Justus de Harduwijn, Goddelycke wenschen (1629)
Table of contents ↑Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum [41]
XLI.
Psalm. 41.
Ghelijck den hert vvenscht naer de fon-
teyne der vvaeteren, alsoo ô Godt
vvenscht mijne siele naer u.
Ghelijck den hert vvenscht naer de fon-
teyne der vvaeteren, alsoo ô Godt
vvenscht mijne siele naer u.
WIlt ghy dan vveten liefste boel
Hoe dat ick my van binnen voel?
Wat fellen brandt dat my omringelt,
En my mijn hertien dus versinghelt?
Ick ben ghelijck als eenen beembt
Wie 't sonne-schijn de groese neemt,
Off als een bloemme neer-ghesleghen
Door fault alleen van soeten reghen.
Ick ben van d'hitte soo bestaen
Als d'aerde die daer vvordt ghebraen
Door Sirius die dorre sterre
Welck haerē brant schiet vā soo verre.
Ick ben soo dorstich als het sandt
Van het heet Africane-landt,
En alsoo dorstich als de hoven
Die d'hemel-hitt' heeft op-ghekloven.
En dat u noch meer is, mijn Hert-soet,
'T ghen' mijnen dorst noch groeyen doet,
Hoe dat ick my van binnen voel?
Wat fellen brandt dat my omringelt,
En my mijn hertien dus versinghelt?
Ick ben ghelijck als eenen beembt
Wie 't sonne-schijn de groese neemt,
Off als een bloemme neer-ghesleghen
Door fault alleen van soeten reghen.
Ick ben van d'hitte soo bestaen
Als d'aerde die daer vvordt ghebraen
Door Sirius die dorre sterre
Welck haerē brant schiet vā soo verre.
Ick ben soo dorstich als het sandt
Van het heet Africane-landt,
En alsoo dorstich als de hoven
Die d'hemel-hitt' heeft op-ghekloven.
En dat u noch meer is, mijn Hert-soet,
'T ghen' mijnen dorst noch groeyen doet,
Is dat ick snaeck naer u alleyne
Ghelijck den Hert naer de fonteyne:
Want hy ghesvvollen door 't fenijn
En soeckt gheen ander medecijn,
En door het lijf allom gheschoten
Wenscht hy daermé te zijn begoten,
'T Fonteyne-vvaeter hem verkoelt,
En t'eenegaer sijn svveet af-spoelt,
En over-dorstight naer vermeughen
Suypt hy dat in met groote teughen.
Noch min noch meer als eenen Hert
Mijn siel oock aenghedreven vvert,
En nae-ghespeurt van alle sonden
Als met een Iacht van vvacker hondē.
Helaes! een Opper-Iaeghers handt
Heeft eenen spriet in my gheplant,
En doet my sterven t'alle vvijlen
Door het verghif van haere pijlen!
Helaes! helaes! ick voel een vier
Ten houdt ghedooghe, noch manier,
Iae meer, en meer voel ick 't onsteken,
En langhst om dieper inne-breken!
Aldus gheschoten, en gheraeckt
Aldus verhitt, aldus door-blaeckt
En t'eenemael by-nae verdvvenen,
Waer sal ick nu gaen loopen henen?
Aen vvat fonteyn sal mijnen dust
Ten langhen-lesten zijn gheblust!
Mijn eenich Lief ghy kont my helpen
En mijnen dorst alleene stelpen!
Ghy vveet doch vvel mijn soet vermaeck,
Dat ick altoos naer u soo haeck,
Ghelijck den Hert de Iacht ontloopen
Hem in de vloedt sou gheerne doopen.
Den Hert soo saen hy d'honden hoort,
Sal op een kort hem setten voort,
En in het net sy-selven drijven
Al ist dat d'honden achter blijven:
Maer siende dat de volle Iacht
Hem soude kommen op het vacht,
Sal sijn ghetuyghe gaen op-steken,
En forstelijck daer deur breken.
En soo hy nu los henen strijckt,
Naer d'honden hy dicks omme-kijckt,
En is beducht al ooghenblicken
Dat sy hem mochten noch beklicken.
Soo blijft hy loopen heel verdaert
Verbaest, verslaeghen en vervaert,
Sijn oogen staen in 't hooft en gloeyen,
En al sijn aeders hem ont-vloeyen.
Met sulcken dorst vvordt hy bevaen
Dat hem de keel schijnt toe te gaen,
Dus om sy-selven te vercloecken
Loopt hy allom het vvaeter soecken,
Dat nu ghevonden hy hem laeft
En sijnen dorst daerinne graeft,
'T is hem een vreught te mogen drinckē
En tot den hals daer in te sincken!
Maer soo ick hier mé stae bekeurt
Lief al het self aen my ghebeurt
Van doen de vvereldt heure netten
Tot mijn bederf heeft uyt gaen setten.
