Willem den Elger, Zinne-beelden der liefde (1703)
Table of contents ↑Liefde is schoon in 't oog [41]
LIEFDE IS SCHOON IN 't OOG.
De Satyr door de glans van 't flik'k'rend vuur bedrogen,
Door 't Hel gestraal, en door de goude vlam verblint;
Omhelst het, maar Helaas! de onnozele bevint
Heel pynelyk het geen soo schoon was in zijne oogen,
Dus is de min, die ons in 't oog heel veel vermaakt,
Heel pynelyk indien men haar te veel genaakt.
Door 't Hel gestraal, en door de goude vlam verblint;
Omhelst het, maar Helaas! de onnozele bevint
Heel pynelyk het geen soo schoon was in zijne oogen,
Dus is de min, die ons in 't oog heel veel vermaakt,
Heel pynelyk indien men haar te veel genaakt.
[blanco]
DE LIEFDE IS SCHOON IN 'T OOG.
La grandine a le spiche, a i semi il verme,
Le reti a i cervi, ed a gli augelli il visco,
Cosi nemico a l'huom fu sempre Amore.
E chi foco chiamollo, intesse molto
La sua natura perfida, e malagia.
Che se'l foco si mira, o come è vago;
Ma se si tocca, o come e crudo: il mondo
Non ha di lui più spaventevol mostro.
Come fera divora, e come ferro
Pugne, e trapassa e come vento vola,
E dove il piede imperioso ferma,
Cede ogni forza, ogni poter dà loco.
Non altrimenti Amor: che se tu 'l miri
In duo begli occhi, in una treccia bionda,
O come alletta e piace! ò come pare
Che gioia spiri, e pace altrui prometta!
Ma se troppo t'accosti, e troppo il tenti,
Si che sèrper cominci, e forza acquisti;
Non hà tigre l'Ircania, e non hà Libia
Leon si fero, e si pestifero angue,
Che la suaferità vinca, o pareggi:
Crudo più che l'inferno, éche la Morte,
Nemico di pietà, Ministro d'ira,
E finalmente Amor privo d'amore.
Gelyck een harde Vorst de planten maakt ter schanden,
Een schrale Sonne-brandt de Bloemen doet verbranden,
Gelyck een Hagel-buy de Kooren-aer verslaet
Gelyck de Worm vernielt 't in d'aerd geworpen zaet,
Gelyck men 't Vogel-lym den Vogel ziet besetten
Gelyck het vluchtig hert tot vyandt heeft de netten;
Soo is de Liefd' den Mensch vyand soo lang hy leeft;
En die de Liefd' den naem van vuur gegeven heeft
Die kent syn boosen aert en trouweloose streecken:
Want als men 't vuur aansiet, men mag met reden spreecken
Wat schoonder ding is dat? Maer raeckt het met de hand
Gy voelt van Stonden aen een felle heeten brandt,
Geen wreeder Monster was ter Wereldt ooyt te vinden,
Het steeckt gelyk een Mes 't is als een Wild in 't slinden,
't Vliegt als de Windt en daer het stelt een vaste voet,
Daer 's magt nog sterckte die daer niet voor wycken moet.
Hy dwaelt die Liefde voor yet anders meent te houwen:
Want soo gy die maer eens komt onvoorsiens t'aenschouwen,
In twee schoon' oogen, of een schoone blonde vlecht,
Hoe lockt het aen! gy zyt daer daed'lyck aengehecht,
O wat is 't aengenaem! hoe weyden uw gedachten!
Gy meent, daer uyt is niet als enckel vreugt te wachten!
't Belooft u Vrede: maer soo gy 't te veel versoeckt,
Of komt gy 't al te na, soo dat het sich verkloekt
In kracht, en soo begint allengskens voort te kruypen
En eyndelyck noch tot in 't herte komt te sluypen;
Ircania had nooyt een Tyger soo verwoedt,
Nooyt wierd in Libia soo fellen Leeuw ontmoet;
Geen Slang soo doodelyck daer Liefde voor sal wycken,
Of die m' in wreedheydt kan by Liefde vergelycken;
De Liefde is wreeder als de Hel, ja dan de Doodt,
Diener'sse van de wraeck, van alle deugdt ontbloot;
't Is Liefde sonder Liefd'.
Dit Zinnebeeld is 't eenemaal uitgelegt door den Rid-
der Guarini in zynen Past: fido att. 1.Sc.5. alwaar
hy den Satyr dus spreekende invoert.
Come il gelo a le piante, a i fior l'arsura,
der Guarini in zynen Past: fido att. 1.Sc.5. alwaar
hy den Satyr dus spreekende invoert.
La grandine a le spiche, a i semi il verme,
Le reti a i cervi, ed a gli augelli il visco,
Cosi nemico a l'huom fu sempre Amore.
E chi foco chiamollo, intesse molto
La sua natura perfida, e malagia.
