschen / ghy geveynst t'aenhooren
die u aenbidt / om hem te onderwijsen dat hy
soude volherden / het welck die schreyende
Ionckvrouw volkomelijck gheeft te kennen /
die te midden der duysternisse in het graf
socht Christum uwen sone / den levenden on-
der de doode. De wrelcke ghy soo hadt onste-
ken op dat sy beter soude soecken / maer u soec-
kende zijt haer ontdwenen / op dat sy gedue-
riger soude soecken. Verhopende heeft sy vol-
herdt / eñ volherdende heeft sy verhopt / eñ om
dat sy volherdt heeft in hope / heeft verdient u
t'aenschouwen. O schoone aenschouwinghe /
ende volkomen verheughinghe!
O schoone vertreckinge die daer ghedijdet
eene volmaecktheydt. O mijn Godt / mijn
eeuwich leven / ghy verberght uwen schat / om
den begheerelijcken te verwecken / ghy deckt
de peerel om den lust-gierigen te doen soecken /
ghy zijt traegh in het gheven om ons te lee-
ren wel te eysschen / ghy geveynst t'aenhooren
die u aenbidt / om hem te onderwijsen dat hy
soude volherden / het welck die schreyende
Ionckvrouw volkomelijck gheeft te kennen /
die te midden der duysternisse in het graf
socht Christum uwen sone / den levenden on-
der de doode. De wrelcke ghy soo hadt onste-
ken op dat sy beter soude soecken / maer u soec-
kende zijt haer ontdwenen / op dat sy gedue-
riger soude soecken. Verhopende heeft sy vol-
herdt / eñ volherdende heeft sy verhopt / eñ om
dat sy volherdt heeft in hope / heeft verdient u
t'aenschouwen. O schoone aenschouwinghe /
ende volkomen verheughinghe!
Sources and parallels
-
Remake of image, not mirrored, in: Cur faciem tuam abscondis et arbitraris me inimicum tuum? [7] (in: Jan Suderman, De godlievende ziel (1724))
[Compare
]
-
Compare Quarles, Emblems, divine and moral, embl. 3.7
-
Same pictura and motto: Hugo, Pia desideria, bk/embl. 1/7