anonymous, Nieuwen ieucht spieghel (1617)
Table of contents ↑Varijs viden' sic illecebris Cupidinem [5]
VVilt ghy dickmael aensien, een Maechdelijck ghesicht.
'tsy tusschen het Ghedans, of wel in der vvijcken;
Wilt ghy hooren 'tgheklanck, der konstigher Musijcken,
't Welck 'tKeelken, eender Maecht, klaghende brenght int licht.
Wilt ghy riecken den geur der Blommen, daer de Schicht;
Der Liefden, onder schuylt, door Vrouw'lijcke practijcken;
Wilt by de Vrijsters schoon, u wel sprake doen blijcken,
Door 'tMinn'lijcke praet, oft Rethorijcx Ghedicht.
Wilt ghy (seggh' ic) sulcx doen, ghy blijft seer saen ghevanghen,
Onder Cupidos joc, 'tvvelc altijt open staet,
Om d'onbedachte Luyd', te brenghen in verstranghen.
Wacht u dan Minnaer Ionc, neemt mijn Lesse te baet,
Maticht den heeten lust, in de vreucht, die vergaet,
En denct dat tot het quaet, zijn veel loose toeghanghen.
'tsy tusschen het Ghedans, of wel in der vvijcken;
Wilt ghy hooren 'tgheklanck, der konstigher Musijcken,
't Welck 'tKeelken, eender Maecht, klaghende brenght int licht.
Wilt ghy riecken den geur der Blommen, daer de Schicht;
Der Liefden, onder schuylt, door Vrouw'lijcke practijcken;
Wilt by de Vrijsters schoon, u wel sprake doen blijcken,
Door 'tMinn'lijcke praet, oft Rethorijcx Ghedicht.
Wilt ghy (seggh' ic) sulcx doen, ghy blijft seer saen ghevanghen,
Onder Cupidos joc, 'tvvelc altijt open staet,
Om d'onbedachte Luyd', te brenghen in verstranghen.
Wacht u dan Minnaer Ionc, neemt mijn Lesse te baet,
Maticht den heeten lust, in de vreucht, die vergaet,
En denct dat tot het quaet, zijn veel loose toeghanghen.
Varijs viden' sic illecebris Cupidinem
Posse allici, vtpote narium suauissima
Dulcique pastura aurium vel ludicris
Fixam petendo auem jaculationibus
Aut otiosis ambulationibus,
Confabulationibusque friuolis
Posse allici, vtpote narium suauissima
Dulcique pastura aurium vel ludicris
Fixam petendo auem jaculationibus
Aut otiosis ambulationibus,
Confabulationibusque friuolis
Rondeel.
By de Ionghe Ioffrouvven myn Gheest verfraeyt,
VVant ick sonder Liefde niet en kan leven,
Cupido in my ghesaeyt heeft syn saet.
By de Ionghe Ioffrouvven myn Gheest verfraeyt,
Die dan myn ghetrouvvicheyt niet en versmaet
Die zal ick myn eerbaer Liefden gheven.
By de Ionghe Ioffrouvven myn Gheest verfraeyt.
VVant ick sonder Liefde niet en kan leven.
By de Ionghe Ioffrouvven myn Gheest verfraeyt,
VVant ick sonder Liefde niet en kan leven,
Cupido in my ghesaeyt heeft syn saet.
By de Ionghe Ioffrouvven myn Gheest verfraeyt,
Die dan myn ghetrouvvicheyt niet en versmaet
Die zal ick myn eerbaer Liefden gheven.
By de Ionghe Ioffrouvven myn Gheest verfraeyt.
VVant ick sonder Liefde niet en kan leven.
Nieu Liedeken,
Op de vvijse: Alzoo't beghint.
