Hermannus Hugo, Pia desideria (1624)
Table of contents ↑Quis mihi hoc tribuat, ut inferno protegas me, & abscondas me, donec pertranseat furor tuus? [12]
Q
Vis mihi securis dabit hospita
tecta latebris?
Tecta, quibus dextræ seruer abigne tuæ?
Heu! tuus ante oculos quoties furor ille recursat,
Vix ego fida mihi lustra sat vlla reor.
Tunc ego secretas, vmbracula frondea, syluas,
Antraque soliuagis opto relicta feris.
Tunc ego vel medijs timidum caput abdere terris,
Aut maris exesâ condere rupe velim.
Tunc voueam penitâ montis latuisse cauernâ,
Bustorum effossos aut subijsse lares.
Aut sinuosa nigri spelæa natasse profundi,
Oceani glaucas, scrupea regna, domos:
Aut numquam aspectos Phœbo, Phœbæque penates,
Aut habitasse tuos, nox tenebrosa, specus.
Dum quatit astriferos flammatus Iuppiter orbes
Et iacit accensâ tela trisulca manu;
Tristia; ne noceant, metuendâ fulmina flammâ,
Daphnide, qui metuit, tempora cincta tegit.
Tu rubra cùm torques furibundâ spicula dextrâ,
Nulla iuuant folijs laurea serta suis.
Nulla iuuant tacitis latebrosa cubilia syluis.
Sylua tuis oculis omnis & vmbrapatet.
Clauserat obscuræ densis se frondibus vmbræ,
Carpserat arboreas qui malè primus opes;
Ast vbi vicino vestigia Numine sensit,
Erubuit, luco proditus ipse suo.
Nulla iuuat refugo spelunca immanis hiatu,
Hospita montiuagis lustra nec vlla feris.
Mitia quæ sensit Medus puer antra leonum,
Effera Chaldæos antra dedêre neci.
Nulla iuuant penitis spelæa reperta latebris
Fida nec vmbrarum, senta sepulcra, domus.
Tectus in obscurâ deprêndere, Lothe, cauernâ,
Et fratrem è tumulo frater humate vocas,
Quid memorem vt tumidâ Ionas se merserit vndâ,
Nec mersum stabili exerit vnda fide?
Hauser at immani Ionam quæ bellua ventre,
Innocuo Ionam bellua ventre vomit.
Nulla fides vitreo pelagi, nisi vitrea, fundo;
Peruia perspicuo quid tegat vnda freto?
Nulla fides clausis, Libitinæ longa sepulcris;
Produntur tumulis ossa sepulta suis.
Nulla fides tacitis, quas vallant saxa, latebris;
Tecta cauerna suo sæpè retecta sono est:
Nulla fides nemori, vel opacæ frondibus vmbræ,
Ambo caduca parifronsque, nemusque fide.
Nec mare, nec tellus, nec lustra, nec antra, nec astra,
Tuta nec illa mihi, quæ super astra, via.
Tu potes hoc tutis solus caput abdere claustris,
Dum tuus abdiderit fulmina stricta furor.
Tecta, quibus dextræ seruer abigne tuæ?
Heu! tuus ante oculos quoties furor ille recursat,
Vix ego fida mihi lustra sat vlla reor.
Tunc ego secretas, vmbracula frondea, syluas,
Antraque soliuagis opto relicta feris.
Tunc ego vel medijs timidum caput abdere terris,
Aut maris exesâ condere rupe velim.
Tunc voueam penitâ montis latuisse cauernâ,
Bustorum effossos aut subijsse lares.
Aut sinuosa nigri spelæa natasse profundi,
Oceani glaucas, scrupea regna, domos:
Aut numquam aspectos Phœbo, Phœbæque penates,
Aut habitasse tuos, nox tenebrosa, specus.
Dum quatit astriferos flammatus Iuppiter orbes
Et iacit accensâ tela trisulca manu;
Tristia; ne noceant, metuendâ fulmina flammâ,
Daphnide, qui metuit, tempora cincta tegit.
Tu rubra cùm torques furibundâ spicula dextrâ,
Nulla iuuant folijs laurea serta suis.