En sien ick niet met sijnen schicht
Dat schutterken dat Venus vvicht
Wel alsoo dieftich sitten loncken
Om my mijn hertien te doen voncken?
De gulsicheydt heel onbestuymt
Sitt my van vert' oock aen en luymt,
De giericheydt, en eyghen baete
Staen met hun honden oock te laete.
Verdvvaentheydt sot, en ydel eer
Die vveten oock den slimmen keer
Hoe sy my souden konnen krincken
En in hun ysers doen vermincken.
Och! och! hoe quaelijck my ghereydt
Ten alle kant te zijn beleydt!
Kond'ick een hoecxken doch bespiedē
Langhst vvaer dat ick sou mogen vliedē?
Maer soo ick nergens, vvaer ick vlie,
Noch beke, noch fonteyn en sie,
Naer vuyle slooten gaen ick spoeyen
Die mijnē dorst noch meer doē groeyē.
Ick verghelijcke den soldaet
Die soo hy nu te velde gaet
Boet sijnen dorst in d'heete daeghen
Wel altemets in vvaeghe-slaeghen.
Mijn hope vvas dat ick alhier
Sou vvaeter hebben tot mijn vier,
Off een fonteyne vinden pruysschen
Om my daer seffens in te buysschen;
Maer 't is verloren moeyt, en pijn,
Waer dat ick loop' ten vvilt niet zijn,
'K en kan geen vvaeter hier ontmoeten
Daer ick den dorst sou konnē boeten.
Als Tantalus daer staet en reckt
En gulselijck de keel uyt-streckt
Om 't vluchtich vvaeter in te slocken
Dat hem altoos noch vvord ontrockē.
Soo en kan hier oock mijnen dorst
Tot gheenen tijde zijn gheschorst.
Al stond'ick reed' om te versmooren
Hier in het vvaeter totter ooren:
Want 't vvaeter dat mijn siel begheert,
En is gheen vvaeter deser eerd;
Maer vvel het ghene komt gheschoven
Uyt de fonteyne van hier boven.
Fy dan ghy vvaeters al-ghelijck
Die meestendeel zijt niet dan slijck.
Hoe soud'ick u-lien vvillen drincken
Die vvel soo vuyl en leelijck stincken!
Fy, fy. van hier ghy vuylen bras
Fy, fy, van hier ghy vuyl moras,
Fy allegaer ghy vuyle poelen
Daer met ghekriel de slangen vvoelen!
Mijn siel en vvilt doch nu voort-aen
Hier haeren dorst niet meer verslaen:
Maer vvenscht naer u mijn lief alleyne
Ghelijck den Hert naer de fonteyne.
Ghelijck den Hert naer de fonteyne:
Want hy ghesvvollen door 't fenijn
En soeckt gheen ander medecijn,
En door het lijf allom gheschoten
Wenscht hy daermé te zijn begoten,
'T Fonteyne-vvaeter hem verkoelt,
En t'eenegaer sijn svveet af-spoelt,
En over-dorstight naer vermeughen
Suypt hy dat in met groote teughen.
Noch min noch meer als eenen Hert
Mijn siel oock aenghedreven vvert,
En nae-ghespeurt van alle sonden
Als met een Iacht van vvacker hondē.
Helaes! een Opper-Iaeghers handt
Heeft eenen spriet in my gheplant,
En doet my sterven t'alle vvijlen
Door het verghif van haere pijlen!
Helaes! helaes! ick voel een vier
Ten houdt ghedooghe, noch manier,
Iae meer, en meer voel ick 't onsteken,
En langhst om dieper inne-breken!
Aldus gheschoten, en gheraeckt
Aldus verhitt, aldus door-blaeckt
En t'eenemael by-nae verdvvenen,
Waer sal ick nu gaen loopen henen?
Aen vvat fonteyn sal mijnen dust
Ten langhen-lesten zijn gheblust!
Mijn eenich Lief ghy kont my helpen
En mijnen dorst alleene stelpen!
Ghy vveet doch vvel mijn soet vermaeck,
Dat ick altoos naer u soo haeck,
Ghelijck den Hert de Iacht ontloopen
Hem in de vloedt sou gheerne doopen.
Den Hert soo saen hy d'honden hoort,
Sal op een kort hem setten voort,
En in het net sy-selven drijven
Al ist dat d'honden achter blijven:
Maer siende dat de volle Iacht
Hem soude kommen op het vacht,
Sal sijn ghetuyghe gaen op-steken,
En forstelijck daer deur breken.
En soo hy nu los henen strijckt,
Naer d'honden hy dicks omme-kijckt,
En is beducht al ooghenblicken
Dat sy hem mochten noch beklicken.
