Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden (1627)

Table of contents ↑

← Content: PreviousContent: Next →

In recessu nihil. [50]


beeld050

Back to top ↑
296 ↓

LUCRET.
Nam divinitus interdum, venerisque sagittis,
Deteriore fit ut forma muliercula ametur;
Nam facit ipsa suis interdum foemina factis,
Morigerisque modis, & mundo corpore culta,
Ut facile insuescat vir secum ducere vitam.

DAN. HEYNS.
Plus aliquid forma est, plus est oculisque genisque;
Plus aliquid toto corpore, quidquid amo.

297 ↓
Niet dan voor 't oogh.
Ghy segt; mijn lief is schoon, maer t'is te veel gepresen;
Haer lijf is wel gemaect, maer 'tfeylt haer aenden geest:
De schoonheyt vordert meer, als maer het enckel wesen,
't Wel-leven dienter by, en daer op sie ick meest.
U lief, mijn goede Floor, gelijct de piramiden,
Van buyten moy genoech, doch al maer enckel schijn:
Int kiesen van een lief soo stell' ick dit besijden;
Die maer is schoon van huyt en kan mijn lief niet zijn.

In ostio formosa, in recessu nihil.
Insulsa est, quia tota patet, rodopeia moles;
Atriaque interior nulla recessus habet,
Hanc ego formosae nego nomina vera mereri,
Purpureis tantum si qua sit apta genis;
Plura peto: deposco salem geniique lepores,
Hac mihi praecipue dote puella placet.
Unica quicquid habet frons perspicit hora, recentes
Ingeniosa dabit semper amica iocos.

Belle cage, sans oiseau.
Le corps de Jaquelin n'est qu'une piramide,
A l'?il galant assez, mais de scavoir tout vuide:
Statue bien que d'or, jamais mon c?ur ne prit,
Rien ie n'estime beau, ou n'est un bel esprit.
OVID.
Sit procul omne nefas, ut ameris amabilis esto;
Quod tibi non facies, solaque forma dabit.


Love is not lod'ge, I knowe full well:
Where woe and misery doth dwell.
When as the house, decayde, wil fall, thence swiftly runne the Myce:
And when mens bodies give the ghoste from then creepe fleas & lyce,
The Spyder lykewise soone perceaves when as the Rooffe doth sack,
Then speedily to save her selfe, shee thence in poste doth pack.
A Body ful of woe, and grieffe of payne, and miserie:
By Cupids darts, nor Venus baytes, entangled once shall bee:
Her Torche burnes best where th'most wax is: By delicates and wyne
Is Venus lust provoked, and there loves flames brightest shyne.

298 ↓
Soo't quam, soo't voer.
Een griecksche lichte-koy, Aesopi met-slavinne,
Vercreegh een grooten schat, en al uyt geile minne;
Wat raet met al het goet? sy timmert wonder hooch,
Sy maect een spits gebou, doch niet als voor het ooch.
Siet! van het ydel oogh was al het goet gecomen,
En siet! het ydel oogh dat heeftet al genomen:
Al watmen qualijck won of tegen reden nam,
En is maer ebb' en vloet, het gaet gelijck het quam.

[299] ↓
Male partum, male dilabitur.
Corpore cum Rodope, graiis invisa puellis,
Turpiter immensas accumulasset opes;
Quid tandem? e quaestu fit pyramis, ardua moles,
Alta cui vastus sidera lambit apex.
Sola viatori sed quae modo lumina pascat,
Nec recreat positis corpora lassa thoris.
Per scelus immensas quid opes cumulasse iuvabit?
Turpiter e manibus res male parta fluit.

De meschant gain, thresor est vain.
L'insensé bastiment d'un haute piramide
A Rodope en fin rendoit la bourse vuide,
Laquelle avoit rempli un dishoneste gain;
Le bien en vanité conquis, se pert en vain.
PLAUT. POENUL.
Quod male partum, male disperit.

Le proverbe francois dict:
Bien acquis par mauvais mestier,
Ne va point au tiers heritier.

MALE PARTUM, MALE DILABITUR.
Ut aer, qui summo mane praecociter absorbet nebulam, fere ingentem pluviam a prandio solet emittere; ita is qui celeriter rem fecit, ac levi brachio lucrum, praesertim iniustum, corrasit,
Nunquam divitias nigrantibus inferet antris,
Nec tenebris damnabit opes ...
At contra:
Praeceps illa manus fluvios superabit iberos
Aurea dona vomens ...
Certissima enim videtur illa iuris regula, unumquodque ut colligatum est, ita dissolvi. Idque vel in publicis, & rebus principum locum sibi vindicare, tradunt pragmatici.
Nulla quaesita scelere potentia diuturna est, inquit Curtius. Nec quisquam imperium flagitio quaesitum bonis artibus exercuit, addit Tacitus. nec abludit Machiavelli illud, Le cose, che si acquistano con l'oro, non si sanno diffendere col ferro.

