Hermannus Hugo, Pia desideria (1624)
Table of contents ↑Dilectus meus mihi & ego illi, qui pascitur inter lilia, donec aspiret dies & inclinentur umbre [33]
FElices animæ, populus genialis Amantum,
Quas amor irruptâ nectit vtrimque fide!
Non ego prævestrâ, fortunam optauero Regum;
Nam puto Cœlicolûm vos ego sorte frui.
Sed neque iam Siculi mirer noua vota Tyranni,
Optantis, Pythiæ tertius esse Comes.
Ecquis enim socijs medius neget esse duobus,
Quos sibi tam sancto fœdere iunxit Amor?
Aurea conditio, quoties redamantur amantes,
Reddit & alternas mutua flamma vices!
Hâc ego me toties optaui lege beatam,
Ad sua cùm trepidam signa vocaret Amor.
O quoties dixi; si quando cogar amare,
Non nisi qui pariter me redamârit, amem!
Audijt optantem volucrum Deus ales Amorum,
Et quid, ait, dubitas? vt redameris, ama.
Vicino extimui præsentis Numine Diui,
Attonuitque meum vox inopina caput.
Ecquid inexpertam puer, inquam, perfide castris,
Auspiciisque iubes æra merere tuis?
Olim sæpè quidem, mihi narrauêre sodales
Gaudia quanta suis leno propinet Amor.
Sæpiùs at contra monuit me sedula nutrix,
Cùm ferrer gerulæ sarcina parua sinu.
Vera nimis reputa Peligni oracula vatis,
Quæcecinit castis ingeminanda choris:
‘Quot lepores in Atho, quot apes pascuntur in Hyblâ,
‘Cærula quot baccas Palladis arbor habet;
‘Littore quot conchæ, tot sunt in amore dolores,
‘Res est solliciti plena timoris Amor.
Semper enim miseros timor ille flagellat amantes,
Ne fors non redamet, quem tamen alter amat.
Fida vel alternis si sint rata fœdera tedis,
Tum grauis, vt constent fœdera, cura subit.
Curre per historias; quotus, heu! securus amauit?
Hunc breuis, hunc fictus ludificauit Amor.
Quâ Paris Oenone sine viuere posse negabat,
Oenonen potuit deseruisse Paris.
Dilecti Hypsyphile non mansit Iasonis vxor,
Non mansit reducis, sicut euntis erat.
Thesea crudelem quoties Ariadna vocauit,
Nauigio numerum questa deesse suum?
Quin etiam leuibus monstras, Puer improbe, pennis,
Quàm citò succedat, quàm citò cedat amor.
Ite igitur, leuibusque animas modò credite flammis
Cùm sua non aliter sceptra Cupido gerat.
‘Et leuis est multoque suis ventosior alis,
‘Gaudiaque ambiguâ datque negatq; fide.
Hîc pudor audaces tinxit tibi, perside, malas,
Teque leuem celeri fassus es esse fugâ.
Tunc ego, Cyprigenæ detectâ fraude, triumphans,
Instabilem iussi læta valere Deum.
Et tibi, Dius Amor (dixi) tibi fœdera iungam,
Et tuus ignis ego; tu meus ignis eris.
Donec ab aëreis labentur montibus vmbræ,
Et reducem fugient vmbraque, noxque diem.
O liquidæ ambrosiæ! ô Diuini nectaris haustus!
O amor! ô quanti pocula mellis habes!
Quid totis Te, Dius amor, sit amare medullis,
Expertus nisi sit, dicere nemo potest:
Quid verò sit amare, iterumque abs te redamari,
Sit licet expertus, dicere nemo potest;
Omnibus hisque etiam supereminet illa voluptas,
Fidus hic æternum quòd sibi constet amor.
O Amor! ô mea dulcedo! mea vita, meum mel!
Aut melli geminum si quid Hymettus habet!
O amor! ô quoties, ô quæ mihi gaudia misces,
Dū, quòd amans redamer; dū, quòd amere, subit!