LEstmael met blyde zinne
Quam ick in het groene Wout /
Daer vant ick Venus de Goddinne
Met gheselschap menichfout:
Elck bracht daer vreuchde voort /
Singhende met soet accoort /
Komt ghy Ghesellekens by /
Komt met u schoon Lief int groene /
Maect jolijt // wie dat ghy zijt
Nu in desen blyden tijt.
Pallas en Diana schoone
Waren oock in dit rogier /
Iuno sat daer in den Troone /
Iupiter was haren Vryer:
Doen sloech daer een Trompette klaer /
Singhende was sy voorwaer /
Komt ghy Ghesellekens by / etc.
Venus ghinck al verholen
Lustich op hanghen eenen Krans /
Ghewrocht van Blomkens en Fiolen /
Daer vergaerden sy eenen Dans:
Doen Sanck daer een al van Artoys /
Met soet ende klaren voys /
Komt ghy Ghesellekens by / etc.
Als sy aldus lustich songhen /
Vreucht bedreven delicaet /
Quam daer een door-ghedronghen
Seer out berompelt / end' quaet /
Haet en wasser niet gheacht /
Want men rieper metter macht /
Komt ghy Ghesellekens by / etc.
'tWare goet al hier te wesen /
Sprack een Edel Prince jent /
Kreegh ick tot myn wil ghepresen
Myn Lief al hier present.
Dewijl ick stont in dit ghepeys /
Songh Venus noch een reys /
Komt ghy Ghesellekens by /
Komt met u schoon Lief int groene /
Maect jolijt // wie dat ghy zijt
Nu in desen blyden tijt.
Op de vvijse: Alzoo't beghint.
LEstmael met blyde zinne
Quam ick in het groene Wout /
Daer vant ick Venus de Goddinne
Met gheselschap menichfout:
Elck bracht daer vreuchde voort /
Singhende met soet accoort /
Komt ghy Ghesellekens by /
Komt met u schoon Lief int groene /
Maect jolijt // wie dat ghy zijt
Nu in desen blyden tijt.
Pallas en Diana schoone
Waren oock in dit rogier /
Iuno sat daer in den Troone /
Iupiter was haren Vryer:
Doen sloech daer een Trompette klaer /
Singhende was sy voorwaer /
Komt ghy Ghesellekens by / etc.
Venus ghinck al verholen
Lustich op hanghen eenen Krans /
Ghewrocht van Blomkens en Fiolen /
Daer vergaerden sy eenen Dans:
Doen Sanck daer een al van Artoys /
Met soet ende klaren voys /
Komt ghy Ghesellekens by / etc.
Als sy aldus lustich songhen /
Vreucht bedreven delicaet /
Quam daer een door-ghedronghen
Seer out berompelt / end' quaet /
Haet en wasser niet gheacht /
Want men rieper metter macht /
Komt ghy Ghesellekens by / etc.
'tWare goet al hier te wesen /
Sprack een Edel Prince jent /
Kreegh ick tot myn wil ghepresen
Myn Lief al hier present.
Dewijl ick stont in dit ghepeys /
Songh Venus noch een reys /
Komt ghy Ghesellekens by /
Komt met u schoon Lief int groene /
Maect jolijt // wie dat ghy zijt
Nu in desen blyden tijt.
Der Minnaren A.B.C.
A erdich zoo is de Liefste mijn /
B lyde van Herten is haer aenschijn.
C laer ghelick den Dagheraet /
D euchdelick in haren Ionckvrouwen staet.
E erweerdich syn haer reden /
F risch in haer Leden.
G oedich in haer dinghen /
H eus in haer wandelinghen.
I verich in den Dinst des Heeren /
K onstich om alle dinck te leeren.
L ieffelijck om te aenschouwen /
M innelijck boven alle Ionckvrouwen.
N eerstich in haer wercken /
O otmoedich in de Kercken.
P untich is sy en smal /
Q uaet schout sy over al.
R eyn hout sy haren staet /
S tatich waer dat sy henen gaet.
T rou van Handen en heus van Monde /
W aerachtich tot allen stonde.