Gelijck de lucht wanneerse smorgens vroech de mist in haest intreckt, veeltijdts op den dach grooten reghen placht uyt te gheven: alsoo mede yemandt, die eenich onrechtveerdich ghewin als in haest heeft ingheslockt, plach het selve veeltijdts onnuttelijck door de vingheren te druypen, en tot geen deech te ghedyen.
'T is een sekeren reghel inde rechten, dat alle dingen ontbonden werden op de wyse ghelijckse t'samen gheraept zijn. En dese opmerkinghe soo in 's landts als in 's huys saken veeltijdts plaetse te hebben, leert d'ervarentheydt.
Gheen macht door schelmerije verkreghen kan langhe duyren, seyt Curtius.
Een rijck by yemandt door oneerlijcke rancken bekomen, en wert noyt by den selven eerlijck bedient, seydt Tacitus.
Het slaet hier op dat Machiavel seydt; Het ghene yemandt met gout verkrijght, en is met yser niet wel te beschermen.

300 ↓
IOHAN. 7. 24.
Oordeelt niet naer het aensien.
Als yemant comt gereyst en siet de piramiden
Geresen inde lucht, als met den hemel strijden,
Hy denct in sijn gemoet, siet daer een conincx hof!
En als hy naerder comt, dan isset enckel stof 1 Stof, vermits de piramiden van onderen graven waren ende mits dien vaten van stof ende asschen. .
En vest u sinnen niet ontrent de buyte-leden,
Maer weeght in u gemoet de gronden vande reden,
Wie sich op waen verlaet en oordeelt na den schijn,
Die timmert inde lucht en wil bedroghen zijn.

301 ↓
Fronti nulla fides.
Pyramis, excelso dum vertice sidera pulsat,
Spectanti saxo versicolore placet;
Quam, procul attonito dum conspicit ore viator,
Exteriora videns, interiora probat;
Ut tamen accessit, quaeritque ubi nocte quiescat,
Nil praeter cineres hic habitare videt.
Ah quoties homines extrinseca fallit imago!
Dignus eras regno, rex nisi Galba fores.

Tel semble sage en apparence, qui fol est en quinte essence.
Qui voit la piramid' en l'air bien haut s'estendre.
Pour un chasteau tout plein des chambres la va prendre,
Mais crie tost apres, o bastiment trompeur!
Nul ne se fie au front, pour bien juger du c?ur.
1. SAM. 16. 8.
Homo spectat quod est ab oculos, Iehova spectat quod est in animo.

AUGUST. DE PAST.
Temerariis iudiciis plena sunt omnia, de quo desperamus subito convertitur, & fit optimus; de quo multum praesumpseramus, deficit & fit pessimus, nec timor noster certus est, nec amor.

PROVERB. 51. 39.
La grace trompe, & la beauté s'esvanouit, mais la femme qui craint l'eternel sera celle qui sera louée.

FRONTI NULLA FIDES.
Lege Moisaica prohibitum fuisse legimus vestem, promiscue ex lana linoque contextam, induere: per lanam simplicitatem; per linum malitiam ii, qui allegorice ista huiusmodi interpretantur, intelligi volunt: vestis quippe quae ex lana linoque contexitur, linum interius celat, lanam exterius demonstrat. Vestem ergo ex lino & lana gestare, dicitur is, qui intrinsecus cautelas malitiae operit, foris simplicitatem, veluti ovinam, ostendit. Apage mihi cum istac hominum faece. Quisquis, inquit Augustinus, videri appetit, quod non est, hypocrita est: Simulat enim iustum, nec exhibet; ostenditque in imagine, quod non habet in veritate. Quid agis miser? odit te mundus, quod pium credat; odit te Deus quod impium sciat. atque ita utrique odiosus, in neutro tibi praesidium est. Una nihilominus animi ac oris discrepantia Deo grata est, si vultus nimirum sit humilis; si animus in coelum ac meditationes divinas sit elatus.

Wy lesen, na de wet Moyses, verboden gheweest te zijn een kleet te draghen, t'samen vermenghelt met lijnen en wolle. De ghene die dusdanighe saken tot ghelijckenissen ende leerstucken ghewoon zijn te trecken, meynen dat door de wolle, eenvoudicheydt, door het lijnen, arghelisticheydt moet verstaen werden. Want (segghense) een laken, geweven van lijnen en wolle, heeft het lijnen van binnen, ende verthoont de wolle van buyten: In voeghen dat de sulcke mach gheseydt werden een kleet te draghen van lynen en wolle, die uytwendich schijnt onnoosel als een schaep, zijnde middeler tijt inwendich vol bedrieghelijcke rancken. Wech met dien aert van menschen. Elck die wil schynen dat hy niet en is, (seydt Augustinus) is een beveynsde. want hy ghelaet hem rechtvaerdich, als hy verre van daer is, verthoonende een ghedaente, niet gemeens hebbende met de daedt. Wat maeckt sulcken mensche? De werelt die haet hem, om datse meynt dat hy Godtsalich is. Godt haet hem, om dat hy weet, dat hy't niet en is: zijnde dan hatich voor beyde, en vindt hy hulpe noch troost, by d'een noch d'ander: daer is evenwel noch eene soorte van verscheydentheyt tusschen ghelaet en gemoet Gode aengenaem, te weten, als het ghelaet nederich is, het ghemoet verheven en opgetogen in Goddelijcke beschouwinghe.

Back to top ↑

Sources and parallels


Back to top ↑

References, across this site, to this page: