Justus de Harduwijn, Goddelycke wenschen (1629)
Table of contents ↑Educ de custodiâ animam meam [40]
XL.
ICk die te voren placht in vrijdom / en ghenucht
Te vlieghen herr' en ghints langhst d'onghebaende lucht /
Ben nu ghelijck een beest in dese muyt ghesloten /
'T welck my van overlangh ter deghen heeft verdroten:
En ghy / ô Lief / die 't al aensiet /
Houdt uwen rel met mijn verdriet.
Helaes! van dat in my de menscheydt heeft ghebleken
Ben ick in vel en vleesch als in een kot ghesteken /
Mijn vanghenisse wierdt een beenderen gheraemt /
Daer lagh ick in gheboeyt / gheknevelt en ghepraemt /
Aen zenuwen / en aeder-pesen /
Moest ick daer oock geketent wesen.
Wat vanghenis is dit? Een die my quaelijck dient
Moet ick die zijn beleeft / en toeghedaen als vriendt?
Ick die my van 't gheslacht der Enghelen mach rommen /
Moet ick u mijnen troost al kruypende by kommen /
Ghelijck als een schildtpadde traegh?
Há liefste lief wat een mishaegh!
Hoe dicks hebb'ick ghepeyst mijn ongheluck t'ontloopen /
Off seffens met de doodt dat erghens af te koopen!
Hoe dicks hebb'ick ghewenscht een koord' / oft eenen bast /
Waer deure mijn verdriet sou worden wat verrascht.
Iae menich mael om dat te korten
Hebb'ick mijn bloedt oock willen storten!
Te vlieghen herr' en ghints langhst d'onghebaende lucht /
Ben nu ghelijck een beest in dese muyt ghesloten /
'T welck my van overlangh ter deghen heeft verdroten:
En ghy / ô Lief / die 't al aensiet /
Houdt uwen rel met mijn verdriet.
Helaes! van dat in my de menscheydt heeft ghebleken
Ben ick in vel en vleesch als in een kot ghesteken /
Mijn vanghenisse wierdt een beenderen gheraemt /
Daer lagh ick in gheboeyt / gheknevelt en ghepraemt /
Aen zenuwen / en aeder-pesen /
Moest ick daer oock geketent wesen.
Wat vanghenis is dit? Een die my quaelijck dient
Moet ick die zijn beleeft / en toeghedaen als vriendt?
Ick die my van 't gheslacht der Enghelen mach rommen /
Moet ick u mijnen troost al kruypende by kommen /
Ghelijck als een schildtpadde traegh?
Há liefste lief wat een mishaegh!
Hoe dicks hebb'ick ghepeyst mijn ongheluck t'ontloopen /
Off seffens met de doodt dat erghens af te koopen!
Hoe dicks hebb'ick ghewenscht een koord' / oft eenen bast /
Waer deure mijn verdriet sou worden wat verrascht.
Iae menich mael om dat te korten
Hebb'ick mijn bloedt oock willen storten!
Lucretia door spijt met eenen poignaert bloot
Vondt haest in haere borst den inganck tot de doodt /
En Portia begroef haer hert in heete kolen
Die sy uyt d'asschen hábedecktelijck ghestolen.
Och! hadd' ick oock des dinghen by /
Ick maeckte my nu los en vry!
Thisbe die schoone maeghdt en woud' niet langher leven:
Maer heur met Pyramus oock tot de doodt begheven.
Och of ick alsoo voer / ten waere my gheen pijn /
Als ick by dese twee mocht eene derden zijn /
En dat het sweert daer s'inne vielen
All-even-eens my wou vernielen!
Helaes! wat wil ick doen? den hemel dat belet /
Noch en wilt hebben niet da'ck eenen voet verset.
Helaes! wat wil ick doen / als ick hier ben ghevanghen /
En dat my niet en baet naer vrijdom te verlanghen?
Maer dattet moet gheschieden al
Naer 't keeren van den noot-gheval.
Veel liever waer ick och! met koorden neer-ghesoncken
In diept en onder d'aerd' / oft eenighe speloncken:
Veel liever waer ick oock ghesonden naer die pleck
Daer Minos sijnen Stier deed' houden het vertreck;
Want Dædalus om my te lichten
Sou my de konst haest onder-richten.
