anonymous, Typus mundi (1627)
Table of contents ↑Dedicatio![](/static/images/em.gif)
S.P.
IGNATIO
LOYOLA
SOCIETATIS
IESV
FVNDATORI
S.
Quàm sordet mihi terra, dum cœlum aspicio!
NOcturnā Loyola diem dum spectat, & aulæ
Sydereæ vigiles, non sine lege, faces;
Cœlum ardet; cœlum suspirat; & vndique votis
Igneus, è terris emicat in superos.
Emicat; & visis animans ex ignibus ignes,
Tot patitur flammas, quot parit æthra faces:
Totus & in flammas, iam nomine teste, & in ignes
Iret; ni socias gigneret ignis aquas.
Sed velut oppositas fluuij petulantia ripas
Dum quatit, effusis vincitur agger aquis:
Sic vbi, non solitos agitans Ignativs æstus,
Feruet, se teneras eliquat in lacrymas:
Quin super-effuso latè rigat omnia fletu,
Et linguam tacitis vndique inundat aquis.
Illa silet, nihil ad lacrymas se posse professa:
Scilicet & linguæ lacryma pondus habet.
Hæc leni interea præterfluit ora susurro,
Eque genis ducto fonte, pererrat humum.
Non ita cogit hyems pluuias in vellera guttas;
Vt nudam niuea cyclade donet humum:
Non ita nascentes aurora præoccupat herbas:
Non ita lactentem roscida gemma thymum.
Non luctum vox vlla notat, suspiria flammam
Nulla sonant; mutus omnia fletus agit.
At simul vt luctus vox fluctibus extulit ora,
Inuenitque suos naufraga lingua sonos:
Ingemit; & fixis in cœlum obtutibus, inquit:
Quā mihi, dū specto sydera, sordet humus!
At cur sordet humus, gemino quam flumine lumen
Abluit? vnda facit puluere mixta lutum.![tm1627front003_body1_div1_tr_en translation](/static/images/en.gif)
RR. C.S.I.A.
IGNATIO
LOYOLA
SOCIETATIS
IESV
FVNDATORI
S.
Quàm sordet mihi terra, dum cœlum aspicio!
NOcturnā Loyola diem dum spectat, & aulæ
Sydereæ vigiles, non sine lege, faces;
Cœlum ardet; cœlum suspirat; & vndique votis
Igneus, è terris emicat in superos.
Emicat; & visis animans ex ignibus ignes,
Tot patitur flammas, quot parit æthra faces:
Totus & in flammas, iam nomine teste, & in ignes
Iret; ni socias gigneret ignis aquas.
Sed velut oppositas fluuij petulantia ripas
Dum quatit, effusis vincitur agger aquis:
Sic vbi, non solitos agitans Ignativs æstus,
Feruet, se teneras eliquat in lacrymas:
Quin super-effuso latè rigat omnia fletu,
Et linguam tacitis vndique inundat aquis.
Illa silet, nihil ad lacrymas se posse professa:
Scilicet & linguæ lacryma pondus habet.
Hæc leni interea præterfluit ora susurro,
Eque genis ducto fonte, pererrat humum.
Non ita cogit hyems pluuias in vellera guttas;
Vt nudam niuea cyclade donet humum:
Non ita nascentes aurora præoccupat herbas:
Non ita lactentem roscida gemma thymum.
Non luctum vox vlla notat, suspiria flammam
Nulla sonant; mutus omnia fletus agit.
At simul vt luctus vox fluctibus extulit ora,
Inuenitque suos naufraga lingua sonos:
Ingemit; & fixis in cœlum obtutibus, inquit:
Quā mihi, dū specto sydera, sordet humus!
At cur sordet humus, gemino quam flumine lumen
Abluit? vnda facit puluere mixta lutum.
![tm1627front003_body1_div1_tr_en translation](/static/images/en.gif)
TIbi ergo
B. Ignati, tibi heros
fortissime, qui fortunæ copias,
qui carnis illecebras, qui gentilium
tuorum titulos, & si quid præterea,
in hac rerum vniuersitate mortales
suspiciunt, intento semper in cœlos
vultu, & animo despexisti; tibi in-
quam, emblematicum hunc Mvn-
di typvm , ac serium de gemino a-
more ludum dicamus, consecramus-
{q}ue. Cui enim portiùs? tuis fonti-
bus rigamur quotidie; tibi refundi-
mus, quod hausimus ex te: tu calamos
nostros animas; tibi viuere primū in-
cipiant. Tu arma, quæ Mvndvs pre-
ceperat; aut certè iam pridem sibi di-
canda sperauerat, ad Virginis tholum
suffixisti; vt essent nouæ militiæ rudi-
menta, quæ fuerant veteris tropæa
fortunæ. Te vterque Amor, in quâ lude-
ret, palæstram elegit. Et vincere qui-
dem visus est terrenus, quamdiu perso-
nâ ad gratiam ingeniosè compositâ,
diuinum quid ementiens, hoc quasi
merito suo, animum sibi tuum ad-
iungere studuit. At vbi iam excreuit
in luctam lusus, lucta in luctū, luctus
in lacrymas; defluxit è vestigio, quæ
fucum fecerat, cerussa; defloruit per-
sonæ gratia; & lutulenta terræ fæx,
quæ in laruam hactenus coaluerat,
Furtiuis nudata coloribus,
vel inuitam se prodidit. Nec adhuc se
totam prodiderat; & totam iam ode-
ras. Satis nimirum superque erat ani-
mo vel ad mundi inuidiam generoso,
quàm proximè à periculo abfuisse.