Nulla iuuant tacitis latebrosa cubilia syluis.
Sylua tuis oculis omnis & vmbrapatet.
Clauserat obscuræ densis se frondibus vmbræ,
Carpserat arboreas qui malè primus opes;
Ast vbi vicino vestigia Numine sensit,
Erubuit, luco proditus ipse suo.
Nulla iuuat refugo spelunca immanis hiatu,
Hospita montiuagis lustra nec vlla feris.
Mitia quæ sensit Medus puer antra leonum,
Effera Chaldæos antra dedêre neci.
Nulla iuuant penitis spelæa reperta latebris
Fida nec vmbrarum, senta sepulcra, domus.
Tectus in obscurâ deprêndere, Lothe, cauernâ,
Et fratrem è tumulo frater humate vocas,
Quid memorem vt tumidâ Ionas se merserit vndâ,
Nec mersum stabili exerit vnda fide?
Hauser at immani Ionam quæ bellua ventre,
Innocuo Ionam bellua ventre vomit.
Nulla fides vitreo pelagi, nisi vitrea, fundo;
Peruia perspicuo quid tegat vnda freto?
Nulla fides clausis, Libitinæ longa sepulcris;
Produntur tumulis ossa sepulta suis.
Nulla fides tacitis, quas vallant saxa, latebris;
Tecta cauerna suo sæpè retecta sono est:
Nulla fides nemori, vel opacæ frondibus vmbræ,
Ambo caduca parifronsque, nemusque fide.
Nec mare, nec tellus, nec lustra, nec antra, nec astra,
Tuta nec illa mihi, quæ super astra, via.
Tu potes hoc tutis solus caput abdere claustris,
Dum tuus abdiderit fulmina stricta furor.
Ps. 138. Aug. in hunc locum.
QVò ibo â spiritu tuo, & quò à sacte tuâ fugiam?
Quis est locus receptutus fugitiuum
Dei? homines qui suscipiunt fugitiuos, quæ-
runt ab eis, à quo fugerint: & cùm seruum
inuenerint alicuius Domini minùs potentis,
tum sine vllo timore suscipiunt, dicentes in
corde suo, non habet iste talem Dominum,
à quo possit inuestigari; cùm autem audie-
rint Dominum potētem, aut non suscipiunt,
aut cum magno timore suscipiunt, quia ho-
mo potens falli non potest. Vbi non est Deus?
quis fallit Deum? quem non videt Deus? à
quo fugitiuum suum non repetit Deus? quò
ergo ibit fugitiuus iste à facie Dei? vertit se
huc atque illuc, quasi quærens locum fugæ
suæ: si ascendero in Cœlum, tu ibies, si descendero in
infernū, ades? Si me extulero, te inuenio repres-
sorē; si me abscondero, te inuenio inquisito-
rem. Quò ergo iturus sum, vt à facie tuâ fu-
giam, id est, iratum te nō sentiam? Hoc con-
silium: sic fugiam à facie tuâ, sic fugiam à spi-
ritu tuo; ab vltore spiritu, à vindice facie, sic
fugiam. Quomodo? si recipiam pennas meas in
directum, & habitauero in extremis maris. Sic pos-
sum fugere à facie tuâ. Mirum si in extremis
maris non est, qui ne capud inferos de est:
QVò ibo â spiritu tuo, & quò à sacte tuâ fugiam?
Quis est locus receptutus fugitiuum
Dei? homines qui suscipiunt fugitiuos, quæ-
runt ab eis, à quo fugerint: & cùm seruum
inuenerint alicuius Domini minùs potentis,
tum sine vllo timore suscipiunt, dicentes in
corde suo, non habet iste talem Dominum,
à quo possit inuestigari; cùm autem audie-
rint Dominum potētem, aut non suscipiunt,
aut cum magno timore suscipiunt, quia ho-
mo potens falli non potest. Vbi non est Deus?