Che se'l foco si mira, o come è vago;
Ma se si tocca, o come e crudo: il mondo
Non ha di lui più spaventevol mostro.
Come fera divora, e come ferro
Pugne, e trapassa e come vento vola,
E dove il piede imperioso ferma,
Cede ogni forza, ogni poter dà loco.
Non altrimenti Amor: che se tu 'l miri
In duo begli occhi, in una treccia bionda,
O come alletta e piace! ò come pare
Che gioia spiri, e pace altrui prometta!
Ma se troppo t'accosti, e troppo il tenti,
Si che sèrper cominci, e forza acquisti;
Non hà tigre l'Ircania, e non hà Libia
Leon si fero, e si pestifero angue,
Che la suaferità vinca, o pareggi:
Crudo più che l'inferno, éche la Morte,
Nemico di pietà, Ministro d'ira,
E finalmente Amor privo d'amore.
Gelyck een harde Vorst de planten maakt ter schanden,
Een schrale Sonne-brandt de Bloemen doet verbranden,
Gelyck een Hagel-buy de Kooren-aer verslaet
Gelyck de Worm vernielt 't in d'aerd geworpen zaet,
Gelyck men 't Vogel-lym den Vogel ziet besetten
Gelyck het vluchtig hert tot vyandt heeft de netten;
Soo is de Liefd' den Mensch vyand soo lang hy leeft;
En die de Liefd' den naem van vuur gegeven heeft
Die kent syn boosen aert en trouweloose streecken:
Want als men 't vuur aansiet, men mag met reden spreecken
Wat schoonder ding is dat? Maer raeckt het met de hand
Gy voelt van Stonden aen een felle heeten brandt,
Geen wreeder Monster was ter Wereldt ooyt te vinden,
Het steeckt gelyk een Mes 't is als een Wild in 't slinden,
't Vliegt als de Windt en daer het stelt een vaste voet,
Daer 's magt nog sterckte die daer niet voor wycken moet.
Hy dwaelt die Liefde voor yet anders meent te houwen:
Want soo gy die maer eens komt onvoorsiens t'aenschouwen,
In twee schoon' oogen, of een schoone blonde vlecht,
Hoe lockt het aen! gy zyt daer daed'lyck aengehecht,
O wat is 't aengenaem! hoe weyden uw gedachten!
Gy meent, daer uyt is niet als enckel vreugt te wachten!
't Belooft u Vrede: maer soo gy 't te veel versoeckt,
Of komt gy 't al te na, soo dat het sich verkloekt
In kracht, en soo begint allengskens voort te kruypen
En eyndelyck noch tot in 't herte komt te sluypen;
Ircania had nooyt een Tyger soo verwoedt,
Nooyt wierd in Libia soo fellen Leeuw ontmoet;
Geen Slang soo doodelyck daer Liefde voor sal wycken,
Of die m' in wreedheydt kan by Liefde vergelycken;
De Liefde is wreeder als de Hel, ja dan de Doodt,
Diener'sse van de wraeck, van alle deugdt ontbloot;
't Is Liefde sonder Liefd'.
De ondervinding kan 'er ons ook genoeg van overtuigen,
wanneer wy maar eens in zien hoe veel vermaak men schept
in 't leezen van Romans, en zien van blyen Treur-spelen, al-
waar de Liefde afgebeeld zynde, ons zoo ver kan bekooren,
dat zy ons als inwikkelt in de gevallen, die wy daar in vinden,
en ons doet wenschen, zonder dat wy het nogtans bemerken,
om daar deelgenoot van te mogen zyn: Maar hoe wreed zy is
wanneer men haar in 't hart laat, zal in de volgende Zinnebeel-
den vertoont worden.
wanneer wy maar eens in zien hoe veel vermaak men schept
in 't leezen van Romans, en zien van blyen Treur-spelen, al-
waar de Liefde afgebeeld zynde, ons zoo ver kan bekooren,
dat zy ons als inwikkelt in de gevallen, die wy daar in vinden,
en ons doet wenschen, zonder dat wy het nogtans bemerken,
om daar deelgenoot van te mogen zyn: Maar hoe wreed zy is
wanneer men haar in 't hart laat, zal in de volgende Zinnebeel-
den vertoont worden.
Sources and parallels
- Same copperplate, slightly altered, as in:Credulitas Amoris [12] (in: Ludovicus van Leuven, Amoris divini et humani antipathia (1629)) [Compare]
- Pan, fire, in:Quod non noris, non ames. [4] (in: Jacob Cats, Proteus (1618)) [Compare]
- Pan, fire, also in:Quod non noris, non ames. [5] (in: Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627)) [Compare]
References, across this site, to this page:
- Credulitas Amoris [12] (in: Ludovicus van Leuven, Amoris divini et humani antipathia (1629))
- Quod non noris, non ames. [4] (in: Jacob Cats, Proteus (1618))
- Quod non noris, non ames. [5] (in: Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627))