Off Romulus nu oock met krijghelijck ghemoedt /
Ghelijck hy van sijn Broer vergieten wou mijn bloedt;
Gheen staecken alsoo hoogh / 'k en sou daer over-springhen /
Op hope van aldus mijn leven te verlinghen:
Want mijne gauwheydt waer te sien /
Wanneer ick mocht de doodt ontvlien.
Há lief! off ghy my woudt in Babylon maer sluyten /
En op den hals verboodt van noyt te komen buyten /
'T waer my seer aenghenaem / en grootelijcks ten danck /
Als ick om gaen en staen slechts hadde dat bevanck /
En dat ick mocht om wat te leeren /
Met soo veel menschen daer verkeeren:
Maer in dit droeve kot te nestelen altijdt /
Is my te groot on-eer / en te vileynen spijt!
Mijn sinnen zijn verdaert / verdruckt ben ick van gheeste /
Ick liggh' hier min off meer en vroetel als een beeste /
Noch ick en sie maer wat ghewemel /
En wat ghesprietel van den hemel.
Kom aen dan mijnen troost / ontsluyt my dit gheveert /
Ick sal u soentjens bien / soo veel als ghy begheert /
En is u dese plaets / off t'engh' off oock te kleyne /
Ten lieght dan maer aen u / mijn mondeken / alleyne
Dit deurken hier te stellen open /
Ick sal u haest zijn by-ghekropen.
Van eenen paepegaey wordt waerelijck vertelt /
Die loste sijnen Heer in vanghenis ghestelt /
Waeromme dat die beest soo schreeuwd' en soo ghebeerde
Dattet den Rechter self seer iammerd' ende deerde
Dat die niet en kost van de sté
Soo veel voor een ghevanghen dé.
Ick bidd' u / mijn Hert-soet / ontgrendelt my dees deure:
Want het is in u macht / het staet oock t'uwer keure.
Ghy kondt / alst u belieft / my los doen henen gaen /
Den hemelschen Poortier hebt ghy dat eens ghedaen.
Als alle sloten onbedwonghen
Door sijn ghesicht daer open spronghen.
Och vond'ick eene borgh die my nu voren spraeck /
Off eenen Hercules die my dees hell' op braeck!
'K en kan vol-loven niet die Minyeetsche vrouwen
De welcke voor hun mans vast wilden zijn ghehouwen /
En een voor een elck voor sijn lief
Oock onder staen het selve grief!
Neen / neen / mijn toeverlaet / en wilt my niet bedrieghen:
Maer laet my metter spoedt gaen wederomme vlieghen
Naer de ghewenschte stédaer ick mijn wooningh hiel
Eer my dit trailge-kot soo moeyelijck beviel!
Dus bidd'ick u wilt my ontboeyen
Om soo naer huys te moghen spoeyen!
Ben ick als Baiazeth tot schimperny en spot
Ghelijck als eenen hondt ghedreven in een kot
Om te versaen de lust van die hem hághekreghen?
Há neen mijn eenich lief sulcks dient van u ghesweghen:
Want ick en acht u niet soo vreet
Dat ghy my doen soudt sulcken leet.
Maer siet ghy niet mijn handt door dese gerre steken?
Ick vrongher my heel uyt / kost ick een sporte breken.
Daer dat de slangh haer hooft ghemeynelijck door-vringht
De reste van haer lijf ghemackelijck daer bringht.
Há waer ick dan als eene slanghe
'K en saet hier seker niet soo langhe!
Den Voghel alder-eerst ghesloten in de muyt /
Is altijdt in de weir / en wou wel wesen uyt /
Hy kleffert / en hy springht / noch hy en wilt niet eten:
Maer dieftelijck van by beluymt hy alle spleten /
Off hy wel een aen reesen kost
Langhst waer dat hy sou zijn verlost.
Wel aen ô heylich heir / ghy Agnes en Sophije/
Ghy Vrsula die nu zijt overlangh in 't vrije /
In desen mijnen noot vall'ick u-lien te voet /
Vermorruwt doch het hert van die my dit aendoet:
En maeckt dat ick hier uyt gheraecke /
En my met u-lien eens vermaecke?
Wel hoe! mijn eenich licht! sou wel op uwe borst
Off koper / off metael / off yser zijn gheschorst.