Soo blijft hy loopen heel verdaert
Verbaest, verslaeghen en vervaert,
Sijn oogen staen in 't hooft en gloeyen,
En al sijn aeders hem ont-vloeyen.
Met sulcken dorst vvordt hy bevaen
Dat hem de keel schijnt toe te gaen,
Dus om sy-selven te vercloecken
Loopt hy allom het vvaeter soecken,
Dat nu ghevonden hy hem laeft
En sijnen dorst daerinne graeft,
'T is hem een vreught te mogen drinckē
En tot den hals daer in te sincken!
Maer soo ick hier mé stae bekeurt
Lief al het self aen my ghebeurt
Van doen de vvereldt heure netten
Tot mijn bederf heeft uyt gaen setten.
En sien ick niet met sijnen schicht
Dat schutterken dat Venus vvicht
Wel alsoo dieftich sitten loncken
Om my mijn hertien te doen voncken?
De gulsicheydt heel onbestuymt
Sitt my van vert' oock aen en luymt,
De giericheydt, en eyghen baete
Staen met hun honden oock te laete.
Verdvvaentheydt sot, en ydel eer
Die vveten oock den slimmen keer
Hoe sy my souden konnen krincken
En in hun ysers doen vermincken.
Och! och! hoe quaelijck my ghereydt
Ten alle kant te zijn beleydt!
Kond'ick een hoecxken doch bespiedē
Langhst vvaer dat ick sou mogen vliedē?
Maer soo ick nergens, vvaer ick vlie,
Noch beke, noch fonteyn en sie,
Naer vuyle slooten gaen ick spoeyen
Die mijnē dorst noch meer doē groeyē.
Ick verghelijcke den soldaet
Die soo hy nu te velde gaet
Boet sijnen dorst in d'heete daeghen
Wel altemets in vvaeghe-slaeghen.
Mijn hope vvas dat ick alhier
Sou vvaeter hebben tot mijn vier,
Off een fonteyne vinden pruysschen
Om my daer seffens in te buysschen;
Maer 't is verloren moeyt, en pijn,
Waer dat ick loop' ten vvilt niet zijn,
'K en kan geen vvaeter hier ontmoeten
Daer ick den dorst sou konnē boeten.
Als Tantalus daer staet en reckt
En gulselijck de keel uyt-streckt
Om 't vluchtich vvaeter in te slocken
Dat hem altoos noch vvord ontrockē.
Soo en kan hier oock mijnen dorst
Tot gheenen tijde zijn gheschorst.
Al stond'ick reed' om te versmooren
Hier in het vvaeter totter ooren:
Want 't vvaeter dat mijn siel begheert,
En is gheen vvaeter deser eerd;
Maer vvel het ghene komt gheschoven
Uyt de fonteyne van hier boven.
Fy dan ghy vvaeters al-ghelijck
Die meestendeel zijt niet dan slijck.
Hoe soud'ick u-lien vvillen drincken
Die vvel soo vuyl en leelijck stincken!
Fy, fy. van hier ghy vuylen bras
Fy, fy, van hier ghy vuyl moras,
Fy allegaer ghy vuyle poelen
Daer met ghekriel de slangen vvoelen!
Mijn siel en vvilt doch nu voort-aen
Hier haeren dorst niet meer verslaen:
Maer vvenscht naer u mijn lief alleyne
Ghelijck den Hert naer de fonteyne.
Psalm. 41.
Ghelijck den hert vvenscht naer de fon-
teyne der vvaeteren, alsoo ô Godt/
vvenscht mijne siele naer u.
Ghelijck den hert vvenscht naer de fon-
teyne der vvaeteren, alsoo ô Godt/
vvenscht mijne siele naer u.
Chrys. hom. in Psal. 41.
DE ghewoonte der Vrijers / ende der vrij-
sters is hunne liefden niet te houden
verholen: maer wel de selve voor hun gebue-
ren somtijdts te ontdecken / ende opentlijck te
segghen dat sy vrijen; Want van aerdt is
de liefde in haer selven wel soo vierich dat
de siele dit selve vier niet machtich en is te
bedecken / ten zy dat sy uytbortele / ende ghe-
lijck den donder / gheve slach / vier / ende ghe-
luyt te tsaemen.
Alsoo dien Godt-saelighen ende Godt-
beminnenden gheest brandende in liefde / en
kan in sijn herte niet ghevinden dat hy sijne
liefde soude houden verholen / maer wort be-
dwonghen te segghen: Ghelijckervvijs den
Hert is vvenschende naer de fonteyne der
vvaeteren, ende somtijts oock /Mijn schep-
per, mijn Godt, ick vvake tot u van het be-
ghinssel van den dach.
