Hermannus Hugo, Pia desideria (1624)
Table of contents ↑Non me demergat tempestas aquæ, neque absorbeat me profundum [11]
Onimis instabilis leuis inconstantia Ponti,
Qui tot pellicibus carbasa fallis aquis!
Nempe fluis vitreis refluisque argenteus vndis,
Mentiturque tuus dura metalla liquor.
Nonnumquam placidus, tacitæ stas more paludis,
Nec magis vlla lacu stagna modesta ïacent.
Sæpè tibi horrificat vix summum fluctibus æquor,
Cùm leuis exiguo stringitur vnda Noto.
Mobilibusque salit circum caua ligna choreis
Subsiliuntque leui vela petulca rate.
Quin sinis æratis findi freta mollia rostris,
Vtque tibi canas tonsa flagellet aquas:
Nunc, velut è duro rigeant tibi terga metallo,
Tot tereris remis, terra quot ipsa rotis.
Et tua, ne quâ parte, fides suspecta laboret,
Marmor a perspicuo pandis aperta sinu:
Quis tam perspicuo fraudem putet esse profundo?
Aut vitreo tantos amne latere dolos?
Ecce vbi discinctam iam non tenet anchora puppem,
Auraque remigio prona secundat iter;
Quàm citò deserto discessit littore pinus,
Et iam nulla domus, nulla videtur humus;
Improuisa ratem medio circum æquore cingunt,
Hippotadæ laxis agmina missa cauis.
Non secus ac sæuâ seruus damnatus arenâ
Opprimitur Libycis præda voranda feris.
Aut nemorum latebris deprensus fortè viator,
Prædonum subitò cingitur orbe latus.
Tum surgit tumidis præsagum fluctibus æquor.
Venturoque tremit discolor vnda metu:
Mox vbi decertant simul Africus & simul Eurus,
Et Notus & Boreas incubuêre salo;
Finditur abruptus varia in diuortia pontus,
Distrahit vt fluctus quæque procella suos.
Et patet horrendo præceps Neptunus hiatu
Mersurus pelago circumeunte ratem.
Heu! gemit hic tumido pendens trabs anxia fluctu,
Et perit, vndecimâ si prior vnda venit.
Aut hæc, aut similis salis est fallacis imago,
Tam citò de placido sæua sit vnda mari.
Sed mihi, mentito simulata est fabula ponto,
Non ego de vestris, Tethy, qu erebar aquis.
Nec mihi, de rapidis, qui torquent æquora, ventis,
Nec mihi, de regnis, AEole, verba tuis.
Nec mihi de leuibus, temerarie Typhy, carinis
Ire quibus liquidum primus es ausus iter.
A patrio numquam soluit mea littore puppis,
Nec vidi virides, Numina salsa, Deos.
Nec ventos didici, neque ventis vela tetendi,
Qui facit hanc artem, quam facit, arte luat.
Quem cecini pontus, mea vita, simillima ponto est,
Quæque tulit puppis, illa ego, puppis eram.
AEolidæ magno flantes circum agmine fratres,
Sunt animi motus, gens violenta, mei.
His ventis, hâc naue, per hæc ego cærula currens,
Tot sensi humanis rebus inesse vices.
O fallax nimiùm mendaci vita sereno,
Quæ nigra de lætis tam citò regna facis?
Nulla deest Venerum tibi copia, nulla leporûm,
Omnia blanditijs, lætitijsque fluunt.
Plurima iucundæ celebrantur festa voluptæ,
Araque tristitiæ nulla dicata litat.
Dum furit intus amor, venisque agitata libido,
Triste nihil, fraudem fraude tegente, patet.
Ast modò, cùm stygio vitiorum erumpere fluctu,
Hisque animum ventis asseruisse lubet;
Tunc videt, heu! quāto fuerit mens hausta profundo,
Quoque gemit, scelerum quàm graue sentit onus.
Atque vtinā! vt, liquidis Pelagi qui mergitur vndis,
Exerit Oceano terque, quaterque caput;
Sic imo scelerum mersus semel æquore mentem,
Submersas superistendat ab amne manus!
Sed velut in tetrum putei qui labitur antrum,
Quem simul & putei tracta ruina tegit;
Aut gelidas fracto subijt qui marmore crustas,
Nequicquam obstructo flumine tentat iter:
Non aliter, prono scelerum qui vortice raptus
Vix tulit à superis, vnus & alter, opem.
Aspicis, vt certem pugnantibus, vna, duobus;
Bella mouente Noto, bella mouente salo?
Aspicis, vt caput hoc propè mergat & Auster & vnda,
Iamque necatur as ducere cogar aquas?
Aspicis hanc animam gemino succumbere fato?