Om dat ick u soo stuer in mijn ghesagh aenschouwe?
Há Lief / het is u schuldt / op u de selv'ick houwe /
En noyt en hadd'ick oock ghedocht
Dat ghy my dus te terghen socht!
Hoe sal ick hier verbreen u soete lof-ghesanghen
Daer ick in dees giool soo vaste sit ghevanghen?
Den nachtegal ghewoon bly t'orghelen in 't veldt
Sal swijghen alsoo kort zijnd' in een muyt ghestelt
En soo hy langher heeft gheseten
Sal sijne toonen meer vergeten.
Nu aen dan / mijnen troost / nu aen mijn toeverlaet /
Doet open / bidd'ick u / 't sal wesen t'uwer baet:
Want zijnde nu verlost / en teenegaer ontbonden
Met danckbaerheydt en eer sal ick u lof verkonden /
En my verheughen voor altijdt
Dat ghy soo mijn Verlosser zijt.
Vondt haest in haere borst den inganck tot de doodt /
En Portia begroef haer hert in heete kolen
Die sy uyt d'asschen hábedecktelijck ghestolen.
Och! hadd' ick oock des dinghen by /
Ick maeckte my nu los en vry!
Thisbe die schoone maeghdt en woud' niet langher leven:
Maer heur met Pyramus oock tot de doodt begheven.
Och of ick alsoo voer / ten waere my gheen pijn /
Als ick by dese twee mocht eene derden zijn /
En dat het sweert daer s'inne vielen
All-even-eens my wou vernielen!
Helaes! wat wil ick doen? den hemel dat belet /
Noch en wilt hebben niet da'ck eenen voet verset.
Helaes! wat wil ick doen / als ick hier ben ghevanghen /
En dat my niet en baet naer vrijdom te verlanghen?
Maer dattet moet gheschieden al
Naer 't keeren van den noot-gheval.
Veel liever waer ick och! met koorden neer-ghesoncken
In diept en onder d'aerd' / oft eenighe speloncken:
Veel liever waer ick oock ghesonden naer die pleck
Daer Minos sijnen Stier deed' houden het vertreck;
Want Dædalus om my te lichten
Sou my de konst haest onder-richten.
Off Romulus nu oock met krijghelijck ghemoedt /
Ghelijck hy van sijn Broer vergieten wou mijn bloedt;
Gheen staecken alsoo hoogh / 'k en sou daer over-springhen /
Op hope van aldus mijn leven te verlinghen:
Want mijne gauwheydt waer te sien /
Wanneer ick mocht de doodt ontvlien.
Há lief! off ghy my woudt in Babylon maer sluyten /
En op den hals verboodt van noyt te komen buyten /
'T waer my seer aenghenaem / en grootelijcks ten danck /
Als ick om gaen en staen slechts hadde dat bevanck /
En dat ick mocht om wat te leeren /
Met soo veel menschen daer verkeeren:
Maer in dit droeve kot te nestelen altijdt /
Is my te groot on-eer / en te vileynen spijt!
Mijn sinnen zijn verdaert / verdruckt ben ick van gheeste /
Ick liggh' hier min off meer en vroetel als een beeste /
Noch ick en sie maer wat ghewemel /
En wat ghesprietel van den hemel.
Kom aen dan mijnen troost / ontsluyt my dit gheveert /
Ick sal u soentjens bien / soo veel als ghy begheert /
En is u dese plaets / off t'engh' off oock te kleyne /
Ten lieght dan maer aen u / mijn mondeken / alleyne
Dit deurken hier te stellen open /
Ick sal u haest zijn by-ghekropen.
Van eenen paepegaey wordt waerelijck vertelt /
Die loste sijnen Heer in vanghenis ghestelt /
Waeromme dat die beest soo schreeuwd' en soo ghebeerde
Dattet den Rechter self seer iammerd' ende deerde
Dat die niet en kost van de sté
Soo veel voor een ghevanghen dé.
Ick bidd' u / mijn Hert-soet / ontgrendelt my dees deure:
Want het is in u macht / het staet oock t'uwer keure.
Ghy kondt / alst u belieft / my los doen henen gaen /
Den hemelschen Poortier hebt ghy dat eens ghedaen.
Als alle sloten onbedwonghen
Door sijn ghesicht daer open spronghen.