DE ghewoonte der Vrijers / ende der vrij-
sters is hunne liefden niet te houden
verholen: maer wel de selve voor hun gebue-
ren somtijdts te ontdecken / ende opentlijck te
segghen dat sy vrijen; Want van aerdt is
de liefde in haer selven wel soo vierich dat
de siele dit selve vier niet machtich en is te
bedecken / ten zy dat sy uytbortele / ende ghe-
lijck den donder / gheve slach / vier / ende ghe-
luyt te tsaemen.
Alsoo dien Godt-saelighen ende Godt-
beminnenden gheest brandende in liefde / en
kan in sijn herte niet ghevinden dat hy sijne
liefde soude houden verholen / maer wort be-
dwonghen te segghen: Ghelijckervvijs den
Hert is vvenschende naer de fonteyne der
vvaeteren, ende somtijts oock /Mijn schep-
per, mijn Godt, ick vvake tot u van het be-
ghinssel van den dach.
Aug. in Psal. 41.
Wie is hy die daer soodaenich is singhen-
de? Indien wy begheeren / wy zijn 't selve.
Ende waerom doet ghy elders versoeck om
weten wie hy soude wesen / alst in uwe macht
is te wesen het ghene ghy versoeckt. Soo dan
mijne broeders / laet ons t'saemen lief heb-
ben ende dorstigh wesen / ende t'saemen loo-
pen tot de fonteyne der wetentschap. Laet
ons ghelijck den Hert vvenschen naer de
fonteyne, laet ons wenschen naer die fontey-
ne van welcke de Schrifture seght: Want by
u is de fonteyne des levens. Hy is de fon-
teyne ende het licht; Want in u licht sullen
vvy het licht aenschouvven. Indien hy de
fonteyne ende het licht is / soo is hy oock met
goeden rechte de wetentschap; want hy ver-
saedt de siele lust-gierigh zijnde om te weten.
Loopt tot de fonteynen / begheert de fontey-
nen der waeteren. By den Heere sult ghy
vinden de fonteyne des levens / die nimmer-
meer uyt en drooght / noch op en houdt van
vloeyen: In sijn licht sult ghy ontmoeten ee-
ne klaericheydt die nimmermeer uyt en gaet
oft en verdonckert Wenscht dā om dit licht /
om dese seker fonteyne / om dit seker ende vol-
maeckte licht / het welck u ooghen niet en
kennen / ende om welck licht te siene / de in-
wendighe ooghe wordt ghereet ghemaeckt /
ende om welcke fonteyne eenen inwendigen
dorst ons komt bevanghen.
Wie is hy die daer soodaenich is singhen-
de? Indien wy begheeren / wy zijn 't selve.
Ende waerom doet ghy elders versoeck om
weten wie hy soude wesen / alst in uwe macht
is te wesen het ghene ghy versoeckt. Soo dan
mijne broeders / laet ons t'saemen lief heb-
ben ende dorstigh wesen / ende t'saemen loo-
pen tot de fonteyne der wetentschap. Laet
ons ghelijck den Hert vvenschen naer de
fonteyne, laet ons wenschen naer die fontey-
ne van welcke de Schrifture seght: Want by
u is de fonteyne des levens. Hy is de fon-
teyne ende het licht; Want in u licht sullen
vvy het licht aenschouvven. Indien hy de
fonteyne ende het licht is / soo is hy oock met
goeden rechte de wetentschap; want hy ver-
saedt de siele lust-gierigh zijnde om te weten.
Loopt tot de fonteynen / begheert de fontey-
nen der waeteren. By den Heere sult ghy
vinden de fonteyne des levens / die nimmer-
meer uyt en drooght / noch op en houdt van
vloeyen: In sijn licht sult ghy ontmoeten ee-
ne klaericheydt die nimmermeer uyt en gaet
oft en verdonckert Wenscht dā om dit licht /
om dese seker fonteyne / om dit seker ende vol-
maeckte licht / het welck u ooghen niet en
kennen / ende om welck licht te siene / de in-
wendighe ooghe wordt ghereet ghemaeckt /
ende om welcke fonteyne eenen inwendigen
dorst ons komt bevanghen.
Cyrill. lib. 5. in Ioan. cap. 10.
Dit moet wel wesen een goedt ghesondt
waeter / naedemael dattet verslaet den on-
ghesonden dorst van dese wereldt / ende den
brandt der sonden / voorts dattet af-wascht
alle vuylicheydt / ende dattet ververscht ende
over-vochtight met den hemelschen reghen
den acker van onse siele / ende dat meer is
om dat het de menschelijcke siele beswijcken-
de by nae van dorste / bedwinght alleene te
loopen tot Godt Almachtich. Met dit wae-
ter hadde hem ter deghen ververscht den
Prophete / als hy versuchtende spreeckt tot den
Heere: Ghelijckervvijs den Hert vvenscht
naer de fonteyne der vvaeteren alsoo ô Godt
vvenscht mijne siele tot u.