X cellent is sy by desen /
Y euchdich in al haer wesen.
Z achtmoedich met groot verstant /
Edelder dan een Diamant.
A erdich zoo is de Liefste mijn /
B lyde van Herten is haer aenschijn.
C laer ghelick den Dagheraet /
D euchdelick in haren Ionckvrouwen staet.
E erweerdich syn haer reden /
F risch in haer Leden.
G oedich in haer dinghen /
H eus in haer wandelinghen.
I verich in den Dinst des Heeren /
K onstich om alle dinck te leeren.
L ieffelijck om te aenschouwen /
M innelijck boven alle Ionckvrouwen.
N eerstich in haer wercken /
O otmoedich in de Kercken.
P untich is sy en smal /
Q uaet schout sy over al.
R eyn hout sy haren staet /
S tatich waer dat sy henen gaet.
T rou van Handen en heus van Monde /
W aerachtich tot allen stonde.
X cellent is sy by desen /
Y euchdich in al haer wesen.
Z achtmoedich met groot verstant /
Edelder dan een Diamant.
Nieu Liedeken,
Op de VVijse: Alst beghint.
MInzaem Beeldeken amoureus
Die 'tHeyrkracht overwint /
Troostbaer Herteken gratius
Ghy zijt een zeedbaer Kint /
Ghemint // en wtghelesen /
Int wesen // gheen als ghy /
Daeromme
Reyn Blomme
Ick komme // tot dy /
Myn plaghen
En klaghen
Helpt draghen // met my.
Aerdich Edel besneden // rijs
Ghesproten magnifijc /
Hesther sydy in zeden // wijs
Waer is doch uws ghelijc?
'tAertrijck // vervult dyn fame /
Eersame // Maghet smal:
O puere
Figuere
De Fluere // van al /
V schoone
Persoone
De Kroone // zijn zal.
Reyct my heden dyn witte // Hant
Dus langhe niet en toeft /
Myn teer Herte door hitte // brant
d'Welck meer dan troost behoeft /
Bedroeft // ligh ick te neder /
Keert weder // zoet Aenschijn:
Oorsake
Dyn sprake /
Heeft smake // zoo fijn
Dat heden
Dyn Reden
Ghebeden // moet zijn.
Is bewesen Vrouwen // recht
Aen my / in voller macht /
Dat ick uwen ghetrouwen // Knecht
Ben aenghenaem verwacht /
Den Nacht is dan verdwenen
Vaert henen // valsch krackeel /
Gheen perten
En smerten
Twee Herten // gheheel
Met zinnen
Wy winnen
Der Minnen // Kasteel.
Adieu minnelijck // royael
Ionck Herte / heusch en vry:
Die Goddinnelijck // teenemael
Myn vreucht zijt even by
Zoo bly // als wy // nu scheyden
Verbeyden // wilt my zaen
T'onvroede
Int goede
Ten bloede // neemt aen
Hout stede
In vrede
Hier mede // wy gaen.
Op de VVijse: Alst beghint.
MInzaem Beeldeken amoureus
Die 'tHeyrkracht overwint /
Troostbaer Herteken gratius
Ghy zijt een zeedbaer Kint /
Ghemint // en wtghelesen /
Int wesen // gheen als ghy /
Daeromme
Reyn Blomme
Ick komme // tot dy /
Myn plaghen
En klaghen
Helpt draghen // met my.
Aerdich Edel besneden // rijs
Ghesproten magnifijc /
Hesther sydy in zeden // wijs
Waer is doch uws ghelijc?
'tAertrijck // vervult dyn fame /
Eersame // Maghet smal:
O puere
Figuere
De Fluere // van al /
V schoone
Persoone
De Kroone // zijn zal.