Och vond'ick eene borgh die my nu voren spraeck /
Off eenen Hercules die my dees hell' op braeck!
'K en kan vol-loven niet die Minyeetsche vrouwen
De welcke voor hun mans vast wilden zijn ghehouwen /
En een voor een elck voor sijn lief
Oock onder staen het selve grief!
Neen / neen / mijn toeverlaet / en wilt my niet bedrieghen:
Maer laet my metter spoedt gaen wederomme vlieghen
Naer de ghewenschte stédaer ick mijn wooningh hiel
Eer my dit trailge-kot soo moeyelijck beviel!
Dus bidd'ick u wilt my ontboeyen
Om soo naer huys te moghen spoeyen!
Ben ick als Baiazeth tot schimperny en spot
Ghelijck als eenen hondt ghedreven in een kot
Om te versaen de lust van die hem hághekreghen?
Há neen mijn eenich lief sulcks dient van u ghesweghen:
Want ick en acht u niet soo vreet
Dat ghy my doen soudt sulcken leet.
Maer siet ghy niet mijn handt door dese gerre steken?
Ick vrongher my heel uyt / kost ick een sporte breken.
Daer dat de slangh haer hooft ghemeynelijck door-vringht
De reste van haer lijf ghemackelijck daer bringht.
Há waer ick dan als eene slanghe
'K en saet hier seker niet soo langhe!
Den Voghel alder-eerst ghesloten in de muyt /
Is altijdt in de weir / en wou wel wesen uyt /
Hy kleffert / en hy springht / noch hy en wilt niet eten:
Maer dieftelijck van by beluymt hy alle spleten /
Off hy wel een aen reesen kost
Langhst waer dat hy sou zijn verlost.
Wel aen ô heylich heir / ghy Agnes en Sophije/
Ghy Vrsula die nu zijt overlangh in 't vrije /
In desen mijnen noot vall'ick u-lien te voet /
Vermorruwt doch het hert van die my dit aendoet:
En maeckt dat ick hier uyt gheraecke /
En my met u-lien eens vermaecke?
Wel hoe! mijn eenich licht! sou wel op uwe borst
Off koper / off metael / off yser zijn gheschorst.
Om dat ick u soo stuer in mijn ghesagh aenschouwe?
Há Lief / het is u schuldt / op u de selv'ick houwe /
En noyt en hadd'ick oock ghedocht
Dat ghy my dus te terghen socht!
Hoe sal ick hier verbreen u soete lof-ghesanghen
Daer ick in dees giool soo vaste sit ghevanghen?
Den nachtegal ghewoon bly t'orghelen in 't veldt
Sal swijghen alsoo kort zijnd' in een muyt ghestelt
En soo hy langher heeft gheseten
Sal sijne toonen meer vergeten.
Nu aen dan / mijnen troost / nu aen mijn toeverlaet /
Doet open / bidd'ick u / 't sal wesen t'uwer baet:
Want zijnde nu verlost / en teenegaer ontbonden
Met danckbaerheydt en eer sal ick u lof verkonden /
En my verheughen voor altijdt
Dat ghy soo mijn Verlosser zijt.
Aug. in Ps. 145.
ICk love Godt wel soo flauwhertelijck / ende
soo weynich / als ick immermeer en kan.
Waerom alsoo? om dieswille dat soo langhe
als wy hier woonen in dit lichaem vvy van-
den Heere vervremden. Waerom en danckt
ghy den Heere niet volkomelijck / oft soo 't be-
hoort? om diesvville dat het lichaem, het
vvelcke bedorven vvordt, versvvaert de sie-
le, ende dat de aerdtsche gedachtenisse ver-
druckt de sinnen die seer veel zijn peysende.
Weert my die aerdtsche wooninghe die my
mijn ghedachten is beroerende / ende laet my
die selve by-een versaemelen / ende ick sal den
Heere volkomelijck loven: maer soo langhe
als ick leve op dese maniere en kan 't niet ge-
schieden; want ick ben te seer over-laeden.
ICk love Godt wel soo flauwhertelijck / ende
soo weynich / als ick immermeer en kan.