Dumque iterum æterni recolo fore fœderis ignes,
O Amor! ô quantis gestio lætitiis!
Non habet hic miseros Amor, vt leuis ille, timores:
Affluit hic lætis, ingemit ille malis.
Pascitur in riguis, vbi candent, lilia, campis,
Et sua Virgineos ducit in arua greges.
Scilicet æthereum decet hic flos purus Amorem,
Et benè tam castas pascit hic hortus oues.
Quas amor irruptâ nectit vtrimque fide!
Non ego prævestrâ, fortunam optauero Regum;
Nam puto Cœlicolûm vos ego sorte frui.
Sed neque iam Siculi mirer noua vota Tyranni,
Optantis, Pythiæ tertius esse Comes.
Ecquis enim socijs medius neget esse duobus,
Quos sibi tam sancto fœdere iunxit Amor?
Aurea conditio, quoties redamantur amantes,
Reddit & alternas mutua flamma vices!
Hâc ego me toties optaui lege beatam,
Ad sua cùm trepidam signa vocaret Amor.
O quoties dixi; si quando cogar amare,
Non nisi qui pariter me redamârit, amem!
Audijt optantem volucrum Deus ales Amorum,
Et quid, ait, dubitas? vt redameris, ama.
Vicino extimui præsentis Numine Diui,
Attonuitque meum vox inopina caput.
Ecquid inexpertam puer, inquam, perfide castris,
Auspiciisque iubes æra merere tuis?
Olim sæpè quidem, mihi narrauêre sodales
Gaudia quanta suis leno propinet Amor.
Sæpiùs at contra monuit me sedula nutrix,
Cùm ferrer gerulæ sarcina parua sinu.
Vera nimis reputa Peligni oracula vatis,
Quæcecinit castis ingeminanda choris:
‘Quot lepores in Atho, quot apes pascuntur in Hyblâ,
‘Cærula quot baccas Palladis arbor habet;
‘Littore quot conchæ, tot sunt in amore dolores,
‘Res est solliciti plena timoris Amor.
Semper enim miseros timor ille flagellat amantes,
Ne fors non redamet, quem tamen alter amat.
Fida vel alternis si sint rata fœdera tedis,
Tum grauis, vt constent fœdera, cura subit.
Curre per historias; quotus, heu! securus amauit?
Hunc breuis, hunc fictus ludificauit Amor.
Quâ Paris Oenone sine viuere posse negabat,
Oenonen potuit deseruisse Paris.
Dilecti Hypsyphile non mansit Iasonis vxor,
Non mansit reducis, sicut euntis erat.
Thesea crudelem quoties Ariadna vocauit,
Nauigio numerum questa deesse suum?
Quin etiam leuibus monstras, Puer improbe, pennis,
Quàm citò succedat, quàm citò cedat amor.
Ite igitur, leuibusque animas modò credite flammis
Cùm sua non aliter sceptra Cupido gerat.
‘Et leuis est multoque suis ventosior alis,
‘Gaudiaque ambiguâ datque negatq; fide.
Hîc pudor audaces tinxit tibi, perside, malas,
Teque leuem celeri fassus es esse fugâ.
Tunc ego, Cyprigenæ detectâ fraude, triumphans,
Instabilem iussi læta valere Deum.
Et tibi, Dius Amor (dixi) tibi fœdera iungam,
Et tuus ignis ego; tu meus ignis eris.
Donec ab aëreis labentur montibus vmbræ,
Et reducem fugient vmbraque, noxque diem.
O liquidæ ambrosiæ! ô Diuini nectaris haustus!
O amor! ô quanti pocula mellis habes!
Quid totis Te, Dius amor, sit amare medullis,
Expertus nisi sit, dicere nemo potest:
Quid verò sit amare, iterumque abs te redamari,
Sit licet expertus, dicere nemo potest;
Omnibus hisque etiam supereminet illa voluptas,
Fidus hic æternum quòd sibi constet amor.
O Amor! ô mea dulcedo! mea vita, meum mel!
Aut melli geminum si quid Hymettus habet!
