Hermannus Hugo, Pia desideria (1624)
Table of contents ↑Fuge dilecte mi, & assimilare capreæ hinnoloque [45]
O
Cyus aspectu, mea Lux, te proripe
nostro;
Ardeo, nec tantas mens capit ista faces.
O mala, quæ dudum timui tibi dicere verba!
Quàm, mea Lux, mallem dicere posse, mane.
Non etenim tua me præsentia tempore lassat,
Ah sine te, nosti, quàm mihi triste loqui!
Sed prohibent nimijs incendia dulcia flammis,
Vel fuge, vel nocuam, Lux mea, conde facem.
Hæc mihi Tu, fateor, si iussa aliquando dedisses,
Exanimis misero lapsa dolore forem.
Parce, iubet sæuis Amor ignibus, haud ego mando,
Stare velim totos in mea vota dies:
Sipossem, cuperem non persuadere quod hortor,
Si potes, inuitas aure repelle preces.
Ergo mane, mea lux, monitis neque flectere nostris,
Nec, precor, audieris quæ modò iussa dedi.
Trans mare præcipites rapiant verba irrita Cauri,
Non mea, sed stolidi verba fuêre metus.
At prohibet rapidus fibras qui pascitur ardor,
AEstuo nec tantas mens capit ista faces.
Ergo fuge & celeres pedibus præuerte capellas,
Anteuola ceruos, anteuola hinnuleos.
Sed fuge respiciens, tamquam discedere nolles,
Vt qui spectari, dum fugit, antè cupit.
Dius in Ephremi cùm pectore ferueret ignis;
Non ego par flammæ, quîn fugis, inquit, Amor?
Ille triumphato clarus Xauerius Indo,
Saucius ætheriâ pectora sæpè face;
Cœlestis quoties ardebat arundinis ictu,
Ah satis est, satis est! dicere suêtus er at.
Cùm flagrat iuuenis sceptri laus magna Poloni,
Corda rigat gelidis Stanesilaüs aquis.
Quid mea pectoribus compono pector a tantis?
Non ego par flammæ, lux mea, carpe fugam.
Carpe fugam, pedibusque leues præuerte capellas,
Antevola ceruos, anteuola hinnuleos.
En iuga vicino cœlos tangentia cliuo,
Thuris vbi madido cortice gutta tumet;
Cedrus vbi, Laurusque & copia plurima Myrrha,
Mixtaque puniceis Cynnama læta crocis.
Huc fuge pennigeris super alta cacumina plantis,
Seu tua, Mons Amana, Libane siue tua?
Alta super iuuenum fastigia Seraphicorum,
Cherubicosque apices, Astraque summa super.
Scilicet insoliti non sunt his montibus ignes,
Pectora quos imis vallibus ista timent.
Vna potest flammare meas scintilla medullas,
Non ego par totas, lux mea, ferre faces.
Carpe fugam, pedibusque leues præuerte capellas,
Anteuola ceruos, anteuola hinnuleos.
Sic tamen, vt fugiens oculis huc sæpè recurras,
Longiùs aspectu néue vagêre meo.
Qualis at oppositum spectat soror aurea Phœbum,
Cùm plus de radijs, quo magè distat, habet.
Parce, suas vires, mea lux, vitiumque fatenti,
Nec tecum possum viuere, nec sine te.
Ardeo, si properas; rigeo, si fugeris; hei mî,
Et procul, & præsens, igne geluque noces!
Quid facies, mea lux, sine te non esse volenti?
Fac caleam, toto non tamen igne cremer.
Ergo fuge, alipedesque celer præuerte capellas.
Antevola ceruos, antevola hinnuleos.
Interea viridem fabricabor arundine cannam,
Et referet laudes fistula facta tuas.
Post, vbi vox longo modulamine fessa silebit,
Ore silente nouum dextra capesset opus.
Arboribusque meos folijsque insculpet amores,
Amborumque vno cortice nomen erit.
Scriptaque præteriens ne noscat signa viator,
Littera confusum nomen vtrumque teget.
Post opus hoc, reliquæ si quæ super hora diei,
Illa mihi in somnos hora quiet is erit.
Sic tamen vt vestri sit mixtus imagine somnus,
Et mihi stes clausos peruigil ante oculos.
Dum loquor, en tacitis gliscunt incendia flammis,
Ocyùs ingratam lux mea carpe fugam,
Carpe fugam, veluti cuperes tamen ante videri;
Vtque breui redeas, non Tibi dico Vale.
Ardeo, nec tantas mens capit ista faces.
O mala, quæ dudum timui tibi dicere verba!