Reyct my heden dyn witte // Hant
Dus langhe niet en toeft /
Myn teer Herte door hitte // brant
d'Welck meer dan troost behoeft /
Bedroeft // ligh ick te neder /
Keert weder // zoet Aenschijn:
Oorsake
Dyn sprake /
Heeft smake // zoo fijn
Dat heden
Dyn Reden
Ghebeden // moet zijn.
Is bewesen Vrouwen // recht
Aen my / in voller macht /
Dat ick uwen ghetrouwen // Knecht
Ben aenghenaem verwacht /
Den Nacht is dan verdwenen
Vaert henen // valsch krackeel /
Gheen perten
En smerten
Twee Herten // gheheel
Met zinnen
Wy winnen
Der Minnen // Kasteel.
Adieu minnelijck // royael
Ionck Herte / heusch en vry:
Die Goddinnelijck // teenemael
Myn vreucht zijt even by
Zoo bly // als wy // nu scheyden
Verbeyden // wilt my zaen
T'onvroede
Int goede
Ten bloede // neemt aen
Hout stede
In vrede
Hier mede // wy gaen.
Op de VVijse: Monverle.
GHelijck 'tHert vermoeyt van jaghen
Seer verlanght na een Fonteyn:
Zoo verlanght myn Hert verslaghen
Na myn Lief / en troost alleyn /
Om wien ick moet veel plaghen // draghen
En verdriet /
Ick kan haer niet behaghen // 'tklaghen
Is om niet.
Want sy en wilt na my niet hooren /
Dies blijf ick met druck belaen:
Al myn klaghen is verlooren /
Sy laet my gheen troost ontfaen /
Dies mach my niet als treuren // beuren
In den noot /
'tWelck zal tot aller uren // duren
Tot den Doot.
Maer wou sy my eens troost schincken
Door een vriendelick ghesicht /
Van haer Ooghskens die klaer blincken
Zoo waer ick van druck verlicht /
En dan souden myn zinnen // binnen
Zijn verheucht.
En ick sou door het minnen // winnen
Veel gheneucht.
O Princes weest zoo beradich
G'nadich // gheeft u dienaer loon.
Hy zal voor u deucht wel-dadich
Stadich // dienen u Persoon:
En zal tot allen tyden // stryden
Voor u eer:
Dus wilt hem wt het lyden // vryden
Dat's 'tbegheer.
GHelijck 'tHert vermoeyt van jaghen
Seer verlanght na een Fonteyn:
Zoo verlanght myn Hert verslaghen
Na myn Lief / en troost alleyn /
Om wien ick moet veel plaghen // draghen
En verdriet /
Ick kan haer niet behaghen // 'tklaghen
Is om niet.
Want sy en wilt na my niet hooren /
Dies blijf ick met druck belaen:
Al myn klaghen is verlooren /
Sy laet my gheen troost ontfaen /
Dies mach my niet als treuren // beuren
In den noot /
'tWelck zal tot aller uren // duren
Tot den Doot.
Maer wou sy my eens troost schincken
Door een vriendelick ghesicht /
Van haer Ooghskens die klaer blincken
Zoo waer ick van druck verlicht /
En dan souden myn zinnen // binnen
Zijn verheucht.
En ick sou door het minnen // winnen
Veel gheneucht.
O Princes weest zoo beradich
G'nadich // gheeft u dienaer loon.
Hy zal voor u deucht wel-dadich
Stadich // dienen u Persoon:
En zal tot allen tyden // stryden
Voor u eer:
Dus wilt hem wt het lyden // vryden
Dat's 'tbegheer.
FINIS.
Sources and parallels
- This pictura is taken from the , 'Love is aroused by gratifying the senses', see: Veldman, Profit and pleasure: print books by Crispijn de Passe, . p. 146, n. 1, fig. 33
-
Compare (not the man, but the woman playing the instrument): Eij hemel vreucht wat Ieucht ons thert als t'soet accoort vereenicht wert [3] (in: anonymous, Cupido’s lusthof (1613))
[Compare
]