Waerom alsoo? om dieswille dat soo langhe
als wy hier woonen in dit lichaem vvy van-
den Heere vervremden. Waerom en danckt
ghy den Heere niet volkomelijck / oft soo 't be-
hoort? om diesvville dat het lichaem, het
vvelcke bedorven vvordt, versvvaert de sie-
le, ende dat de aerdtsche gedachtenisse ver-
druckt de sinnen die seer veel zijn peysende.
Weert my die aerdtsche wooninghe die my
mijn ghedachten is beroerende / ende laet my
die selve by-een versaemelen / ende ick sal den
Heere volkomelijck loven: maer soo langhe
als ick leve op dese maniere en kan 't niet ge-
schieden; want ick ben te seer over-laeden.
Chrys. in cap. 4. Matth. hom. 14.
Dit teghenvvoordich leven en schijnt niet
te verschillen van eender ghevanghenisse:
want soo wy dusdaene droeve woon-plaetse
innekomen / sien wy die aerme ghevanghene
gheslaeghen in de boeyen / al-even-eens is 't
met ons / indien wy (gheweert alle andere in-
vallen) eens gaen in eens ieders leven / eñ daer
besichtighen de siele / sullen bevinden dat elc-
ke der selver daer quaelijcker aen is dan oft
sy vaste gheboeyt waere.
Dit teghenvvoordich leven en schijnt niet
te verschillen van eender ghevanghenisse:
want soo wy dusdaene droeve woon-plaetse
innekomen / sien wy die aerme ghevanghene
gheslaeghen in de boeyen / al-even-eens is 't
met ons / indien wy (gheweert alle andere in-
vallen) eens gaen in eens ieders leven / eñ daer
besichtighen de siele / sullen bevinden dat elc-
ke der selver daer quaelijcker aen is dan oft
sy vaste gheboeyt waere.
Amb. 1. de bono mortis.
Laet ons eens mercken in den af-scheydt
hoe de siele van eenen stervenden allenskens
haer ontlost van de banden des vleeschs, ende
ten monde uytghesonden vlieght daer henen
als gheslaeckt van de ghevanghenisse haers
lichaems.
Laet ons eens mercken in den af-scheydt
hoe de siele van eenen stervenden allenskens
haer ontlost van de banden des vleeschs, ende
ten monde uytghesonden vlieght daer henen
als gheslaeckt van de ghevanghenisse haers
lichaems.
Greg. cap. 17. in c. 7. Iob.
Den mensche vvort omringelt met eener
gevanghenisse, om dat hy hem dickmael ghe-
dreven door de deughdt / pooght te stieren tot
hooghe saecken / eñ nochtans voelt hy hem te-
ghen ghehouden door de bederffenisse van sijn
vleesch / van het welcke den Prophete David
bidt verlost te wesen / als hy seght: Leydt mij-
ne siele uyt de ghevanghenisse.
De heylige mannen (want daer staet ghe-
schreven: Het lichaem dat bedorven vvordt
versvvaert de siele,) zijn alreede door hunne
goede wenschen verheven boven hun eyghen
selven; nochtans nu ter tijdt noch wesende
onderworpen de onsekere beroertē van hunne
kranckheyt / bedroeven hun gesloten te wesen
in de banden hunder sterffelijckheyt. Daerom
seght Iob seer wel: Ben ick dan gheene zee,
oft geenen vval-visch, om dat ghy my met
eender gevangenisse hebt omringelt? als oft
hy opentlick wilde segghen / de Zee ofte den
Walvisch(te weten die boose menschen ende
den quaeden geest hunnen meester) soecken los
te zijn om alleenelijck quaet te doen / eñ daer-
om zijn sy met goeden rechte op-ghesloten tot
straffe van hunne boosheydt: maer ick die
maer en wensche den vrydom van uvve eeu-
vvicheyt, vvaer toe blijve ick gepraemt in de
ghevanghenisse van mijn bederf?
Den mensche vvort omringelt met eener
gevanghenisse, om dat hy hem dickmael ghe-
dreven door de deughdt / pooght te stieren tot
hooghe saecken / eñ nochtans voelt hy hem te-
ghen ghehouden door de bederffenisse van sijn
vleesch / van het welcke den Prophete David
bidt verlost te wesen / als hy seght: Leydt mij-
ne siele uyt de ghevanghenisse.
