Cant. 3.
Surgam, & circuibo ciuitatem: per
vicos & plateas, quæram quem di -
ligit anima mea: quæsiui illum, &
non inueni.

Cant. 3.
Ick sal opstaen ende de stadt rondt-omme
gaen: langhst de vvijcken ende de
straeten sal ick soecken die mijne siele
bemint, ick hebbe hem ghesocht ende
niet ghevonden.

Orig. hom. 10. in diuer.
SChreyt / ooghen schreyt / noch en wilt niet
ophouden van schreyen; wandelt / voeten
wandelt / noch en wilt niet ophouden van
wandelen / loopt ende wilt niet rusten. He-
laes! waer is mijne blijdschap vervaeren?
waer is mijnen alderliefsten? waer is mijn
Hert soet? Och mijne welvaert waerom hebt
ghy my verlaeten? O druck! ô benoutheydt!
my omringhen onverdraeghelijcke benouwt-
heden / ende ick en weet niet wat ick sal ver-
kiesen? waer sal ick my keeren? tot wien sal
ick loopen? aen wien sal ick raedt nemen?
wien sal ick ondervraeghen? wie sal met my
mede-lijden hebben? wie sal my vertroosten?
ten lesten / wie sal my toonen die mijne siele
soo seer is beminnende? keert wederom mijn
alderliefste / keert wederom ô mijnen lief-

weerdighen / ô mijnen ghewenschten / ver-
leent my de blijdschap van uwe saelighe te-
ghenwoordicheydt.

Orig. ib.
Wee my ellendighe? waer sal ick hem
soecken? waer sal ick hem vinden? voor se-
ker sal ick op-staen / ende hem gaen soecken
ten allen plaetsen daer ick kan / ick en sal
gheenen slaep gheven aen mijne ooghen / noch
gheenderhande ruste aen mijne voeten / tot al-
der stondt dat ick hebbe ghevonden die
mijn siele bemint.

Bernar. ser. 7. in Cant.
Sittende op mijn beddeken hebbe hem
ghesocht als ick noch swack was en onsterck /
jae selfs gheheel onbequaem om mijnen
Bruydegom naer te volghen / daer hy soude
nemen sijne ganghen / ende hem niet kon-
nende volghen langhst die hooghe ende ver-
heven plaetsen sijner groot-daedicheydt / ben
ick by ongheval ontmoet gheweest van som-
mighe lieden / die wetende mijne begheerten
tot my waeren segghende: Siet daer is Chri-
stus / siet hy is daer; ende niet teghenstaende
hy en was noch hier / noch daer / soo seyde
ick by my selve: Ick sal op-staen ende de
stadt rondtomme gaen, langhst de vvijcken
ende de straeten sal ick soecken / die mijn
siele bemint. Bemerckt nu dan hoe dat sy
light; want sy seght: Ick sal opstaen.

Bern. serm. 76 in Cant.
Haere sinnekens zijn noch ghelijck van
een kindt / sy heeft ghemeynt hem te gaen

soecken op de straeten ende alghemeyne plaet-
sen / die hem daer erghens seer gheeren soude
ghevonden hebben / maer haer was onbe-
kent de gheheele verborghentheydt. Soo
dan noch eens bedroghen zijnde her-seght
de woorden: Ick hebbe hem ghesocht ende
niet ghevonden. voorwaer hy en is (ghe-
lijck sy het bemoeden hadde) noch op merck-
ten / noch op straeten / ten zy / dat hy waere op
die straeten van de welcke gheschreven staet:
uvve straeten ô Ierusalem, sullen beleydt
vvorden met suyver gout, ende langhst uvve
vvijcken sal ghesonghen vvorden, alleluya.

August. manu. cap. 24.
Want de Godtminnende siele klimt seer
dickmael / ende loopt ghemeynsaem door de
straeten van het hemels Ierusalem / aensoec-
ken die Patriarchen / ende die Propheten / be-
groetende de Apostelen / verstelt staende in die
heyrkrachten der Martelaers ende der Con-
fessoren / ende betrachtende de reyen der heyli-
gher Maeghden.

Bern. ser. 76. in Cant.
Ter wat plaetsen die ghene die soeckt hem
sal vinden / sal aldaer aenschouwen sijnen lof
en eere / niet ghelijck eene van de reste / maer
wel ghelijck die ghene vanden eenighen So-
ne sijns Vaders. Maer ô mistroostighe
Bruydt wat sult ghy maken? meynt ghy
dat ghy hem tot daer sult konnen volghen?
soudt ghy bestaen u te dringhen in sulck eene
heylighe verholen plaetse / alwaer den Sone

