• Emblem Books
  • Heinsius, Quaeris quid sit Amor? (c. 1601)
  • Heinsius, Emblemata amatoria (1607/8)
  • Vaenius, Amorum emblemata (1608)
  • Hooft, Emblemata amatoria (1611)
  • Vaenius, Horatiana emblemata (1612)
  • [anonymous], Cupido's lusthof (1613)
  • Heinsius, Ambacht van Cupido (1613)
  • De Montenay/Roemer Visscher, Emblemes (c. 1615)
  • Vaenius, Amoris divini emblemata (1615)
  • Heinsius, Ambacht van Cupido (1616)
  • [anonymous], Nieuwen ieucht spieghel (1617)
  • Vaenius, Emblemata aliquot selectiora amatoria (1618)
  • Cats, Proteus (partial) (1618)
  • [anonymous], Thronus Cupidinis (1620)
  • Hugo, Pia desideria (1624)
  • Cats, Sinne- en minnebeelden (1627)
  • [anonymous], Typus mundi (1627)
  • [anonymous], Amoris divini et humani antipathia (1628)
  • Van Leuven, Amoris divini et humani antipathia (1629)
  • De Harduwijn, Goddelycke wenschen (1629)
  • Luyken, Duytse lier (1671)
  • Luyken, Jezus en de ziel (1685)
  • Huygen, Beginselen van Gods Koninkrijk (1689)
  • [anonymous], Emblemata amatoria (1690)
  • De la Feuille, Devises et emblemes (1691)
  • Den Elger, Zinne-beelden der liefde (1703)
  • Hoogstraten, Zegepraal der goddelyke liefde (1709)
  • Suderman, De godlievende ziel (1724)

Amor certus in re incerta cernitur [23]

Back to top ↑

44 ↓

AMOR CERTVS IN RE INCERTA CERNITVR.

Ennius.
Nummi vt adulterium exploras priùs indice, quàm sit
Illo opus: haud aliter ritè probandus Amor.
Scilicet vt fuluum spectatur in ignibus aurum:
Tempore sic duro est inspicienda fides.

Loues triall.

As gold is by the fyre and by the fournace tryde,
And thereby rightly known if it bee bad or good,
Hard fortune and destresse do make it vnderstood,
Where true loue doth remayn and fayned loue resyde.

Come l’oro nel foco.

Sù la pietra, e nel foco l’or di proua,
E nel bisogno, come l’or nel foco,
Si dee mostrar leale in ogni loco,
l’Amante; e alhor si vee d’Amor la proua.

Als gout in’t vier.

Ghelijck men door het vier/ en op den toet-steen claerlick
Een gouden penningh proeft/ of die is valsch/ of goedt:
Soo werdt de Liefd’ besocht door noodt/ oft teghen-spoedt.
De noodt maeckt van de Liefd’ de waerheydt openbaerlick.

Comme l’or au feu.

A la touche, & au feu, si l’or est bon, s’espreuue:
Ainsi doibt tout amant monstrer sa loyauté,
Sans tourner son courage en temps d’aduersité.
Car tousiours au besoing se voit d’Amour la preuue.

45 ↓

Back to top ↑

Translations

Ennius, Tragoediarum fragmenta 13, 210 (Amicus ipv amor) bij Cicero, Laelius de amicitia 17, 64; Erasmus, Adagia 4, 5, 5; LB 2, col. 1055A. In nood leert men de ware liefde kennen.

Ennius, Tragoediarum fragmenta 13, 210 (Amicus ipv amor) bij Cicero, Laelius de amicitia 17, 64; Erasmus, Adagia 4, 5, 5; LB 2, col. 1055A. When Fortune is fickle the faithful love is found.

Zoals je vervalst goud met een toetssteen onderzoekt voordat het nodig is, precies zo moet ook de Liefde worden beproefd. Want zoals geel goud in het vuur wordt onderkend, zo moet trouw in barre tijden worden bekeken. [Ovidio, Tristia I, V, 23-26]

Just like you try forged gold at a touchstone before it is necessary, in the same way Love must be tried. For like yellow gold is recognized in the fire, in the same way faithfulness has to be examined in hard times. [Ovidio, Tristia I, V, 23-26]