De heylige mannen (want daer staet ghe-
schreven: Het lichaem dat bedorven vvordt
versvvaert de siele,) zijn alreede door hunne
goede wenschen verheven boven hun eyghen
selven; nochtans nu ter tijdt noch wesende
onderworpen de onsekere beroertē van hunne
kranckheyt / bedroeven hun gesloten te wesen
in de banden hunder sterffelijckheyt. Daerom
seght Iob seer wel: Ben ick dan gheene zee,
oft geenen vval-visch, om dat ghy my met
eender gevangenisse hebt omringelt? als oft
hy opentlick wilde segghen / de Zee ofte den
Walvisch(te weten die boose menschen ende
den quaeden geest hunnen meester) soecken los
te zijn om alleenelijck quaet te doen / eñ daer-
om zijn sy met goeden rechte op-ghesloten tot
straffe van hunne boosheydt: maer ick die
maer en wensche den vrydom van uvve eeu-
vvicheyt, vvaer toe blijve ick gepraemt in de
ghevanghenisse van mijn bederf?
Amb. in Ps. 118.
Wy sien in dese wereldt somtijts wel eeni-
ghe ghevanghene gesloten in vaste ketenen,
in 't openbaer tot een droef vermaeck uyt-ley-
den; iae selver het gebeurt wel de onnosele / die
dit onderstaen met sulck mishaeghen dat sy
liever hadden te sterven / dan noch dese be-
schaemtheydt te moeten lijden. Die onnoosel
zijn / wenschen verhoort te worden; soo wen-
schen oock die grootelijcks mis-daen hebben
door eene rassche doodt hun pijne af te koopē /
ende te moghen winnen eenige verkortinghe
der selver. Eñ noch is hun by-blijvende wel
eenighe hope in de genaede vanden Rechter.
Maer hoe dat is oft niet en is / sy soecken uyt
te komen / achtende de ghevanghenisse veel
waerder dan den ban.
Wy sien in dese wereldt somtijts wel eeni-
ghe ghevanghene gesloten in vaste ketenen,
in 't openbaer tot een droef vermaeck uyt-ley-
den; iae selver het gebeurt wel de onnosele / die
dit onderstaen met sulck mishaeghen dat sy
liever hadden te sterven / dan noch dese be-
schaemtheydt te moeten lijden. Die onnoosel
zijn / wenschen verhoort te worden; soo wen-
schen oock die grootelijcks mis-daen hebben
door eene rassche doodt hun pijne af te koopē /
ende te moghen winnen eenige verkortinghe
der selver. Eñ noch is hun by-blijvende wel
eenighe hope in de genaede vanden Rechter.
Maer hoe dat is oft niet en is / sy soecken uyt
te komen / achtende de ghevanghenisse veel
waerder dan den ban.
Basil. homil. in mart. Iulittā.
Ghelijckerwijs onder de ghevangene eeni-
ghe voor langē tijt worden gehouden in boeyē /
eñ ander niet / alsoo de siele; want de eene wort
langer gehouden in dit leven als d'ander / eñ
dat geschiedt naer elcks verdienste / ende naer
den afgront der goddelijcker voorsichticheyt;
soo dat geen menschelijck vernuft die kan be-
grijpen / noch weten wat Godt in een ieghe-
lijck van ons heeft willen voorsien. Hoort ghy
David niet segghen: Leydt mijne siele uyt de
gevangenisse! en hebdy niet verstaen op wat
maniere de siele van desen heyligen wierdt
ontbonden? Wilt ghy noch meer? Hoort eens
de woorden van den Godt-minnenden Si-
meon, soo hy den Heere was hebbende op sij-
ne aermen / ende den selven Godtvruchtlijck
was douwende voor sijne borste! seght hy
niet? O Heere nu laet ghy uvvē dienaer gaen
in vrede; want dese lichaemelijcke eñ bedwō-
gen woon-stede veel moeyelijcker is dan eene
ghevangenisse voor den ghenen die hem hae-
stight met alle vlijticheydt te trecken naer den
hemel.