hem spieghelt in den Vader / ende den Vader
in den Sone? O neen / het is te vergheefs;
daer hy is en kont ghy nu ter tijdt niet ghe-
komen / al is 't dat ghy metter tijdt noch hopt
te gheraecken: maer niet teghenstaende dies
doet dat ghy kondt / volght hem / soeckt hem /
noch dat die onsprekelijcke klaericheydt / noch
die onaengheraeckelijcke verheventheydt u
niet en doe verschricken / noch u en brenghe
tot wanhope. Indien ghy dit kondt gheloo-
ven / het is ghenoech; alle saecken zijn mo-
ghelijck voor diese ghelooven. Hy seght dat
hy met een woordt by u is; ghelooft in hem /
ende ghy hebt hem ghevonden: want te ghe-
looven is hem vinden / de gheloovige beken-
nen dat door 't gheloove / Christus Jesvs
woont in hun herte. Hoe kondt ghy hem na-
derhandt hebben als in u herte? Wilt hem
dan soecken / ende Godtvruchtelijck naervol-
ghen / want den Heere is goedertierigh aen
die siele die hem aldus is versoeckende: soeckt
hem door wenschen / soeckt hem door werc-
ken / ende vindt hem door 't gheloove. Wat en
hevet gheloove niet ghevonden? het gheraeckt
daer niemandt gheweest en heeft/ het ont-
deckt saecken die onbekent zijn / het begrijpt
saken die groot zijn ende oneyndelijck / ten le-
sten in haeren diepen wijden schoot omvangt
sy die eeuwicheydt selver / iae soude noch be-
staen te segghen / die eeuwighe ende die heyil-

ghe dry-eenigheydt / die ick niet en verstae /
noch geensins door den gheest en kan begrij-
pen.

Bern. serm. 75 in Cant.
Wat wensch ende wat brandenden yever
is dit? dat eene Bruydt by nachte opstaende
niet en worde beschaemt haer te gaen vinden
te midden op de straete? dat sy daer loopt
rondom de stede; dat sy een iegelijck is vrae-
ghende naer haer lief; noch dat men haer om
al dat leeft niet en kan beredenē af te keeren /
noch dat gheenderhande swaericheydt haren
ganck en is achterhoudende / dat oock de
nacht haer niet en doet rusten; dat den name
van eener Bruydt / ghelijck sy is / noch selfs
den schroom der duysternissen haer niet en
kan teghen-staen / noch beletten / daer sy noch-
tans naer elcks ghetuyghenisse in haeren
wensch haer selven vindt bedroghen. Wel
aen / wat sal ons willen bedieden dese langhe
moeyelijcke beroovinge / voester van verdriet /
voncksel van achter-dincken / fackel der on-
verduldigheyt / stief-moeder der liefde / moeder
van wan-hope / en is 't gheveystheydt / sy is te
lastigh ende te vernoeyelijck. Ick laet noch
zijn dat in 't ghesagh van dese bedruckte in die
selve gheveystheydt noch eenigh profijt ghele-
gen was / ter wijlent de sake noch hongh in
het simpel roepen ende wederom roepen:
maer nu ter tijdt soo sy met sulcke neersticheyt
soeckt / ende hersoeckt / waer toe dienen dese

verdrietelijcke gheveystheden? Wat af keer
ende walghinghe soude sulcks wesen voor
een wereldtlijcke Bruydt / ende voor die be-
schaemde liefden / indien men die handelde op
dese maniere? ende nemende den sin naer de
letter / sonder daer naer te vraghen oft hun
aengaet oft niet / laet ick hun daermede ghe-
worden.

Hier. ep. 22 ad Eustoch.
Ick en begheere niet dat ghy den Bruyde-
gom soeckt langhst de straeten / ick en prijse
niet dat ghy loopt drevelen langhst de merck-
ten / oft de stadt-wijcken / al oft ghy schoon tot
uwer ontschuldinghe noch zijt segghende:
Ick sal opstaen ende de stadt om ende omme
gaen, ick sal gaen soecken op alle straeten,
ende op alle merckten die mijn siele soo seer
bemint heeft. Ende oock oft ghy vraeghdet:
Hebdy niet ghesien die mijn siele soo seer be-
mint heeft? Niemandt en sal hem weerdigen
u te gheven antwoorde / den Bruydegom en
is op de straeten niet te vinden. Den wegh die
ons leydt tot het leven is met allen enghe. Ie-
svs uwen beminden is ialours / hy en begeert
niet dat geheel de wereldt aenschouwe u ghe-
daente: dat die dwaese ende quaelijck beraed-
de maeghden drevelen daer sy willen is hun
gheoorloft: maer ghy moet t'huys blijven en-
de inwendich wesen in u selven met uwen
Bruydegom.

Amb. l. 3 de virg.
Ten is noch te midden van een merckt /

noch op den kant van eene straete dat Chri-
stus hem laet vinden / noch Christus en is
gheenen straet-slingher. Christus is den peys
ende den vrede / de merckt oorsaeckt processen
ende krackeelen. Christus is de gherechtic-
heydt; de merckt is vol boosheydt / Christus
is den werckman / de merckt is een schouw-
plaetse van niet-deughen / ende ledighgan-
gers. Christus is vol liefde / de merckt vol
achter-klap; Christus is het gheloove selve /
de merckt bedroch ende meyn-eedicheyt. Laet
ons dan schouwen de merckt ende de straeten.
Dese Bruydt die haren Bruydegom soo be-
minde / en heeft hem noch op de merckt / noch
op de straete konnen vinden / soo sy selver met
hare eyghen woorden is betuyghende. Ick sal
opstaen, ende de stadt, de merckt, ende die
straeten rondtomme gaen, ende soecken die
mijn siele bemint; ick hebbe hem ghesocht
ende niet ghevonden. en laet ons dan Chri-
stum niet soecken daer wy hem niet en kon-
nen vinden.