Dit moet wel wesen een goedt ghesondt
waeter / naedemael dattet verslaet den on-
ghesonden dorst van dese wereldt / ende den
brandt der sonden / voorts dattet af-wascht
alle vuylicheydt / ende dattet ververscht ende
over-vochtight met den hemelschen reghen
den acker van onse siele / ende dat meer is
om dat het de menschelijcke siele beswijcken-
de by nae van dorste / bedwinght alleene te
loopen tot Godt Almachtich. Met dit wae-
ter hadde hem ter deghen ververscht den
Prophete / als hy versuchtende spreeckt tot den
Heere: Ghelijckervvijs den Hert vvenscht
naer de fonteyne der vvaeteren alsoo ô Godt
vvenscht mijne siele tot u.
Aug. in Psal. 41.
Loopt naer de fonteyne / begheert de fon-
teyne: maer en loopt niet naer de selve ghe-
lijckerwijs eenighe andere beeste; maer wel
ghelijckerwijs eenen hert. Wat is te segh-
gen ghelijck eenen hert? dat ghy niet trae-
ghe en soudt zijn in u loopen / dat ghy soudt
loopen sonder ophouden / ende alsoo wenschen
de fonteyne: want wy bemercken in den
Hert een selsaem teecken van rasscheyt: maer
misschien en begheert de Schrifture niet dat
wy dit alleene in den Hert souden gaede slaen /
maer noch wel iet anders. Wat is dit an-
ders? Isser noch iet meer in het ghesagh van
desen Hert? Jae 't waerachtich. Hy ver-
slindt de slanghen / ende naer dat hy die ver-
slonden heeft wordt langhst om meer ver-
dorstight / soo dat hy daerom hem veel ras-
scher naer de fonteyne is spoeyende. Dese
slanghen zijn uwe sonden / vernielt de slan-
ghen der boosheydt / soo suldy met meerde-
ren yver wenschen de fonteyne der waerach-
ticheydt. Misschien de giericheydt blaest u
in 't herte iet dat verduystert is / ende 't ghene
strijdt teghen de Gheboden Godts. Ende
om dies-wille dat aen u gheseydt wordt / ver-
acht wat / op dat ghy gheene boosheydt en
soudt bedrijven; indien ghy liever hebt
quaedt te doen / dan te verachten eenich
tijdtelijck ghemack / indien ghy veel liever
verkiest van de slanghen te worden verbe-
ten dan die te dooden / ende naedemael ghy
u selfs quaedt noch zijt gheionstigh / ende
dat ghy noch selver streelt uwe begheerlijck-
heydt / uwe giericheydt ende uwe slan-
ghen: Wanneer sal ick in u vinden sulcken
begheerelijcken yver / met den welcken ghy
sult loopen tot de fonteyne der waeteren?
Hoe hebt ghy noch begheerte naer de fontey-
ne der wijsheydt / als ghy noch aerbeydt in
het verghiff der boosheydt? vernielt in u ey-
ghen selven al dat de waerheydt is teghen-
strijdende / ende soo wanneer ghy u selven
sult bevinden van die verkeerde begheerten
te zijn ontslaeghen / en wilt niet blijven drae-
len als ofter voor u niet meer en waere om te
wenschen. By ghevalle ghy soeckt iet dat
u soude ghereyen ende aenstaen! wenscht
om het ghene dat u kan behaeghen.
Wenscht de fonteyne der vvaeteren;
Want Godt heeft ghenoech om te verquic-
ken ende te versaeden die tot hem is nemen-
de sijnen toe-loop / ende den dorstighen /
ghelijck als van de herten te doen boeten
den dorst / soo wanneer hy de slanghen
heeft bestaen te vernielen. Daer is noch
iet anders te bemercken in den Hert. Men
seght van de Herten / soo sy met groote
kudden zijn versaemende om met swem-
men te veranderen van gheweste / dat sy
elckander doen allen onder-standt / legh-
gende elck sijn ghetuyghe op die voren is /
ende soo vervolghens tot den lesten toe / die
de kudde is sluytende: maer den eersten van
al die sijn ghetuyghe moet alleene voeren /
ende boven dien noch dienen tot een onder-
standt aen den tweeden / vermoeyt zijnde / sal
hem soetelijck van tusschen trecken / ende sij-
nen volgher stellen in sijn plaetse / ende soo
gaen rusten op den alder-lesten / tot dat sijne
keer wederom sal aenkomen / ende in deser
voeghen elckander bystaende / volbrenghen
hunne reyse / noch en zijn elckander niet ver-
laetende. Is 't niet tot eenighe Herten dat
den Apostel is segghende: Draeght elckan-
ders packen, ende soo suldy vol-doen de
vvet Godts? Soo dan alsulcken Hert ghe-
stelt in het geloove / ende noch niet siende wat
hy ghelooft / willende kennen dat hy bemint /
verdraeght eenighe andere herten die hem be-
teghenen / niet alleene die verduystert zijn in
wetentschap / die ghestelt zijn in inwendighe
duysterheydt / die verblindt zijn in de begeer-
lijckheden hunder ghebreken: maer daer en-
boven bespringhende den gheloovigen men-
sche / die niet en betoont het ghene hy ghelooft /
segghende: Waer is uvven Godt? Laet ons
dan hooren wat desen Hert tegens dese woor-
den ghedaen heeft om het selve / indien wy
konnen / oock naer te volghen. Inden eersten /
hy heeft te kennen gegeven sijnen dorst: Ghe-
lijckervvijs / seght hy / den Hert vvenscht naer
de fonteyne der vvaeteren, alsoo ô Godt,
vvenscht mijne siele naer u. Maer wat sou-
den wy segghen oft den Hert waer wenschen-
de naer de fonteyne om hem te wasschen?