quis fallit Deum? quem non videt Deus? à
quo fugitiuum suum non repetit Deus? quò
ergo ibit fugitiuus iste à facie Dei? vertit se
huc atque illuc, quasi quærens locum fugæ
suæ: si ascendero in Cœlum, tu ibies, si descendero in
infernū, ades? Si me extulero, te inuenio repres-
sorē; si me abscondero, te inuenio inquisito-
rem. Quò ergo iturus sum, vt à facie tuâ fu-
giam, id est, iratum te nō sentiam? Hoc con-
silium: sic fugiam à facie tuâ, sic fugiam à spi-
ritu tuo; ab vltore spiritu, à vindice facie, sic
fugiam. Quomodo? si recipiam pennas meas in
directum, & habitauero in extremis maris. Sic pos-
sum fugere à facie tuâ. Mirum si in extremis
maris non est, qui ne capud inferos de est:
Hierō. lib. 9. in c. 29. Isaiæ.
Væ qui profundi estis corde vt à Domino abscon-
datis cōsilium, quorum sunt in tenebris opera, & di-
cunt: Quis videt nos & quis nouit nos? Idcircò ar-
bitrantur Deum sua nescire consilia, quia in
tenebris sunt opera eorum, & dicunt, Quis vi-
det nos? & quis nouit nos? non recordantes eius
quod ad Deum dicitur: Tenebræ non obscura-
buntur à te, & nox sicut dies illuminabitur, & sicut
tenebræ eius ita & lux eius.
Væ qui profundi estis corde vt à Domino abscon-
datis cōsilium, quorum sunt in tenebris opera, & di-
cunt: Quis videt nos & quis nouit nos? Idcircò ar-
bitrantur Deum sua nescire consilia, quia in
tenebris sunt opera eorum, & dicunt, Quis vi-
det nos? & quis nouit nos? non recordantes eius
quod ad Deum dicitur: Tenebræ non obscura-
buntur à te, & nox sicut dies illuminabitur, & sicut
tenebræ eius ita & lux eius.
Ambr. lib. 1. de interpellat. Iob cap. 3.
Considera illū de quo ait in Ecclesiastico
Syrah: homo transgrediēs in lecto suo, dicens in ani-
mâsuâ: quis me videt? tenebræ circumdant me, & pa-
rietes cooperiunt me, quem vereor? hic qui se exi-
stimabat ab eo qui omnia videt, non videri,
& tenebris putat commissa sua posse celari,
vmbram prætendit, sed frustrà latere se cre-
dit, cùm oculus Domini lucidior sole, occul-
ta omnia deprehendat, tenebrosa illuminet
& intimi cordis penetret conscientiam, at-
que in alta & profunda descendat. Vanus er-
go, qui putat tenebris esse se tutum, cùm lu-
cem vitare non possit, quæ lucet in tenebris, &
tenebræ cam non comprehendunt: quasi fugitiuus
itaque & malus mercenarius deprehenditur,
& antequam se occultat agnoscitur, quia,
Domino omnia antequam erant, cognita
sunt, non folùm quæ sed etiam quæ fu-
tura sunt.
Considera illū de quo ait in Ecclesiastico
Syrah: homo transgrediēs in lecto suo, dicens in ani-
mâsuâ: quis me videt? tenebræ circumdant me, & pa-
rietes cooperiunt me, quem vereor? hic qui se exi-
stimabat ab eo qui omnia videt, non videri,
& tenebris putat commissa sua posse celari,
vmbram prætendit, sed frustrà latere se cre-
dit, cùm oculus Domini lucidior sole, occul-
ta omnia deprehendat, tenebrosa illuminet
& intimi cordis penetret conscientiam, at-
que in alta & profunda descendat. Vanus er-
go, qui putat tenebris esse se tutum, cùm lu-
cem vitare non possit, quæ lucet in tenebris, &
tenebræ cam non comprehendunt: quasi fugitiuus
itaque & malus mercenarius deprehenditur,
& antequam se occultat agnoscitur, quia,
Domino omnia antequam erant, cognita
sunt, non folùm quæ sed etiam quæ fu-
tura sunt.
Ambr. lib. 2. de pœnit. c. vlt.
Sic habes Adam abscondentem se, vbi Deum cognouit esse præsentem, & quæsi-
tum latere voluisse, & vocatum à Domino eâ
voce quæ latentis morderet affectum, hoc
est, Adam vbi es? hoc est; cur te abscondis? cur
lates? cur fugis eum quem videre desidera-
bas? Ita grauis culpa est pœnitentiæ, vt sine
iudice, ipsa se puniat, & velare se cupiat, & ta-
men apud Deum nuda sit.