Bernar. serm. 84 in Cant.
Godt en behoorde niet gesocht te worden
door voet-stappen / maer wel door goede wen-
schen / ende dat gheluckich soecken en verstoot
niet alleene desen wensch; maer gaet den sel-
ven noch meer verlengen. Is 't niet waerach-
tich / dat het volbrenghen van de ghenuchte is
het wech nemen van den wensch? Hier niet /
de genuchte is meer een olie tot desen wensch /

die den selven krachtiger doet branden. Men
moet dan segghen dat de ghenuchte wel sal
volbracht worden / maer niet teghenstaende
den wensch en sal gheen eynde hebben / noch
oock ophouden van te soecken. Waerom en
soude dan dese siele niet verkloeckt wordē om
te soecken / hebbende soo baerblijckelijck be-
proeft sijne sachtmoedicheydt / ende wesende
te vollen onderrecht dat sy hem soude vinden
in de vrede.

Guilb. Abbas ser 45. in Cant.
Slaet eens acht op de hefticheydt / ende op
de krachtelijcke liefde van dese Bruydt: sy
en is niet machtich te verdragen de afwesent-
heydt van haren beminden Bruydegom / dit
af-wesen beneemt haer alle verduldicheydt /
ende is hy haer ontrent / den overvloedt van
'shertsen wensch en is niet ghenoechsaem noch
't een / noch 't ander te konnen verdraeghen.
O gheluckighe Liefde die door eenen ghedue-
righen ommekeer / oft in sy selven is smilten-
de / oft soeckende tot dē selven is versuchtende:
Ick hebbe hem ghesocht ende niet gevondē.

August. soliloq. cap. 31.
Ick hebbe verdoolt ghelijck een schaep dat
was verloren ghegaen / soeckende u buyten
die binnen zijt / ende ick hebbe veel gearbeydt
u soeckende buyten my / naer dien nochtans
dat ghy in my zijt woonende / soo is 't dat ick
u noch wensche. Ick hebbe de vvijcken ende
de straeten van de stadt van dese vverelt om-
ghegaen, ende ick en hebbe u niet gevonden.

Want ick socht buyten dat binnen was. Alle
mijne uytwendige gesintheden hebbe ick als
boden uytghesonden om u te soecken dien ick
niet en hebbe gevonden / om dat ick quaelijck
sochte. Want ick sie ô mijnen Heere / mijnen
Godt / mijn eenich licht / die my verlicht hebt /
dat ick u door de selve buyten quaelijck sochte
die binnen waert / ende nochtans sy en hebben
niet gheweten hoe oft in wat manieren dat
ghy daer binnen soudt moghen geraeckt we-
sen. Ick hebbe seer spaede u beghinnen lief te
hebben / ô oude-nieuwe schoonicheyt / ick heb-
be seer spaede u lief gehadt / ghy waert binnen
ende ick was buyten / ende daer socht ick u
leelijck ende mismaeckt als ick was / ick liep
ende stiet my aen alle die schoone saecken die
ghy gheschapen haddet. Ghy waert met
my / ende ick en was met u niet. Susdae-
ne saecken hielden my soo verre van u / die
nerghens en konden dan in u ghewesen:
want soo ick u socht / was ick 't aldoor-loo-
pende / ende om alle dat voorgaende was
ick 't al verlaetende. Ick hebbe gevraeght
de aerde / oft sy was mijnen Godt / ende
sy heeft my gheantwoordt dat neen / ende
al dat op der aerden is heeft my het selve
beleden. Ick hebbe onder-vraeght die
zee ende die af-gronden / ende alle dat
in die is roerende / sy hebben oock ghe-
lijckelijck gheantwoordt: Neen / wy en

zijn uwen Godt niet: soeckt hem boven ons.
Ick hebbe ghevraeght aen die windige locht /
ende die locht met al datter in is heeft my ge-
antwoordt: Anaximenes is verdoolt. Ick en
ben uwen Godt niet. Daer naer hebbe ick
ondervraeght den hemel / de sonne / de maene /
de sterren / noch wy en zijn oock seyden sy / uwē
Godt niet. Ten lesten / ick hebbe ghevraeght
aen het gheheel begrijp van dese wereldt / ende
gheseydt: seght my oft ghy mijnen Godt zijt
oft niet? ende de wereldt heeft my met luyder
stemmen gheantwoordt: Neen / ick en ben 't
niet: maer ick hebbe mijn wesen door hem /
den ghenen die ghy in my zijt soeckende / heeft
my gheschaepen / soeckt boven my die my be-
stiert / ende die my ghemaeckt heeft.