Daniël Heinsius, Ambacht van Cupido (1613)
Table of contents ↑Bruylof-Liedt
BRUYLOF-LIEDT.
IN midden van de locht heeft Iupiter een camer
Van claren diamant, ghesmeten met den hamer
Van Mulciber zijn soon, die daer heeft in ghestelt
Al datmen nochter tijt van Iupiter vertelt.
Hoe dat de oude vrou, de moeder aller saecken,
Natura liet een schoon en blijde maeltijt maecken,
Doen ’t aerderijck eerst stont, en doen het groote velt
Des vverelts eerstmael vvas op sijnen gront gestelt.
Het lach noch vvoest en vvilt, de soete naem van minnen
Het vvas nocht niet bekent, noch niemant vvas van binnen
Gheschooten van de soet en lieffelijcke smert
Die uyt de ooghen comt gheslopen in het hert.
Devvijle dat sy dus de clare vvijnen schoncken
En namen in de handt, en vroyelick uyt droncken.
Neemt Iupiter een cool, en schildert met de handt
Een beelt, een vvonder beelt, beneden aen de vvandt.
En neemt tvvee pont venijns daer met de God der minnen
Cupido nu bestrijckt sijn doodelicke pinnen,
En strijckt dat aen de mondt en lippen heel rontom,
Aen d’ooghen boven al: en vvendet om end’ om.
De Goden saghen toe, en vverden seer verslaghen:
Zy creghen in het sien ten eersten goet behaghen,
Tot dat een soete coorts haer in het herte quam,
Ghecropen meer en meer, die haer den sin benam.
Sy vvaren seer verheucht, en loeghen in haer pijnen
Men vvist niet vvat het vvas, men haelde medecijnen,
Haer ader vvert ghetast, men vraechde naer het quaet,
Men vraechde naer de siect’, men vonter gheenen raet.
Natura ginck terstont en liet het vverck naer trecken
De vverelt door en door, en ginck een volck vervvecken
Venijnich van ghesicht, seer vvonderlick van sin,
Dat noch tot desen tijt heeft gants de vverelt in.
Men vvift niet vvat het vvas, het aertijck vvas vol roeren
De menschen vvaren bang, sy vvouden crijch gaen voeren:
Met cracht en met ghevvelt, met yser, ende vier
Gaen jaghen vvederom dat nieu gheboren dier,
Sy vvouden in gheschil met al de Goden treden,
End’ydel laten staen haer landen ende steden,
Men vvasser van vervaert, men vvister geenen raedt,
De een die sloot sijn oogh, de ander badt ghenaedt,
De derde riep om hulp: sy creghen soete vvonden
Men hiet het tovery. Tot datmen heeft ghevonden
Een goede medecijn, de vvelck verborghen vvas
Wel neghen hondert jaer in Venus gulden cas,
Een goede medecijn bekent in alle landen,
Van soentiens tsaem ghemengt, en vvorsteling ’ der handen,
En lieffelijck ghesucht, en wat ontrent den schoot,
Dat niemant maecht en laet, en niemant doet de doot.
Dees soete coorts is nu ghemeyn in dese tijden,
En wonder wel bekent. Ghy moetet oock belijden,
Heer Bruydegom, dit is, dit is dat soete quaet
Dat u doen commen heeft in desen blijden staet.
Heer Bruydegom ghy saecht, ghy saecht de suyver stralen
Van’t maechdelick ghelaet, dat heeft u hert doen dvvalen,
Ghy vviert ghy vviert gants svvack, de soete coorts quam in,
En nam den vvijsen raet, betooverde den sin.
Den brandt quam tot het hert, al de ghedachten svvommen
In midden van het vier, men vvist niet te becommen
Tot hulp van dese sieckt tot troost van dese pijn,
Haer ongenadich hert moest eerst versadicht zijn.
Haer aensicht is ghevveest de pijnbanck van u herte,
Haer ooghen zijn ghevveest de buelen van u smerte,
Die hielden u vast aen, en met een harden bandt
Zy boeyden dijnen sin, sy boeyden dijn verstandt.
Maer nu ist eens ghedaen, het yser is ghebroken,
De banden zijn ontdaen, de boeyen zijn ontloken,
Neemt desen tijt tot hulp, en om ghesont te sijn
Omhelst dat selve quaet, en blust daer met de pijn.
Het heeft een groote cracht om quetsen en ghenesen,
Het vvas al het verdriet, het sal de vvellust vvesen,
Het was de pijn de smert, het sal nu zijn de lust,
Het was de ongheneucht, het sal nu zijn de rust.
De schoone nacht komt aen, siet de vergulden Goden,
De sterren kijcken uijt, dan zijn de gouden boden
Die Venus aen dy sendt, die segghen dat is tijdt,
Te voorderen de saeck, te voorderen den strijdt.
Ons werck komt aen, vvy gaen, vvy sullen voort gaen halen
De oorsaeck van u koorts, de oorsaeck van u qualen.
Al staet sy by haer volck omringt aen alle kant,
Wy sullen haer nochtans dy leveren in d’handt.
Nu ghy o lieflijck volck ionckvrouwen wijckt ter sijden
Ghy die de Bruyt bevvaert, en vvilt met ons niet strijden.
Gaet troost haer voor het lest, en geeft den lesten soen
Het ander dat ghy laet, dat sal den Bruyd’gom doen.
Gaet aen vrou Bruyt, gaet aen, den Bruydegom vvacht binnen.
Gaet aen vrou Bruyt, gaet aen het soete spel der minnen.
Gaet aen onnoosel schaep, gaet aen onnoosel lam,
De lesten tijdt is hier, die noyt voor u en quam.
En zijt doch niet bevreeest, ick ben u borch gebleven,
Dat ghy in deze strijdt behouden sult het leven,
En vveest doch niet bevreest, dat gene datmen doet
En is niet om het lijf, den strijdt is sonder bloet.
En vveest doch niet bevreest: ghy sult den maechdom laten,
Die niemant goet en doet, noch niemandt en kan baten.
Het is een ydel naem, den maechdom en is niet,
Die niemant niet en tast, noch niemant niet en siet,
Hy is noch visch noch vleesch, de vvijste van ons allen
En vveet niet vvat hy sy. Hij can oock licht ontvallen,
En sluypen door de handt. En vveest dan niet vervaert.
Want die hem dus verliest, die heeft hem best bevvaert.
Heer Bruydegom ghy moet gaen minderen u pijnen,
Heer Bruydegom ghy moet gaen nemen medecijnen,
En svveeten uyt de coorts, en svveeten uyt de pijn,
Die anders niet en kan te recht verdreven zijn.
IN midden van de locht heeft Iupiter een camer
Van claren diamant, ghesmeten met den hamer
Van Mulciber zijn soon, die daer heeft in ghestelt
Al datmen nochter tijt van Iupiter vertelt.
Hoe dat de oude vrou, de moeder aller saecken,
Natura liet een schoon en blijde maeltijt maecken,
Doen ’t aerderijck eerst stont, en doen het groote velt
Des vverelts eerstmael vvas op sijnen gront gestelt.
Het lach noch vvoest en vvilt, de soete naem van minnen
Het vvas nocht niet bekent, noch niemant vvas van binnen
Gheschooten van de soet en lieffelijcke smert
Die uyt de ooghen comt gheslopen in het hert.
Devvijle dat sy dus de clare vvijnen schoncken
En namen in de handt, en vroyelick uyt droncken.
Neemt Iupiter een cool, en schildert met de handt
Een beelt, een vvonder beelt, beneden aen de vvandt.
En neemt tvvee pont venijns daer met de God der minnen
Cupido nu bestrijckt sijn doodelicke pinnen,
En strijckt dat aen de mondt en lippen heel rontom,
Aen d’ooghen boven al: en vvendet om end’ om.
De Goden saghen toe, en vverden seer verslaghen:
Zy creghen in het sien ten eersten goet behaghen,
Tot dat een soete coorts haer in het herte quam,
Ghecropen meer en meer, die haer den sin benam.
Sy vvaren seer verheucht, en loeghen in haer pijnen
Men vvist niet vvat het vvas, men haelde medecijnen,
Haer ader vvert ghetast, men vraechde naer het quaet,
Men vraechde naer de siect’, men vonter gheenen raet.
Natura ginck terstont en liet het vverck naer trecken
De vverelt door en door, en ginck een volck vervvecken
Venijnich van ghesicht, seer vvonderlick van sin,
Dat noch tot desen tijt heeft gants de vverelt in.