Nec tua sunt velis astra secunda meis?
Aspice nec rabido luctantem desere ponto,
Naufraga nec medio lina relinque freto.
Tende manum potiùs miseræ, Palinure, natanti,
Et mento digitos subde vocate tuos.
Qui tot pellicibus carbasa fallis aquis!
Nempe fluis vitreis refluisque argenteus vndis,
Mentiturque tuus dura metalla liquor.
Nonnumquam placidus, tacitæ stas more paludis,
Nec magis vlla lacu stagna modesta ïacent.
Sæpè tibi horrificat vix summum fluctibus æquor,
Cùm leuis exiguo stringitur vnda Noto.
Mobilibusque salit circum caua ligna choreis
Subsiliuntque leui vela petulca rate.
Quin sinis æratis findi freta mollia rostris,
Vtque tibi canas tonsa flagellet aquas:
Nunc, velut è duro rigeant tibi terga metallo,
Tot tereris remis, terra quot ipsa rotis.
Et tua, ne quâ parte, fides suspecta laboret,
Marmor a perspicuo pandis aperta sinu:
Quis tam perspicuo fraudem putet esse profundo?
Aut vitreo tantos amne latere dolos?
Ecce vbi discinctam iam non tenet anchora puppem,
Auraque remigio prona secundat iter;
Quàm citò deserto discessit littore pinus,
Et iam nulla domus, nulla videtur humus;
Improuisa ratem medio circum æquore cingunt,
Hippotadæ laxis agmina missa cauis.
Non secus ac sæuâ seruus damnatus arenâ
Opprimitur Libycis præda voranda feris.
Aut nemorum latebris deprensus fortè viator,
Prædonum subitò cingitur orbe latus.
Tum surgit tumidis præsagum fluctibus æquor.
Venturoque tremit discolor vnda metu:
Mox vbi decertant simul Africus & simul Eurus,
Et Notus & Boreas incubuêre salo;
Finditur abruptus varia in diuortia pontus,
Distrahit vt fluctus quæque procella suos.
Et patet horrendo præceps Neptunus hiatu
Mersurus pelago circumeunte ratem.
Heu! gemit hic tumido pendens trabs anxia fluctu,
Et perit, vndecimâ si prior vnda venit.
Aut hæc, aut similis salis est fallacis imago,
Tam citò de placido sæua sit vnda mari.
Sed mihi, mentito simulata est fabula ponto,
Non ego de vestris, Tethy, qu erebar aquis.
Nec mihi, de rapidis, qui torquent æquora, ventis,
Nec mihi, de regnis, AEole, verba tuis.
Nec mihi de leuibus, temerarie Typhy, carinis
Ire quibus liquidum primus es ausus iter.
A patrio numquam soluit mea littore puppis,
Nec vidi virides, Numina salsa, Deos.
Nec ventos didici, neque ventis vela tetendi,
Qui facit hanc artem, quam facit, arte luat.
Quem cecini pontus, mea vita, simillima ponto est,
Quæque tulit puppis, illa ego, puppis eram.
AEolidæ magno flantes circum agmine fratres,
Sunt animi motus, gens violenta, mei.
His ventis, hâc naue, per hæc ego cærula currens,
Tot sensi humanis rebus inesse vices.
O fallax nimiùm mendaci vita sereno,
Quæ nigra de lætis tam citò regna facis?
Nulla deest Venerum tibi copia, nulla leporûm,
Omnia blanditijs, lætitijsque fluunt.
Plurima iucundæ celebrantur festa voluptæ,
Araque tristitiæ nulla dicata litat.
Dum furit intus amor, venisque agitata libido,
Triste nihil, fraudem fraude tegente, patet.
Ast modò, cùm stygio vitiorum erumpere fluctu,
Hisque animum ventis asseruisse lubet;
Tunc videt, heu! quāto fuerit mens hausta profundo,
Quoque gemit, scelerum quàm graue sentit onus.
Atque vtinā! vt, liquidis Pelagi qui mergitur vndis,
Exerit Oceano terque, quaterque caput;
Sic imo scelerum mersus semel æquore mentem,
Submersas superistendat ab amne manus!
Sed velut in tetrum putei qui labitur antrum,
Quem simul & putei tracta ruina tegit;
Aut gelidas fracto subijt qui marmore crustas,
Nequicquam obstructo flumine tentat iter:
Non aliter, prono scelerum qui vortice raptus
Vix tulit à superis, vnus & alter, opem.
Aspicis, vt certem pugnantibus, vna, duobus;
Bella mouente Noto, bella mouente salo?
Aspicis, vt caput hoc propè mergat & Auster & vnda,
Iamque necatur as ducere cogar aquas?