O amor! ô quoties, ô quæ mihi gaudia misces,
Dū, quòd amans redamer; dū, quòd amere, subit!
Dumque iterum æterni recolo fore fœderis ignes,
O Amor! ô quantis gestio lætitiis!
Non habet hic miseros Amor, vt leuis ille, timores:
Affluit hic lætis, ingemit ille malis.
Pascitur in riguis, vbi candent, lilia, campis,
Et sua Virgineos ducit in arua greges.
Scilicet æthereum decet hic flos purus Amorem,
Et benè tam castas pascit hic hortus oues.
Bern. ser. 67. in Cāt.
Q Vid est hoc quod dicit, Ille mihi & ego
illi? Nescimus quid loquitur, quia
non sentimus, quod sentit. O sancta ani-
ma, quid tuus ille tibi? quid tu illi? Quæ-
nam, quæso, hæc inter vos tam familiari-
ter fauorabiliterque discurrens exhibitio &
redhibitio? tibi ille, tuque vicissim illi; sed
quid? id ipsum ei tu, quod tibi ille? an
aliud? si nobis, si ad nostram loqueris in-
telligentiam, euidenter quod sentis, edi-
cito: quousque animas nostras tollis? An
secundùm Prophetam, secretum tuum tibi?
Ita est. Affectus locutus est, non intelle-
ctus; & ideò non ad intellectum. Ad quid
ergo? Ad nihil, nisi quod mirabiliter dele-
ctata & affecta vehementer ad desideratos
affatus, finem illo faciente, nec tacere
omninò quiuit, nec tamen, quod sensit ex-
primere. Neque enim vt exprimeret, sic lo-
cuta est, sed ne taceret. Ex abundantiâ cor-
dis, os locutum est; sed non pro abundan-
tiâ. Habent suas voces affectus, per quas
se etiam cùm nolunt, produnt. Timor, me-
ticulosas; dolor gemebundas; amor iucun-
das. Eiusmodi certum est, non nutu prodi-
re animi, sed erumpere motu. Sic flagrans ac
vehemens amor præsertim Diuinus, cùm se
intrà cohibere non valet, non attendit quo
ordine, quâ lege, quâ ve serie, seu paucitate
verborum ebulliat, dummodo ex hoc nul-
lum sui sentiat detrimentum. Interdum nec
verba requirit, interdum nec voces omninò
vllas; solis adhuc contentus suspirijs. Indè est
quod sponsa sancto amore flagrans, idque
incredibili modo, sanè pro captandâ quan-
tulacumque euaporatione ardoris quē pati-
tur, non considerat, quid, qualiter eloqua-
tur, sed quicquid in buccam venerit, amore
ingenti, non enunciat, sed eructat Dilectus
meus mihi, & ego illi. Nihil consequentiæ ha-
bet, deest orationi. Quid indè? Ructus est.
Quid tu in ructu? quæras orationum iunctu-
ras, sollemnia dictionum? quas tu, tuo ructui
leges imponis vel regulas? Non est dubium;
duorum quidem hoc loco amor mutuus fla-
grat; sed in amore summo, vnius profectò fe-
licitas, alterius mira dignatio: neque enim
inter pares est consensio seu complexio hæc.
Ait itaque: Dilectus meus mihi & ego illi, princi-
pium Dilecto tribuens; in consequentibus, ego,
inquit, Dilecto meo, & Dilectus meus mihi: cōsum-
mationem æquè illi concedens. Nunc iam
videamus quid dicat: Dilectus meus mihi. Sie-
nim hoc recipitur, vt subaudiamus, intendit,
& sicut Propheta ait: Expectans expectaui Do-
minum & intendit mihi: ego in verbo isto sen-
tio, nescio quid, non planè exiguum, nec me-
diocris prærogatiuæ.