Men vvift niet vvat het vvas, het aertijck vvas vol roeren
De menschen vvaren bang, sy vvouden crijch gaen voeren:
Met cracht en met ghevvelt, met yser, ende vier
Gaen jaghen vvederom dat nieu gheboren dier,
Sy vvouden in gheschil met al de Goden treden,
End’ydel laten staen haer landen ende steden,
Men vvasser van vervaert, men vvister geenen raedt,
De een die sloot sijn oogh, de ander badt ghenaedt,
De derde riep om hulp: sy creghen soete vvonden
Men hiet het tovery. Tot datmen heeft ghevonden
Een goede medecijn, de vvelck verborghen vvas
Wel neghen hondert jaer in Venus gulden cas,
Een goede medecijn bekent in alle landen,
Van soentiens tsaem ghemengt, en vvorsteling ’ der handen,
En lieffelijck ghesucht, en wat ontrent den schoot,
Dat niemant maecht en laet, en niemant doet de doot.
Dees soete coorts is nu ghemeyn in dese tijden,
En wonder wel bekent. Ghy moetet oock belijden,
Heer Bruydegom, dit is, dit is dat soete quaet
Dat u doen commen heeft in desen blijden staet.
Heer Bruydegom ghy saecht, ghy saecht de suyver stralen
Van’t maechdelick ghelaet, dat heeft u hert doen dvvalen,
Ghy vviert ghy vviert gants svvack, de soete coorts quam in,
En nam den vvijsen raet, betooverde den sin.
Den brandt quam tot het hert, al de ghedachten svvommen
In midden van het vier, men vvist niet te becommen
Tot hulp van dese sieckt tot troost van dese pijn,
Haer ongenadich hert moest eerst versadicht zijn.
Haer aensicht is ghevveest de pijnbanck van u herte,
Haer ooghen zijn ghevveest de buelen van u smerte,
Die hielden u vast aen, en met een harden bandt
Zy boeyden dijnen sin, sy boeyden dijn verstandt.
Maer nu ist eens ghedaen, het yser is ghebroken,
De banden zijn ontdaen, de boeyen zijn ontloken,
Neemt desen tijt tot hulp, en om ghesont te sijn
Omhelst dat selve quaet, en blust daer met de pijn.
Het heeft een groote cracht om quetsen en ghenesen,
Het vvas al het verdriet, het sal de vvellust vvesen,
Het was de pijn de smert, het sal nu zijn de lust,
Het was de ongheneucht, het sal nu zijn de rust.
De schoone nacht komt aen, siet de vergulden Goden,
De sterren kijcken uijt, dan zijn de gouden boden
Die Venus aen dy sendt, die segghen dat is tijdt,
Te voorderen de saeck, te voorderen den strijdt.
Ons werck komt aen, vvy gaen, vvy sullen voort gaen halen
De oorsaeck van u koorts, de oorsaeck van u qualen.
Al staet sy by haer volck omringt aen alle kant,
Wy sullen haer nochtans dy leveren in d’handt.
Nu ghy o lieflijck volck ionckvrouwen wijckt ter sijden
Ghy die de Bruyt bevvaert, en vvilt met ons niet strijden.
Gaet troost haer voor het lest, en geeft den lesten soen
Het ander dat ghy laet, dat sal den Bruyd’gom doen.
Gaet aen vrou Bruyt, gaet aen, den Bruydegom vvacht binnen.
Gaet aen vrou Bruyt, gaet aen het soete spel der minnen.
Gaet aen onnoosel schaep, gaet aen onnoosel lam,
De lesten tijdt is hier, die noyt voor u en quam.
En zijt doch niet bevreeest, ick ben u borch gebleven,
Dat ghy in deze strijdt behouden sult het leven,
En vveest doch niet bevreest, dat gene datmen doet
En is niet om het lijf, den strijdt is sonder bloet.
En vveest doch niet bevreest: ghy sult den maechdom laten,
Die niemant goet en doet, noch niemandt en kan baten.
Het is een ydel naem, den maechdom en is niet,
Die niemant niet en tast, noch niemant niet en siet,
Hy is noch visch noch vleesch, de vvijste van ons allen
En vveet niet vvat hy sy. Hij can oock licht ontvallen,
En sluypen door de handt. En vveest dan niet vervaert.
Want die hem dus verliest, die heeft hem best bevvaert.
Heer Bruydegom ghy moet gaen minderen u pijnen,
Heer Bruydegom ghy moet gaen nemen medecijnen,
En svveeten uyt de coorts, en svveeten uyt de pijn,
Die anders niet en kan te recht verdreven zijn.