Aspicis hanc animam gemino succumbere fato?
Nec tua sunt velis astra secunda meis?
Aspice nec rabido luctantem desere ponto,
Naufraga nec medio lina relinque freto.
Tende manum potiùs miseræ, Palinure, natanti,
Et mento digitos subde vocate tuos.
Aug. solilo. cap. 35.
Q Vam diu miser iactabor in fluctibus
mortalitatis meæ, clamans ad te, Domi-
ne, & non exaudis? Audi clamantem Do-
mine de hoc mari magno, & adduc me ad por-
tum felicitatis æternæ. Felices, qui de peri-
culo maris huius educti, ad te Deum, portum tu-
tissimum peruenire meruerunt! ô verè felices,
qui de pelago ad littus, de exilio ad patriam, de
carcere ad palatium peruenerūt, optatâ iam
quiete beati! Infelices heu nos miseri, qui
per maris huius magnifluctus procellosasque voragi-
nes nauim trahimus ignorantes an ad portum
salutis peruenire valeamus!
Q Vam diu miser iactabor in fluctibus
mortalitatis meæ, clamans ad te, Domi-
ne, & non exaudis? Audi clamantem Do-
mine de hoc mari magno, & adduc me ad por-
tum felicitatis æternæ. Felices, qui de peri-
culo maris huius educti, ad te Deum, portum tu-
tissimum peruenire meruerunt! ô verè felices,
qui de pelago ad littus, de exilio ad patriam, de
carcere ad palatium peruenerūt, optatâ iam
quiete beati! Infelices heu nos miseri, qui
per maris huius magnifluctus procellosasque voragi-
nes nauim trahimus ignorantes an ad portum
salutis peruenire valeamus!
Aug. solilo. cap. 37.
Pater misericordiarum, audi eiulatum pu-
pilli tui, & portige manum tuam, optimam
adiutricem, vt retrahat me de profundis aqua-
rum, & de lacu miseriæ & de luto fæcis, ne peream
vidente misericordiâ oculorum tuorum, as-
piciente clementiâ viscerum tuorum, sed
euadam ad te, Dominum Deum meum.
Pater misericordiarum, audi eiulatum pu-
pilli tui, & portige manum tuam, optimam
adiutricem, vt retrahat me de profundis aqua-
rum, & de lacu miseriæ & de luto fæcis, ne peream
vidente misericordiâ oculorum tuorum, as-
piciente clementiâ viscerum tuorum, sed
euadam ad te, Dominum Deum meum.
Chrys. hom. 82. in Matth.
Pelagus enim est longè lateque protensum
hæc vita; & quemadmodum in mari vniuerso
sinus diuersi, alijs atque alijs tempestatibus
commouētur præcipuè: velut Ægæum ven-
tis exasperatur; Thyrrenū vero fretum pro-
pter angustias; Charybdis autem quae est Li-
byen versus, propter stagna Syrtis & breuia.
Pontus magnitudine fluctuum atque impe-
tu; Hispanicus Oceanus, quia inuius, caren-
tia portuum & locorum ignorantiâ intrica-
tus, difficilis nauigantibus est; similiter alia
Pelagi pars, alijs de caussis; sic & in vitâ no-
strâ fieri videmus.
Pelagus enim est longè lateque protensum
hæc vita; & quemadmodum in mari vniuerso
sinus diuersi, alijs atque alijs tempestatibus
commouētur præcipuè: velut Ægæum ven-
tis exasperatur; Thyrrenū vero fretum pro-
pter angustias; Charybdis autem quae est Li-
byen versus, propter stagna Syrtis & breuia.
Pontus magnitudine fluctuum atque impe-
tu; Hispanicus Oceanus, quia inuius, caren-
tia portuum & locorum ignorantiâ intrica-
tus, difficilis nauigantibus est; similiter alia
Pelagi pars, alijs de caussis; sic & in vitâ no-
strâ fieri videmus.
Hierō. epi. 1. ad Heliod.
Nolite credere, nolite esse securi; licet in
modum stagni fusum æquor arrideat; licet
vix summa iacentis elemēti spiritu terga cris-
pentur; magnos hic campus montes habet.
Intus inclusum est periculum, intus est ho-
stis. In illo æstu, charybdis luxuriæ salutem
rotat. Ibi ore virgineo, ad perpetranda nau-
fragia scylla seu renidens libido blanditur.
Hîc barbarum littus, hîc Diabolus pirata,
cum socijs portat vincula capiendis.
Nolite credere, nolite esse securi; licet in
modum stagni fusum æquor arrideat; licet
vix summa iacentis elemēti spiritu terga cris-
pentur; magnos hic campus montes habet.