Ghelijckerwijs onder de ghevangene eeni-
ghe voor langē tijt worden gehouden in boeyē /
eñ ander niet / alsoo de siele; want de eene wort
langer gehouden in dit leven als d'ander / eñ
dat geschiedt naer elcks verdienste / ende naer
den afgront der goddelijcker voorsichticheyt;
soo dat geen menschelijck vernuft die kan be-
grijpen / noch weten wat Godt in een ieghe-
lijck van ons heeft willen voorsien. Hoort ghy
David niet segghen: Leydt mijne siele uyt de
gevangenisse! en hebdy niet verstaen op wat
maniere de siele van desen heyligen wierdt
ontbonden? Wilt ghy noch meer? Hoort eens
de woorden van den Godt-minnenden Si-
meon, soo hy den Heere was hebbende op sij-
ne aermen / ende den selven Godtvruchtlijck
was douwende voor sijne borste! seght hy
niet? O Heere nu laet ghy uvvē dienaer gaen
in vrede; want dese lichaemelijcke eñ bedwō-
gen woon-stede veel moeyelijcker is dan eene
ghevangenisse voor den ghenen die hem hae-
stight met alle vlijticheydt te trecken naer den
hemel.
Anselm. in prolog. c. 1.
Och ongheluckich lot des menschen als hy
nu het goedt / waer toe dat hy gheschaepen is /
heeft teenemael verloren? Helaes! wat eē droe-
vich geval is ditte? Helaes! wat heeft hy ver-
loren / eñ wat heeft hy gevonden! wat is hem
af-gegaen / eñ wat is hem aenghebleven? hy
heeft verloren de saelicheyt tot de welcke hy
was vercoren / hy heeft ghevonden d'ellende
voor de welcke hy niet en was geschaepē. Hem
is afghegaen sonder het welck hy is ongeluc-
kich / eñ hem is by-gebleven dat hem niet en
kan wesen dan ongeluckich! Och ellendighe!
waer zijn wy uytghedreven / eñ waer zijn wy
gekomen? van waer zijn wy afgeworpen / eñ
waer zijn wy gevallen? van het vaederlandt
in het ballinghschap / van het gesichte Godts
in onse verblintheydt / vande vreught der on-
sterffelijckheyt in de verbittertheyt eñ in den
schroom des doots. Och wat veranderinghe!
van wat een goedt / tot wat een quaet! groote
schaede / ellendige droefheydt / en de pijnelijcke
swaericheydt! maer wee my ellendich onder
de ellendighe kinderen van Eva/ eñ van mijnē
Godt soo verre verscheydē / wat hebbe ick aen-
ghegaē? wat hebbe ick uytgerecht? waer wil
ick henen? eñ waer toe ben ick ghekomen?
Och ongheluckich lot des menschen als hy
nu het goedt / waer toe dat hy gheschaepen is /
heeft teenemael verloren? Helaes! wat eē droe-
vich geval is ditte? Helaes! wat heeft hy ver-
loren / eñ wat heeft hy gevonden! wat is hem
af-gegaen / eñ wat is hem aenghebleven? hy
heeft verloren de saelicheyt tot de welcke hy
was vercoren / hy heeft ghevonden d'ellende
voor de welcke hy niet en was geschaepē. Hem
is afghegaen sonder het welck hy is ongeluc-
kich / eñ hem is by-gebleven dat hem niet en
kan wesen dan ongeluckich! Och ellendighe!
waer zijn wy uytghedreven / eñ waer zijn wy
gekomen? van waer zijn wy afgeworpen / eñ
waer zijn wy gevallen? van het vaederlandt
in het ballinghschap / van het gesichte Godts
in onse verblintheydt / vande vreught der on-
sterffelijckheyt in de verbittertheyt eñ in den
schroom des doots. Och wat veranderinghe!
van wat een goedt / tot wat een quaet! groote
schaede / ellendige droefheydt / en de pijnelijcke
swaericheydt! maer wee my ellendich onder
de ellendighe kinderen van Eva/ eñ van mijnē
Godt soo verre verscheydē / wat hebbe ick aen-
ghegaē? wat hebbe ick uytgerecht? waer wil
ick henen? eñ waer toe ben ick ghekomen?
Hugo de S. Victor. l. 4. de anima c. 4.
Ontdoet my, bidde ick u, vande bandē die
my houdē gebonden, op dat ick die verlaeten-
de my te gheringher spoeye tot u / op dat ick u
aenkleve / ende my t'eenemael by u voeghe.
Nazian. carm. de exterioris hominis vilitate.