Q Vid est hoc quod dicit, Ille mihi & ego
illi? Nescimus quid loquitur, quia
non sentimus, quod sentit. O sancta ani-
ma, quid tuus ille tibi? quid tu illi? Quæ-
nam, quæso, hæc inter vos tam familiari-
ter fauorabiliterque discurrens exhibitio &
redhibitio? tibi ille, tuque vicissim illi; sed
quid? id ipsum ei tu, quod tibi ille? an
aliud? si nobis, si ad nostram loqueris in-
telligentiam, euidenter quod sentis, edi-
cito: quousque animas nostras tollis? An
secundùm Prophetam, secretum tuum tibi?
Ita est. Affectus locutus est, non intelle-
ctus; & ideò non ad intellectum. Ad quid
ergo? Ad nihil, nisi quod mirabiliter dele-
ctata & affecta vehementer ad desideratos
affatus, finem illo faciente, nec tacere
omninò quiuit, nec tamen, quod sensit ex-
primere. Neque enim vt exprimeret, sic lo-
cuta est, sed ne taceret. Ex abundantiâ cor-
dis, os locutum est; sed non pro abundan-
tiâ. Habent suas voces affectus, per quas
se etiam cùm nolunt, produnt. Timor, me-
ticulosas; dolor gemebundas; amor iucun-
das. Eiusmodi certum est, non nutu prodi-
re animi, sed erumpere motu. Sic flagrans ac
vehemens amor præsertim Diuinus, cùm se
intrà cohibere non valet, non attendit quo
ordine, quâ lege, quâ ve serie, seu paucitate
verborum ebulliat, dummodo ex hoc nul-
lum sui sentiat detrimentum. Interdum nec
verba requirit, interdum nec voces omninò
vllas; solis adhuc contentus suspirijs. Indè est
quod sponsa sancto amore flagrans, idque
incredibili modo, sanè pro captandâ quan-
tulacumque euaporatione ardoris quē pati-
tur, non considerat, quid, qualiter eloqua-
tur, sed quicquid in buccam venerit, amore
ingenti, non enunciat, sed eructat Dilectus
meus mihi, & ego illi. Nihil consequentiæ ha-
bet, deest orationi. Quid indè? Ructus est.
Quid tu in ructu? quæras orationum iunctu-
ras, sollemnia dictionum? quas tu, tuo ructui
leges imponis vel regulas? Non est dubium;
duorum quidem hoc loco amor mutuus fla-
grat; sed in amore summo, vnius profectò fe-
licitas, alterius mira dignatio: neque enim
inter pares est consensio seu complexio hæc.
Ait itaque: Dilectus meus mihi & ego illi, princi-
pium Dilecto tribuens; in consequentibus, ego,
inquit, Dilecto meo, & Dilectus meus mihi: cōsum-
mationem æquè illi concedens. Nunc iam
videamus quid dicat: Dilectus meus mihi. Sie-
nim hoc recipitur, vt subaudiamus, intendit,
& sicut Propheta ait: Expectans expectaui Do-
minum & intendit mihi: ego in verbo isto sen-
tio, nescio quid, non planè exiguum, nec me-
diocris prærogatiuæ.
Bern. serm. sequēt.
Audite gaudium meum quod sensi; & ve-
strum est, audite gaudētes sponsa locuta est,
& dixit, sponsum intendere sibi. Quæ est
sponsa, & quis est sponsus? Hic, Deus noster
est; & illa, si audeo dicere, nos sumus; gaudea-
mus. Nos sumus in quos intēdit Deus. Quā-
ra tamen disparilitas! quid terrigenæ & filij
hominum coram illo? quid sibi vult ergo ista
inter tam dispares comparatio? Aut illa in
immensum gloriatur, aut is in immensum a-
mat. Quàm admirabile est quod illius inten-
tionem ista quasi sibi propriam vendicat, di-
cens: Dilectus meus mihi. Nec eo contenta ta-
men pergit ampliùs gloriari; respōdere se illi,
quasi ex æquo morem gerere, rependere vi-
cem. Sequitur enim, & ego illi, insolens ver-
bum, & ego illi; nec minus insolens: dilectus
meus mihi, nisi quod vtroque insolentius,
vtrumque simul. O quid audet cor purum &
conscientia bona, & fides non ficta. Mihi, in-
quit, intendit. Itáne huic intenta est illa maie-
stas, cui gubernatio pariter & administratio
vniuersitatis incumbit & cura sæculorum,
ad sola transfertur negotia, imò otia amoris
& desiderij huius? Ita planè. Prouidentiam
cæteris creaturis non negamus; curam spon-
sa vendicat sibi. [Sed &] propterea vtrum-
que ponit dicens. Ille mihi & ego illi. Ille mi-
hi, quia benignus & misericors est; ego illi,
quia non sum ingrata; Ille mihi gratiam ex
gratiâ; ego illi gratiam pro gratiâ; Ille meæ
liberationi; ego illius honori; ille saluti meæ,
ego illius voluntati; ille mihi & non alteri,
quoniam vna sum columba eius; ego illi &
non alteri, nec enim audio vocem alieno-
rum.