Sic habes Adam abscondentem se, vbi Deum cognouit esse præsentem, & quæsi-
tum latere voluisse, & vocatum à Domino eâ
voce quæ latentis morderet affectum, hoc
est, Adam vbi es? hoc est; cur te abscondis? cur
lates? cur fugis eum quem videre desidera-
bas? Ita grauis culpa est pœnitentiæ, vt sine
iudice, ipsa se puniat, & velare se cupiat, & ta-
men apud Deum nuda sit.
Chrys. homil. de Iona.
[Et tu] quò fugis Propheta [Iona?] non
audisti quod Dauid ait: quoò ibo à spiritu tuo, &
quoò à facie tuâ fugiam? In terram? sed Domini
est terra & plenitudo eius. Ad inferos? & ibi
virtus tua non deerit. Ad Cœlum? ibi quo-
que te esse cognosco. In mare? & eò tendit
dextera tua. Cùm nauim fuisset ingressus,
turbantur maria, fluctus eleuantur, & pro-
fundi Pelagi arena monstratur; & sicut fi-
dele mancipium, cù seruum fugâ lap-
sum, (nonnullis etiam communi Domino
preciosis ablatis) omni animositate, contra
eius retentores insistit, nec antè derelin-
quit, nisi eum præsentatuerit Domino; sic &
mare, conseruum agnitum, non alieno pa-
trocinio, nullius postulato subsidio, sed
propriâ virtute commotum, vt sibi reddere-
tur, exposcit.
[Et tu] quò fugis Propheta [Iona?] non
audisti quod Dauid ait: quoò ibo à spiritu tuo, &
quoò à facie tuâ fugiam? In terram? sed Domini
est terra & plenitudo eius. Ad inferos? & ibi
virtus tua non deerit. Ad Cœlum? ibi quo-
que te esse cognosco. In mare? & eò tendit
dextera tua. Cùm nauim fuisset ingressus,
turbantur maria, fluctus eleuantur, & pro-
fundi Pelagi arena monstratur; & sicut fi-
dele mancipium, cù seruum fugâ lap-
sum, (nonnullis etiam communi Domino
preciosis ablatis) omni animositate, contra
eius retentores insistit, nec antè derelin-
quit, nisi eum præsentatuerit Domino; sic &
mare, conseruum agnitum, non alieno pa-
trocinio, nullius postulato subsidio, sed
propriâ virtute commotum, vt sibi reddere-
tur, exposcit.
Pauli. car. ad Cytherium.
Nam qui putârat per mare euadi Deum
Et naui celari, Deo,
Nunc iste & intra belluam mersam mari,
Adesse sensit arbitrum.
O digna sancto claustra fugitiuo Dei!
Capitur mari quo fugerat;
Altumque vastæ missus in ventrem feræ,
Viuo tenetur carcere.
De naue iactus perit & vndis nauigat
Exul soli & hospes sali.
Spatiatur antro belluini corporis,
Captiuus & liber reus.
Nam qui putârat per mare euadi Deum
Et naui celari, Deo,
Nunc iste & intra belluam mersam mari,
Adesse sensit arbitrum.
O digna sancto claustra fugitiuo Dei!
Capitur mari quo fugerat;
Altumque vastæ missus in ventrem feræ,
Viuo tenetur carcere.
De naue iactus perit & vndis nauigat
Exul soli & hospes sali.
Spatiatur antro belluini corporis,
Captiuus & liber reus.
Tomo. 9. Hieron. ep. ad Amic. insciētiâ
diuinæ legis.