Iesv christe / leydt my / bidde ick u van
hier / eñ door u genaede geneest mijne quaele /
daer ick te midden inne ben. Ons eenich
goedt is het eeuwich leven / het welck hier
niet en is te vinden / maer alleenelijck daer
boven in den hemel / ende door wiens liefde
mijnen gheest hier nu is quelende.
Ontdoet my, bidde ick u, vande bandē die
my houdē gebonden, op dat ick die verlaeten-
de my te gheringher spoeye tot u / op dat ick u
aenkleve / ende my t'eenemael by u voeghe.
Nazian. carm. de exterioris hominis vilitate.
Iesv christe / leydt my / bidde ick u van
hier / eñ door u genaede geneest mijne quaele /
daer ick te midden inne ben. Ons eenich
goedt is het eeuwich leven / het welck hier
niet en is te vinden / maer alleenelijck daer
boven in den hemel / ende door wiens liefde
mijnen gheest hier nu is quelende.
August. med. cap. 17.
Gheluckighe siele die ontbonden van het
aerdtsche lichaem vry ende verlost treckt
naer den hemel! sy is gherust ende te vollen
versekert / noch sy en vreest niet meer de ghe-
vanghenisse / noch oock de doodt: want sy
heeft altijt voor ooghen de schoone volmaeckt-
heyt van haeren Heere / in welcke sy haer is
verheughende / van den Heere / segh'ick / die sy
ghedient heeft / die sy bemint heeft / ende naer
den welcken sy ten alder-lesten heeft gheno-
men haere ganghen.
Gheluckighe siele die ontbonden van het
aerdtsche lichaem vry ende verlost treckt
naer den hemel! sy is gherust ende te vollen
versekert / noch sy en vreest niet meer de ghe-
vanghenisse / noch oock de doodt: want sy
heeft altijt voor ooghen de schoone volmaeckt-
heyt van haeren Heere / in welcke sy haer is
verheughende / van den Heere / segh'ick / die sy
ghedient heeft / die sy bemint heeft / ende naer
den welcken sy ten alder-lesten heeft gheno-
men haere ganghen.
August. soliloq. cap. 23.
Soo dan / ô Heere / die de verwachtinghe
zijt van Israel / ende den wensch met den welc-
ken ons herte daegelijcx is bekommert; haest
u / noch en wilt niet vertoevē: staet op / spoeyt
u / ende komt / op dat ghy ons leydt uyt de-
ser gevangenisse, om te belijden uvvē naeme.
Soo dan / ô Heere / die de verwachtinghe
zijt van Israel / ende den wensch met den welc-
ken ons herte daegelijcx is bekommert; haest
u / noch en wilt niet vertoevē: staet op / spoeyt
u / ende komt / op dat ghy ons leydt uyt de-
ser gevangenisse, om te belijden uvvē naeme.
August. soliloq. cap. 35.
Komt / Heere / en wilt niet beyden / komt
Iesv Christe ons besoecken in vrede / komt
ende verlost de ghevanghene, op dat wy ons
oprechtelijck voor u verblijden. Komt ghy ge-
wenschten van allen volcke / vertoont u aen-
schijn / eñ wy sullen zijn behouden; komt mijn
licht / komt mijnen verlosser: Leydt mijne
siele uyt de ghevanghenisse, om te belijden
uvven naeme. O wel gheluckighe siele die
ghetoghen uyt de ghevanghenisse in een Ko-
ninghs hof sult moghen doen uwe inkom-
ste.
Komt / Heere / en wilt niet beyden / komt
Iesv Christe ons besoecken in vrede / komt
ende verlost de ghevanghene, op dat wy ons
oprechtelijck voor u verblijden. Komt ghy ge-
wenschten van allen volcke / vertoont u aen-
schijn / eñ wy sullen zijn behouden; komt mijn
licht / komt mijnen verlosser: Leydt mijne
siele uyt de ghevanghenisse, om te belijden
uvven naeme. O wel gheluckighe siele die
ghetoghen uyt de ghevanghenisse in een Ko-
ninghs hof sult moghen doen uwe inkom-
ste.
Sources and parallels
-
Compare Quarles, Emblems, divine and moral, embl. 5.10
-
Same pictura and motto: Hugo, Pia desideria, bk/embl. 3/10