Vicisti ergo tunc, cùm credi posses
perdidisse. Ausim dicere: numquam
vicisses; nisi sic perdidisses. Diui-
ni Amoris crediderim globum illum
fuisse, quo, non tam crus, quàm ani-
mus tuus vulneratus est. Fœlix vul-
nus! quod te mundi calamitates edo-
cuit, dedocuit pericula. fœlix globus!
qui inhærentem altè pectori tuo
terræ globum quàm celerrimè excus-
sit, & expresso inter allisionem tinni-
tu, inanias illū suas explicare coëgit,
--- --- --- iussitque fateri;![tm1627front003_body1_div1_tr_en translation](/static/images/en.gif)
fortissime, qui fortunæ copias,
qui carnis illecebras, qui gentilium
tuorum titulos, & si quid præterea,
in hac rerum vniuersitate mortales
suspiciunt, intento semper in cœlos
vultu, & animo despexisti; tibi in-
quam, emblematicum hunc Mvn-
di typvm , ac serium de gemino a-
more ludum dicamus, consecramus-
{q}ue. Cui enim portiùs? tuis fonti-
bus rigamur quotidie; tibi refundi-
mus, quod hausimus ex te: tu calamos
nostros animas; tibi viuere primū in-
cipiant. Tu arma, quæ Mvndvs pre-
ceperat; aut certè iam pridem sibi di-
canda sperauerat, ad Virginis tholum
suffixisti; vt essent nouæ militiæ rudi-
menta, quæ fuerant veteris tropæa
fortunæ. Te vterque Amor, in quâ lude-
ret, palæstram elegit. Et vincere qui-
dem visus est terrenus, quamdiu perso-
nâ ad gratiam ingeniosè compositâ,
diuinum quid ementiens, hoc quasi
merito suo, animum sibi tuum ad-
iungere studuit. At vbi iam excreuit
in luctam lusus, lucta in luctū, luctus
in lacrymas; defluxit è vestigio, quæ
fucum fecerat, cerussa; defloruit per-
sonæ gratia; & lutulenta terræ fæx,
quæ in laruam hactenus coaluerat,
Furtiuis nudata coloribus,
vel inuitam se prodidit. Nec adhuc se
totam prodiderat; & totam iam ode-
ras. Satis nimirum superque erat ani-
mo vel ad mundi inuidiam generoso,
quàm proximè à periculo abfuisse.
Vicisti ergo tunc, cùm credi posses
perdidisse. Ausim dicere: numquam
vicisses; nisi sic perdidisses. Diui-
ni Amoris crediderim globum illum
fuisse, quo, non tam crus, quàm ani-
mus tuus vulneratus est. Fœlix vul-
nus! quod te mundi calamitates edo-
cuit, dedocuit pericula. fœlix globus!
qui inhærentem altè pectori tuo
terræ globum quàm celerrimè excus-
sit, & expresso inter allisionem tinni-
tu, inanias illū suas explicare coëgit,
--- --- --- iussitque fateri;
![tm1627front003_body1_div1_tr_en translation](/static/images/en.gif)
Quanta subærato mendacia tinniat auro.
fœlix globus! qui viam aperuit, quâ A-
morem mundi, illudere tibi meditan-
tem, fœlicissimè eluderes, & diuino
colludere disceres. Aperuit nimirum
animum tuum cœlo, mundo clausit.
verbo dicam: obfuit, vt prodesset;
perdere te coëgit, vt vinceres.![tm1627front003_body1_div1_tr_en translation](/static/images/en.gif)
fœlix globus! qui viam aperuit, quâ A-
morem mundi, illudere tibi meditan-
tem, fœlicissimè eluderes, & diuino
colludere disceres. Aperuit nimirum
animum tuum cœlo, mundo clausit.
verbo dicam: obfuit, vt prodesset;
perdere te coëgit, vt vinceres.
![tm1627front003_body1_div1_tr_en translation](/static/images/en.gif)
Ad tuas itaque aras
B. Ignati, qui
adeò generosè victorem tuum victus
subiugasti, votiuas has ingenij nostri
tabellas suspēdimus: vnum hoc dum-
taxat orantes; vt opusculum hoc, si
aut ex tua, aut ex sua dignitate specte-
tur, exiguum, si ex labore, mediocre, si
ex animo, magnum, ea animi benigni-
tate suscipias; vt ex nostro in litterarū
studiis progressu, quem tuo vnius fa-
uore speramus in posterū, facilè om-
nes intelligant id tibi quàm maximè
gratum atque acceptum fuisse. Susci-
pies, non dubito; & clientes tuos pa-
tronus audies. Nec enim est demissio-
nis tuæ (quæ se semper abiecit ad om-
nia) abiecta despicere, nec gloriæ, be -
neuolentiâ à nobis vinci posse.![tm1627front003_body1_div1_tr_en translation](/static/images/en.gif)
adeò generosè victorem tuum victus
subiugasti, votiuas has ingenij nostri
tabellas suspēdimus: vnum hoc dum-
taxat orantes; vt opusculum hoc, si
aut ex tua, aut ex sua dignitate specte-
tur, exiguum, si ex labore, mediocre, si
ex animo, magnum, ea animi benigni-
tate suscipias; vt ex nostro in litterarū
studiis progressu, quem tuo vnius fa-
uore speramus in posterū, facilè om-
nes intelligant id tibi quàm maximè
gratum atque acceptum fuisse. Susci-
pies, non dubito; & clientes tuos pa-
tronus audies. Nec enim est demissio-
nis tuæ (quæ se semper abiecit ad om-
nia) abiecta despicere, nec gloriæ, be -
neuolentiâ à nobis vinci posse.
![tm1627front003_body1_div1_tr_en translation](/static/images/en.gif)
RR. C.S.I.A.