Audite gaudium meum quod sensi; & ve-
strum est, audite gaudētes sponsa locuta est,
& dixit, sponsum intendere sibi. Quæ est
sponsa, & quis est sponsus? Hic, Deus noster
est; & illa, si audeo dicere, nos sumus; gaudea-
mus. Nos sumus in quos intēdit Deus. Quā-
ra tamen disparilitas! quid terrigenæ & filij
hominum coram illo? quid sibi vult ergo ista
inter tam dispares comparatio? Aut illa in
immensum gloriatur, aut is in immensum a-
mat. Quàm admirabile est quod illius inten-
tionem ista quasi sibi propriam vendicat, di-
cens: Dilectus meus mihi. Nec eo contenta ta-
men pergit ampliùs gloriari; respōdere se illi,
quasi ex æquo morem gerere, rependere vi-
cem. Sequitur enim, & ego illi, insolens ver-
bum, & ego illi; nec minus insolens: dilectus
meus mihi, nisi quod vtroque insolentius,
vtrumque simul. O quid audet cor purum &
conscientia bona, & fides non ficta. Mihi, in-
quit, intendit. Itáne huic intenta est illa maie-
stas, cui gubernatio pariter & administratio
vniuersitatis incumbit & cura sæculorum,
ad sola transfertur negotia, imò otia amoris
& desiderij huius? Ita planè. Prouidentiam
cæteris creaturis non negamus; curam spon-
sa vendicat sibi. [Sed &] propterea vtrum-
que ponit dicens. Ille mihi & ego illi. Ille mi-
hi, quia benignus & misericors est; ego illi,
quia non sum ingrata; Ille mihi gratiam ex
gratiâ; ego illi gratiam pro gratiâ; Ille meæ
liberationi; ego illius honori; ille saluti meæ,
ego illius voluntati; ille mihi & non alteri,
quoniam vna sum columba eius; ego illi &
non alteri, nec enim audio vocem alieno-
rum.
Bern. ser. 69. in Cāt.
Anima [enim] ex eo quod se diligere
& vehementer diligere sentit, etiam dili-
gi nihilominus vehementer non ambigit,
ac de suâ singulari intentione, sollicitudine,
cutâ, operâ, diligentiâ, studioque, quo in-
cessanter & ardenter invigilat, quemadmo-
dum placeat Deo, æquè hæc omnia in ip-
so indubitanter agnoscit, recordans pro-
missionis eius; in quâ mensurâ mensi fuerïtis, re-
metietur vobis, ergo nec dubitat se amari, quæ
amat. Ita est. Amor Dei amorem animæ
parit.
Anima [enim] ex eo quod se diligere
& vehementer diligere sentit, etiam dili-
gi nihilominus vehementer non ambigit,
ac de suâ singulari intentione, sollicitudine,
cutâ, operâ, diligentiâ, studioque, quo in-
cessanter & ardenter invigilat, quemadmo-
dum placeat Deo, æquè hæc omnia in ip-
so indubitanter agnoscit, recordans pro-
missionis eius; in quâ mensurâ mensi fuerïtis, re-
metietur vobis, ergo nec dubitat se amari, quæ
amat. Ita est. Amor Dei amorem animæ
parit.
Bern. serm. Dominicæ 1. post octa u. Epiph.
Et vnde tibi, ô humana anima, vnde tibi
hoc? vnde tam inæstimabilis gloria, vt eius
sponsa merearis esse, in quem desiderant Angeli
prospicere? vnde tibi hoc, vt ipse sit sponsus
tuus, cuius pulcritudinem Sol & luna mirantur? ad cuius nutum vniuersa mutantur? Quid re-
tribues Domino pro omnibus quæ retri-
buit tibi? vt sis socia mensæ, socia Regni,
& socia thalami vt introducat te Rex in cu-
biculum suum, vide quibus brachijs vicariæ
charitatis redamandus, & amplectendus
sit, qui tantite æstimauit, imò qui tanti te
fecit. Desere carnales affectus, sæculares
mores dedisce, cōnsuetudines noxias obli-
uiscere, Quid enim putas? Nónne stat An-
gelus Domini, qui secet te mediam, si fortè
(quod auertat ipse) alterum admiseris ama-
torem?
Et vnde tibi, ô humana anima, vnde tibi
hoc? vnde tam inæstimabilis gloria, vt eius
sponsa merearis esse, in quem desiderant Angeli
prospicere? vnde tibi hoc, vt ipse sit sponsus
tuus, cuius pulcritudinem Sol & luna mirantur? ad cuius nutum vniuersa mutantur? Quid re-
tribues Domino pro omnibus quæ retri-
buit tibi? vt sis socia mensæ, socia Regni,
& socia thalami vt introducat te Rex in cu-
biculum suum, vide quibus brachijs vicariæ
charitatis redamandus, & amplectendus
sit, qui tantite æstimauit, imò qui tanti te
fecit. Desere carnales affectus, sæculares
mores dedisce, cōnsuetudines noxias obli-
uiscere, Quid enim putas? Nónne stat An-
gelus Domini, qui secet te mediam, si fortè
(quod auertat ipse) alterum admiseris ama-
torem?
Bern. ser. 70. in Cāt.
Quis huic iam imputet præsumptioni vel
insolentiæ, si se dicat inijsse societatem cum
illo qui pascitur inter lilia? etiamsi inter syde-
ra pasceretur, eo solo quo pasceretur, nescio
quid magnum videri possit, cum eiusmodi
amicitias seu familiaritatem habere. Non
ignorat [sponsa] vnum esse, & qui pasci-
tur, & qui pascit; inter lilia commoran-
tem, & regnantem inter sidera: Nam qui in
altissimis est Dominus, in imis est Dilectus;
super sidera regnans, & inter lilia amans.
Amabat & super sidera, quia nusquam &
numquam potuit non amare, quia amor
est: sed donec ad lilia descendit, & pasci in-
ter lilia compertus est, nec amatus est, nec
factus dilectus; quia non potuit antè diligi
quàm agnosci. ô verè amandum & totis
medullis cordis amplectendum sponsum!
quærenda in spiritu hæc refectio inter lilia;
nam corporea cogitare, ridiculum est. Quin
ipsa lilia spiritualia à nobis demonstranda
erunt Quæ ergo sunt illa lilia è qui-
bus species decoris eius? Procede, inquit,
& regna; propter veritatem & mansuetudinem
& iustitiam. Bonum lilium veritas, can-
dore conspicuum, odore præcipuum. Est
& mansuetudo. Quod autem iustitia li-
lium sit, recordamini de scriptura; quia
iustus germinabit sicut lilium. sunt multa a-
pud sponsum, & alia lilia præter hæc:
quis illa enumeret? nempè quot virtu-
tes, tot lilia. Et fortasse propterea ipse
se lilium appellauit, quòd totus versetur
in lilijs; & omnia quæ ipsius sunt, li-
lia sint: conceptio, ortus, conuersatio,
eloquium, miracula, sacramenta, passio,
mors, resurrectio, asscensio. Quid horum
non candidum, & non suauissimè redo-
lens?
Quis huic iam imputet præsumptioni vel
insolentiæ, si se dicat inijsse societatem cum
illo qui pascitur inter lilia? etiamsi inter syde-
ra pasceretur, eo solo quo pasceretur, nescio
quid magnum videri possit, cum eiusmodi
amicitias seu familiaritatem habere. Non
ignorat [sponsa] vnum esse, & qui pasci-
tur, & qui pascit; inter lilia commoran-
tem, & regnantem inter sidera: Nam qui in
altissimis est Dominus, in imis est Dilectus;
super sidera regnans, & inter lilia amans.
Amabat & super sidera, quia nusquam &
numquam potuit non amare, quia amor
est: sed donec ad lilia descendit, & pasci in-
ter lilia compertus est, nec amatus est, nec
factus dilectus; quia non potuit antè diligi
quàm agnosci. ô verè amandum & totis
medullis cordis amplectendum sponsum!
quærenda in spiritu hæc refectio inter lilia;
nam corporea cogitare, ridiculum est. Quin
ipsa lilia spiritualia à nobis demonstranda
erunt Quæ ergo sunt illa lilia è qui-
bus species decoris eius? Procede, inquit,
& regna; propter veritatem & mansuetudinem
& iustitiam. Bonum lilium veritas, can-
dore conspicuum, odore præcipuum. Est
& mansuetudo. Quod autem iustitia li-
lium sit, recordamini de scriptura; quia
iustus germinabit sicut lilium. sunt multa a-
pud sponsum, & alia lilia præter hæc:
quis illa enumeret? nempè quot virtu-
tes, tot lilia. Et fortasse propterea ipse
se lilium appellauit, quòd totus versetur
in lilijs; & omnia quæ ipsius sunt, li-
lia sint: conceptio, ortus, conuersatio,
eloquium, miracula, sacramenta, passio,
mors, resurrectio, asscensio. Quid horum
non candidum, & non suauissimè redo-
lens?
Nysse. orat. 4. in Cāt.
Nimirum hic est præclarus ille pastor, qui non fœnum gregi, pabuli loco præ-
bet, sed puris lilijs oues alit, non am-
pliùs fœno fœnum nutriens. Est enim
fœnum brutorum naturæ proprium, ac
peculiare alimentum; homo autem, cùm
rationis sit particeps, verâ ratione pasci-
tur. Quod si eiusmodi fœno saturare-
tur, & ipse in fœnum commutaretur. Est
enim præscriptum, omnis caro fœnum est;
quamdiu scilicet caro existit; at si quis
spiritus fiat è spiritu progenitus, non am-
plius victu gramineo pascetur, sed spiri-
tus ei pro nutrimento erit, id quod pu-
ritas & fragrantia lilij obscuriusculè de-
notat. Quin etiam ipse, lilium fragrans
ac purum erit, in naturam ipsius alimen-
ti commutatus, atque hoc sibi vult;
Dies per radios diffusa siue perflans, quem-
admodum Diuina vox loquitur, cùm dif-
fusionem, per spiritum radiorum factam,
perspirationem appellat, per quam vmbræ
huius vitæ remouentur, in quas studio-
sè defixis oculis respiciunt, qui necdum
luce veritatis animi oculum illustrarunt,
qui vmbram ac vanitatem sic intuentur,
quasi reuera quiddam subsistens, quod
autem verè existit, quasi non existeret,
negligunt. At qui lilijs vescuntur, hoc
est, quorum animus ex puro ac fragranti
alimento pinguescit, omni fraudulentâ,
amorisque consimili rerum specie (quæ res
hàc in vitâ caræ ducuntur) reiectâ ad veram
ipsarum rerum substantiam respiciunt, effe-
cti lucis ac diei filij.