Si [enim] vmbrato repentè Cœlo, solis
claritas nostris aspectibus denegetur, & pro-
ductis in nostram humilitatem nubibus,
pluuiæ terris immineant; si commotis, vt
assolet, elementis, in rotam sui currus toni-
trua concitentur, & hinc, indè fulgurum ia-
cula, palpebris terribiliter obiecta corrus-
cent, (quamquam & consuetudine illâ con-
tingant) pauemus, contremiscimus, & proni
ad terram, depositâ superbiâ, ceruices sub-
mittimus: quid faciemus in illâ die miseri,
quando reuoluto Cœlo, cum Angelicis vir-
tutibus, igneus Dominus totus adueniet?
quando cadentibus desuper stellis, sol in
tenebras, & in sanguinem luna mutabitur?
quando montes sicut cera liquescent, quan-
do terra ardebit, & arescent flumina, & ma-
ria siccabuntur, & contra rerum naturam
consumpto diuinitus humore, ariditatem
in aquis ignis operabitur? Quando pecca-
tores dicent montibus, Cadite super nos, & col-
libus, tegite nos: quando vocabunt homines
mortem, & vocata non veniet; quando
discrimina vertentur in vota, & quod sem-
per oderunt homines, concupiscent?
Si [enim] vmbrato repentè Cœlo, solis
claritas nostris aspectibus denegetur, & pro-
ductis in nostram humilitatem nubibus,
pluuiæ terris immineant; si commotis, vt
assolet, elementis, in rotam sui currus toni-
trua concitentur, & hinc, indè fulgurum ia-
cula, palpebris terribiliter obiecta corrus-
cent, (quamquam & consuetudine illâ con-
tingant) pauemus, contremiscimus, & proni
ad terram, depositâ superbiâ, ceruices sub-
mittimus: quid faciemus in illâ die miseri,
quando reuoluto Cœlo, cum Angelicis vir-
tutibus, igneus Dominus totus adueniet?
quando cadentibus desuper stellis, sol in
tenebras, & in sanguinem luna mutabitur?
quando montes sicut cera liquescent, quan-
do terra ardebit, & arescent flumina, & ma-
ria siccabuntur, & contra rerum naturam
consumpto diuinitus humore, ariditatem
in aquis ignis operabitur? Quando pecca-
tores dicent montibus, Cadite super nos, & col-
libus, tegite nos: quando vocabunt homines
mortem, & vocata non veniet; quando
discrimina vertentur in vota, & quod sem-
per oderunt homines, concupiscent?
Aug. in Ps. 30.
Esto mihi [Domine] in Deumprotectorem &
in domum refugij. domus refugij, tu mihi esto,
Deus protector, domus refugij. Quò fugio?
ad quem locum tutus fugio? ad quem mon-
tem? ad quam speluncam? ad quæ tectæ
munita? quam arcem teneam? quibus mu-
ris ambiar? quocumque iero, sequor me.
Quicquid enim vis, potes fugere, homo, præ-
ter conscientiam tuam. Tu mihi eris domus
refugij, ad te confugio, nam à te, quò fu-
giam? Quocumque iero, ibi te inueniam; &
si irasceris, vltorem te inuenio; si placatus es,
adiutorem. Nihil mihi ergo restat, nisi ad te
fugere, & non à te. Vt euadas hominem
Dominum, quicumque seruus es, fugis in ea
loca, vbi non est Dominus tuus; vt euadas
Deum, fuge ad Dominum; nam non est quò
fugias Deum; præstò sunt omnia & nuda
Omnipotentis oculis.
Esto mihi [Domine] in Deumprotectorem &
in domum refugij. domus refugij, tu mihi esto,
Deus protector, domus refugij. Quò fugio?
ad quem locum tutus fugio? ad quem mon-
tem? ad quam speluncam? ad quæ tectæ
munita? quam arcem teneam? quibus mu-
ris ambiar? quocumque iero, sequor me.
Quicquid enim vis, potes fugere, homo, præ-
ter conscientiam tuam. Tu mihi eris domus
refugij, ad te confugio, nam à te, quò fu-
giam? Quocumque iero, ibi te inueniam; &
si irasceris, vltorem te inuenio; si placatus es,
adiutorem. Nihil mihi ergo restat, nisi ad te
fugere, & non à te. Vt euadas hominem
Dominum, quicumque seruus es, fugis in ea
loca, vbi non est Dominus tuus; vt euadas
Deum, fuge ad Dominum; nam non est quò
fugias Deum; præstò sunt omnia & nuda
Omnipotentis oculis.
[blanco]