Konnen wy niet gheraeden oft hy loopt om te
drincken / oft om hem af te spoelen? Hoort wat
daer naer volght / noch en wilt niet voorder
ondersoecken: Mijne siele heeft ghedor-
stight tot den levenden Godt. Waer
naer heeft sy ghedorstight? Wanneer
sal ick kommen ende verschijnen voor
het aenschijn Godts? Hier naer is 't dat ick
dorstighe / te weten / te kommen ende te ver-
schijnen / ick ben dorstigh terwijlent ick rey-
se / ick ben dorstich terwijlent ick loope / ende
ick sal versaedt worden als ick sal aenkom-
men. Maer ghelijck ick als eenen Hert
ben vvenschende naer de fonteyne der vva-
teren, ende dat daer eene fonteyne des Le-
vens is, pruysschende uyt het huys van mij-
nen Godt / wat sal ick maecken om die te be-
kommen? Ick sal bemercken de aerde / en-
de de aerde is ghemaeckt; de aerdtsche schoo-
nicheydt is wonderbaer schoone: maer sy
heeft haeren konstenaer. Seer wonderbaer
zijn de ghesaeyssels in alle saecken die daer
keesten / maer sy hebben al hunnen schepper.
Ick vertoone de grootte vande zee die de
aerde omringhelt / ick stae verbaest ende ver-
slaeghen / ende ick soecke die de selve gheschae-
pen heeft. Ick slae mijne ooghen naer den
hemel / ende naer de schoonheydt vande ster-
ren; ick stae verstelt in de klaericheydt van
de sonne / wiens schijnssel ghenoechsaem is
tot de oeffeninghe van gheheel den dagh: ick
sie oock de Maene die oock te ghemoete komt
de duysternissen vanden nacht. Alle dit is
schoone ende prijs-weerdich / als wesende
wercken niet vander aerde: maer van den
hemel / nochtans mijnen dorst en is daerme-
de noch niet verslaeghen / maer ick dorstighe
naer hem die dit allegaeder heeft gheschae-
pen.
Loopt naer de fonteyne / begheert de fon-
teyne: maer en loopt niet naer de selve ghe-
lijckerwijs eenighe andere beeste; maer wel
ghelijckerwijs eenen hert. Wat is te segh-
gen ghelijck eenen hert? dat ghy niet trae-
ghe en soudt zijn in u loopen / dat ghy soudt
loopen sonder ophouden / ende alsoo wenschen
de fonteyne: want wy bemercken in den
Hert een selsaem teecken van rasscheyt: maer
misschien en begheert de Schrifture niet dat
wy dit alleene in den Hert souden gaede slaen /
maer noch wel iet anders. Wat is dit an-
ders? Isser noch iet meer in het ghesagh van
desen Hert? Jae 't waerachtich. Hy ver-
slindt de slanghen / ende naer dat hy die ver-
slonden heeft wordt langhst om meer ver-
dorstight / soo dat hy daerom hem veel ras-
scher naer de fonteyne is spoeyende. Dese
slanghen zijn uwe sonden / vernielt de slan-
ghen der boosheydt / soo suldy met meerde-
ren yver wenschen de fonteyne der waerach-
ticheydt. Misschien de giericheydt blaest u
in 't herte iet dat verduystert is / ende 't ghene
strijdt teghen de Gheboden Godts. Ende
om dies-wille dat aen u gheseydt wordt / ver-
acht wat / op dat ghy gheene boosheydt en
soudt bedrijven; indien ghy liever hebt
quaedt te doen / dan te verachten eenich
tijdtelijck ghemack / indien ghy veel liever
verkiest van de slanghen te worden verbe-
ten dan die te dooden / ende naedemael ghy
u selfs quaedt noch zijt gheionstigh / ende
dat ghy noch selver streelt uwe begheerlijck-
heydt / uwe giericheydt ende uwe slan-
ghen: Wanneer sal ick in u vinden sulcken
begheerelijcken yver / met den welcken ghy
sult loopen tot de fonteyne der waeteren?