Intus inclusum est periculum, intus est ho-
stis. In illo æstu, charybdis luxuriæ salutem
rotat. Ibi ore virgineo, ad perpetranda nau-
fragia scylla seu renidens libido blanditur.
Hîc barbarum littus, hîc Diabolus pirata,
cum socijs portat vincula capiendis.
Greg. lib 11 mor. c. 23. in cap. 13. Iob.
Mens quippe humana, quot tentationes
patitur, tot flatibus mouetur. Hāc enim ple-
rumque ira perturbat; cùm recedit ira, succe-
dit inepta lætitia; luxuriæ stimulis vrgetur;
æstu auaritiæ longè lateque ad ambienda,
quæ terrena sunt, tenditur: aliquando hanc
superbia eleuat, aliquando verò inordinatus
timor in infimis deponit.
Mens quippe humana, quot tentationes
patitur, tot flatibus mouetur. Hāc enim ple-
rumque ira perturbat; cùm recedit ira, succe-
dit inepta lætitia; luxuriæ stimulis vrgetur;
æstu auaritiæ longè lateque ad ambienda,
quæ terrena sunt, tenditur: aliquando hanc
superbia eleuat, aliquando verò inordinatus
timor in infimis deponit.
Aug. in Ps. 68.
Magnus est puteus, profun ditas iniquita-
tis humanæ. Illuc quisque, si ceciderit in al-
tum cadet: metuenda ista res est vehemen-
ter. Si videris hominem fecisse iniquitatem,
mersus est in puteum. Quando autem illi di-
xeris iniquitatem ipsius, & dixerit: verè pec-
caui, fateor, non super eum clausit puteus os
suum. Cùm autem videris eum dicere: Quid
enim mali feci? factus est defensor peccati
sui; clausit super eum puteus os suum, qua
eruatur non habet.
Magnus est puteus, profun ditas iniquita-
tis humanæ. Illuc quisque, si ceciderit in al-
tum cadet: metuenda ista res est vehemen-
ter. Si videris hominem fecisse iniquitatem,
mersus est in puteum. Quando autem illi di-
xeris iniquitatem ipsius, & dixerit: verè pec-
caui, fateor, non super eum clausit puteus os
suum. Cùm autem videris eum dicere: Quid
enim mali feci? factus est defensor peccati
sui; clausit super eum puteus os suum, qua
eruatur non habet.
Aug. soliloq. cap. 35.
Spes humani generis, Christe , Deus de
Deo, refugium nostrum & virtus, cuius lumē
à lōgè, inter caliginosas nebulas, super maris
procellas, quasi stellæ maris radius, oculos
nostros irradiat, vt dirigamur ad te, portum.
Guberna, Domine, nauim nostram, tuâ dex-
terâ, clauo crucis tuæ, ne pereamus in flucti-
bus, ne nos demergat tēpestas aquæ, ne absorbeat nos
profundū; sed vnco crucis retrahe nos ab hoc
pelago, ad te solamen vnicum nostrum, quē
à longè (quasi stellam matutinam, & solem
Iustitiæ) vix lacrymantibus oculis, in littore
cœlestis Patriæ, nos exspectantem videmus:
exaudi nos Deus salutaris noster, spes omnium fi-
nium terræ, & in mari longè. In mari turbulen-
to versamur; tu in littore stans, aspicis peri-
cula nostra: Saluos nos fac, propter nomen tuum.
Da nobis, Domine, inter Scyllam & Cha-
rybdim ita tendere & tenere medium, vt
vtroque periculo euitato, securi peruenia-
mus ad portum.
Spes humani generis, Christe , Deus de
Deo, refugium nostrum & virtus, cuius lumē
à lōgè, inter caliginosas nebulas, super maris
procellas, quasi stellæ maris radius, oculos
nostros irradiat, vt dirigamur ad te, portum.
Guberna, Domine, nauim nostram, tuâ dex-
terâ, clauo crucis tuæ, ne pereamus in flucti-
bus, ne nos demergat tēpestas aquæ, ne absorbeat nos
profundū; sed vnco crucis retrahe nos ab hoc
pelago, ad te solamen vnicum nostrum, quē
à longè (quasi stellam matutinam, & solem
Iustitiæ) vix lacrymantibus oculis, in littore
cœlestis Patriæ, nos exspectantem videmus:
exaudi nos Deus salutaris noster, spes omnium fi-
nium terræ, & in mari longè. In mari turbulen-
to versamur; tu in littore stans, aspicis peri-
cula nostra: Saluos nos fac, propter nomen tuum.
Da nobis, Domine, inter Scyllam & Cha-
rybdim ita tendere & tenere medium, vt
vtroque periculo euitato, securi peruenia-
mus ad portum.
[blanco]