Nimirum hic est præclarus ille pastor, qui non fœnum gregi, pabuli loco præ-
bet, sed puris lilijs oues alit, non am-
pliùs fœno fœnum nutriens. Est enim
fœnum brutorum naturæ proprium, ac
peculiare alimentum; homo autem, cùm
rationis sit particeps, verâ ratione pasci-
tur. Quod si eiusmodi fœno saturare-
tur, & ipse in fœnum commutaretur. Est
enim præscriptum, omnis caro fœnum est;
quamdiu scilicet caro existit; at si quis
spiritus fiat è spiritu progenitus, non am-
plius victu gramineo pascetur, sed spiri-
tus ei pro nutrimento erit, id quod pu-
ritas & fragrantia lilij obscuriusculè de-
notat. Quin etiam ipse, lilium fragrans
ac purum erit, in naturam ipsius alimen-
ti commutatus, atque hoc sibi vult;
Dies per radios diffusa siue perflans, quem-
admodum Diuina vox loquitur, cùm dif-
fusionem, per spiritum radiorum factam,
perspirationem appellat, per quam vmbræ
huius vitæ remouentur, in quas studio-
sè defixis oculis respiciunt, qui necdum
luce veritatis animi oculum illustrarunt,
qui vmbram ac vanitatem sic intuentur,
quasi reuera quiddam subsistens, quod
autem verè existit, quasi non existeret,
negligunt. At qui lilijs vescuntur, hoc
est, quorum animus ex puro ac fragranti
alimento pinguescit, omni fraudulentâ,
amorisque consimili rerum specie (quæ res
hàc in vitâ caræ ducuntur) reiectâ ad veram
ipsarum rerum substantiam respiciunt, effe-
cti lucis ac diei filij.
Bern. ser. 71. in Cāt.
Tu ergo qui hæc audis, vel legis; cu-
ra habere lilia penes te, si vis habere
hunc habitatorem liliorum habitantem in
te. Opus tuum, studium tuum, deside-
rium tuum lilia esse protestentur, mora-
lis quidam rerum ipsarum candor atque
odor. Habent & mores colores suos, ha-
bent & odores. De colore, Conscientia
consultetur; de odore, fama: sponsus ita-
que & cùm sit virtus; in virtutibus com-
placet sibi; & cùm sit lilium, libenter in-
ter lilia commoratur; & cùm sit candor,
delectatur candidis.
Tu ergo qui hæc audis, vel legis; cu-
ra habere lilia penes te, si vis habere
hunc habitatorem liliorum habitantem in
te. Opus tuum, studium tuum, deside-
rium tuum lilia esse protestentur, mora-
lis quidam rerum ipsarum candor atque
odor. Habent & mores colores suos, ha-
bent & odores. De colore, Conscientia
consultetur; de odore, fama: sponsus ita-
que & cùm sit virtus; in virtutibus com-
placet sibi; & cùm sit lilium, libenter in-
ter lilia commoratur; & cùm sit candor,
delectatur candidis.
Aug. manu. cap. 24
O anima mea, insignita Dei imagine,
dilige illum, à quo tantùm dilecta es! In-
tende illi, qui intendit tibi! Quære quæ-
rentem te, ama amatorem tui, à quo ama-
ris; cuius amore præuenta es, qui est caus-
sa amoris tui. Esto sollicita cum sollicito,
cum vacante vacans, cum mundo munda,
cum sancto sancta. Elige illum amicum
præ omnibus amicis tuis, qui cùm omnia
subtracta fuerint, solus tibi fidem serua-
bit: in die sepulturæ tuæ, cùm omnes ami-
ci tui recedent à te, ille te non derelin-
quet, sed tuebitur à rugientibus præparatis ad
escam.
O anima mea, insignita Dei imagine,
dilige illum, à quo tantùm dilecta es! In-
tende illi, qui intendit tibi! Quære quæ-
rentem te, ama amatorem tui, à quo ama-
ris; cuius amore præuenta es, qui est caus-
sa amoris tui. Esto sollicita cum sollicito,
cum vacante vacans, cum mundo munda,
cum sancto sancta. Elige illum amicum
præ omnibus amicis tuis, qui cùm omnia
subtracta fuerint, solus tibi fidem serua-
bit: in die sepulturæ tuæ, cùm omnes ami-
ci tui recedent à te, ille te non derelin-
quet, sed tuebitur à rugientibus præparatis ad
escam.
[blanco]