Hoe hebt ghy noch begheerte naer de fontey-
ne der wijsheydt / als ghy noch aerbeydt in
het verghiff der boosheydt? vernielt in u ey-
ghen selven al dat de waerheydt is teghen-
strijdende / ende soo wanneer ghy u selven
sult bevinden van die verkeerde begheerten
te zijn ontslaeghen / en wilt niet blijven drae-
len als ofter voor u niet meer en waere om te
wenschen. By ghevalle ghy soeckt iet dat
u soude ghereyen ende aenstaen! wenscht
om het ghene dat u kan behaeghen.
Wenscht de fonteyne der vvaeteren;
Want Godt heeft ghenoech om te verquic-
ken ende te versaeden die tot hem is nemen-
de sijnen toe-loop / ende den dorstighen /
ghelijck als van de herten te doen boeten
den dorst / soo wanneer hy de slanghen
heeft bestaen te vernielen. Daer is noch
iet anders te bemercken in den Hert. Men
seght van de Herten / soo sy met groote
kudden zijn versaemende om met swem-
men te veranderen van gheweste / dat sy
elckander doen allen onder-standt / legh-
gende elck sijn ghetuyghe op die voren is /
ende soo vervolghens tot den lesten toe / die
de kudde is sluytende: maer den eersten van
al die sijn ghetuyghe moet alleene voeren /
ende boven dien noch dienen tot een onder-
standt aen den tweeden / vermoeyt zijnde / sal
hem soetelijck van tusschen trecken / ende sij-
nen volgher stellen in sijn plaetse / ende soo
gaen rusten op den alder-lesten / tot dat sijne
keer wederom sal aenkomen / ende in deser
voeghen elckander bystaende / volbrenghen
hunne reyse / noch en zijn elckander niet ver-
laetende. Is 't niet tot eenighe Herten dat
den Apostel is segghende: Draeght elckan-
ders packen, ende soo suldy vol-doen de
vvet Godts? Soo dan alsulcken Hert ghe-
stelt in het geloove / ende noch niet siende wat
hy ghelooft / willende kennen dat hy bemint /
verdraeght eenighe andere herten die hem be-
teghenen / niet alleene die verduystert zijn in
wetentschap / die ghestelt zijn in inwendighe
duysterheydt / die verblindt zijn in de begeer-
lijckheden hunder ghebreken: maer daer en-
boven bespringhende den gheloovigen men-
sche / die niet en betoont het ghene hy ghelooft /
segghende: Waer is uvven Godt? Laet ons
dan hooren wat desen Hert tegens dese woor-
den ghedaen heeft om het selve / indien wy
konnen / oock naer te volghen. Inden eersten /
hy heeft te kennen gegeven sijnen dorst: Ghe-
lijckervvijs / seght hy / den Hert vvenscht naer
de fonteyne der vvaeteren, alsoo ô Godt,
vvenscht mijne siele naer u. Maer wat sou-
den wy segghen oft den Hert waer wenschen-
de naer de fonteyne om hem te wasschen?
Konnen wy niet gheraeden oft hy loopt om te
drincken / oft om hem af te spoelen? Hoort wat
daer naer volght / noch en wilt niet voorder
ondersoecken: Mijne siele heeft ghedor-
stight tot den levenden Godt. Waer
naer heeft sy ghedorstight? Wanneer
sal ick kommen ende verschijnen voor
het aenschijn Godts? Hier naer is 't dat ick
dorstighe / te weten / te kommen ende te ver-
schijnen / ick ben dorstigh terwijlent ick rey-
se / ick ben dorstich terwijlent ick loope / ende
ick sal versaedt worden als ick sal aenkom-
men. Maer ghelijck ick als eenen Hert
ben vvenschende naer de fonteyne der vva-
teren, ende dat daer eene fonteyne des Le-
vens is, pruysschende uyt het huys van mij-
nen Godt / wat sal ick maecken om die te be-
kommen? Ick sal bemercken de aerde / en-
de de aerde is ghemaeckt; de aerdtsche schoo-
nicheydt is wonderbaer schoone: maer sy
heeft haeren konstenaer. Seer wonderbaer
zijn de ghesaeyssels in alle saecken die daer
keesten / maer sy hebben al hunnen schepper.
Ick vertoone de grootte vande zee die de
aerde omringhelt / ick stae verbaest ende ver-
slaeghen / ende ick soecke die de selve gheschae-
pen heeft. Ick slae mijne ooghen naer den
hemel / ende naer de schoonheydt vande ster-
ren; ick stae verstelt in de klaericheydt van
de sonne / wiens schijnssel ghenoechsaem is
tot de oeffeninghe van gheheel den dagh: ick
sie oock de Maene die oock te ghemoete komt
de duysternissen vanden nacht. Alle dit is
schoone ende prijs-weerdich / als wesende
wercken niet vander aerde: maer van den
hemel / nochtans mijnen dorst en is daerme-
de noch niet verslaeghen / maer ick dorstighe
naer hem die dit allegaeder heeft gheschae-
pen.
August. mau u. cap. 20.
De siele gheraeckt met de liefde Godts en
kan niet anders bedencken / noch iet anders
wenschen / maer seer dickmael versuchtende
seght: Ghelijck den Hert vvenscht naer de
fonteyne der vvaeteren, alsoo mijn Godt
vvenscht mijne siele naer u.
De siele gheraeckt met de liefde Godts en
kan niet anders bedencken / noch iet anders
wenschen / maer seer dickmael versuchtende
seght: Ghelijck den Hert vvenscht naer de
fonteyne der vvaeteren, alsoo mijn Godt
vvenscht mijne siele naer u.
August. soliloq. cap. 35.
O levende fonteyne / ô springh-aeder der
levender waeteren / wanneer sal ick gheraec-
ken tot de waeteren uwer soeticheydt / trec-
kende van dese drooghe / dorre ende onvrucht-
baere aerde / op dat ick aenschouwe uwe
deughdt / u eer ende lof / ende dat ick slisse
mijnen dorst met het waeter uwer ghenaede?
O Heere / ick dorstighe naer u die zijt de fon-
teyne des levens.
O levende fonteyne / ô springh-aeder der
levender waeteren / wanneer sal ick gheraec-
ken tot de waeteren uwer soeticheydt / trec-
kende van dese drooghe / dorre ende onvrucht-
baere aerde / op dat ick aenschouwe uwe
deughdt / u eer ende lof / ende dat ick slisse
mijnen dorst met het waeter uwer ghenaede?
O Heere / ick dorstighe naer u die zijt de fon-
teyne des levens.
Aug. in Psal. 62.
Mijne siele heeft ghedorstight naer u, vvel
op soo veel manieren als mijn vleesch. in het
ander leven / mijn vleesch verresen zijnde / sal
versaedt worden; ende nu is 't dat wy niet en
eten / sullen hongher ende dorst krijghen / ende
dit alles door den toeval van onse naturelijc-
ke kranckheydt. Alsoo oock indien wy lan-
ghe waecken / vallen in slaep / indien wy lan-
ghe staen worden vermoeyt / indien wy sitten
ende langhe sitten worden stram / ende daer-
om staen wy op. In alle dese onse ghebreke-
lijckheden dorstighen wy naer de onsterffe-
lijckheydt / ende met die redene dorstight ons
vleesch op veelderhande manierē tot Godt.
Ende hoe dat hem meer in dese wildernisse /
in dit landt van slaevernije is berstende met
wercken / hoe dat langhst om meer honghert
ende dorstight naer die onvermoeyelijcke on-
sterffelijckheydt.
Mijne siele heeft ghedorstight naer u, vvel
op soo veel manieren als mijn vleesch. in het
ander leven / mijn vleesch verresen zijnde / sal
versaedt worden; ende nu is 't dat wy niet en
eten / sullen hongher ende dorst krijghen / ende
dit alles door den toeval van onse naturelijc-
ke kranckheydt. Alsoo oock indien wy lan-
ghe waecken / vallen in slaep / indien wy lan-
ghe staen worden vermoeyt / indien wy sitten
ende langhe sitten worden stram / ende daer-
om staen wy op. In alle dese onse ghebreke-
lijckheden dorstighen wy naer de onsterffe-
lijckheydt / ende met die redene dorstight ons
vleesch op veelderhande manierē tot Godt.
Ende hoe dat hem meer in dese wildernisse /
in dit landt van slaevernije is berstende met
wercken / hoe dat langhst om meer honghert
ende dorstight naer die onvermoeyelijcke on-
sterffelijckheydt.
Sources and parallels
-
Remake of image, not mirrored, in: Quem ad modum desiderat cervus ad fontes aquarum [41] (in: Jan Suderman, De godlievende ziel (1724))
[Compare
]
-
Compare Quarles, Emblems, divine and moral, embl. 5.11
-
Same pictura and motto: Hugo, Pia desideria, bk/embl. 3/11
References, across this site, to this page:
- Quem ad modum desiderat cervus ad fontes aquarum [41] (in: Jan Suderman, De godlievende ziel (1724))
- Sitim extinguit [39] (in: Otto Vaenius, Amoris divini emblemata (1615))