Quàm, mea Lux, mallem dicere posse, mane.
Non etenim tua me præsentia tempore lassat,
Ah sine te, nosti, quàm mihi triste loqui!
Sed prohibent nimijs incendia dulcia flammis,
Vel fuge, vel nocuam, Lux mea, conde facem.
Hæc mihi Tu, fateor, si iussa aliquando dedisses,
Exanimis misero lapsa dolore forem.
Parce, iubet sæuis Amor ignibus, haud ego mando,
Stare velim totos in mea vota dies:
Sipossem, cuperem non persuadere quod hortor,
Si potes, inuitas aure repelle preces.
Ergo mane, mea lux, monitis neque flectere nostris,
Nec, precor, audieris quæ modò iussa dedi.
Trans mare præcipites rapiant verba irrita Cauri,
Non mea, sed stolidi verba fuêre metus.
At prohibet rapidus fibras qui pascitur ardor,
AEstuo nec tantas mens capit ista faces.
Ergo fuge & celeres pedibus præuerte capellas,
Anteuola ceruos, anteuola hinnuleos.
Sed fuge respiciens, tamquam discedere nolles,
Vt qui spectari, dum fugit, antè cupit.
Dius in Ephremi cùm pectore ferueret ignis;
Non ego par flammæ, quîn fugis, inquit, Amor?
Ille triumphato clarus Xauerius Indo,
Saucius ætheriâ pectora sæpè face;
Cœlestis quoties ardebat arundinis ictu,
Ah satis est, satis est! dicere suêtus er at.
Cùm flagrat iuuenis sceptri laus magna Poloni,
Corda rigat gelidis Stanesilaüs aquis.
Quid mea pectoribus compono pector a tantis?
Non ego par flammæ, lux mea, carpe fugam.
Carpe fugam, pedibusque leues præuerte capellas,
Antevola ceruos, anteuola hinnuleos.
En iuga vicino cœlos tangentia cliuo,
Thuris vbi madido cortice gutta tumet;
Cedrus vbi, Laurusque & copia plurima Myrrha,
Mixtaque puniceis Cynnama læta crocis.
Huc fuge pennigeris super alta cacumina plantis,
Seu tua, Mons Amana, Libane siue tua?
Alta super iuuenum fastigia Seraphicorum,
Cherubicosque apices, Astraque summa super.
Scilicet insoliti non sunt his montibus ignes,
Pectora quos imis vallibus ista timent.
Vna potest flammare meas scintilla medullas,
Non ego par totas, lux mea, ferre faces.
Carpe fugam, pedibusque leues præuerte capellas,
Anteuola ceruos, anteuola hinnuleos.
Sic tamen, vt fugiens oculis huc sæpè recurras,
Longiùs aspectu néue vagêre meo.
Qualis at oppositum spectat soror aurea Phœbum,
Cùm plus de radijs, quo magè distat, habet.
Parce, suas vires, mea lux, vitiumque fatenti,
Nec tecum possum viuere, nec sine te.
Ardeo, si properas; rigeo, si fugeris; hei mî,
Et procul, & præsens, igne geluque noces!
Quid facies, mea lux, sine te non esse volenti?
Fac caleam, toto non tamen igne cremer.
Ergo fuge, alipedesque celer præuerte capellas.
Antevola ceruos, antevola hinnuleos.
Interea viridem fabricabor arundine cannam,
Et referet laudes fistula facta tuas.
Post, vbi vox longo modulamine fessa silebit,
Ore silente nouum dextra capesset opus.
Arboribusque meos folijsque insculpet amores,
Amborumque vno cortice nomen erit.
Scriptaque præteriens ne noscat signa viator,
Littera confusum nomen vtrumque teget.
Post opus hoc, reliquæ si quæ super hora diei,
Illa mihi in somnos hora quiet is erit.
Sic tamen vt vestri sit mixtus imagine somnus,
Et mihi stes clausos peruigil ante oculos.
Dum loquor, en tacitis gliscunt incendia flammis,
Ocyùs ingratam lux mea carpe fugam,
Carpe fugam, veluti cuperes tamen ante videri;
Vtque breui redeas, non Tibi dico Vale.
Guil. Abbas apud Delrio in cap. 8. Cāt.
SPonsvs plerumque præproperè & præ-
maturè fugatur, & ante tempus dicitur
ei, Fuge. quippe tempus manendi sponso &
tempus fugiende. Tempus dicendi ei: Mane
nobiscum Domine; & tempus dicendi ei; Fuge
dilecte mi. Tempus dimittendi eum, & tempus
dicendi ei: Non dimittam te nisi benedixeris mihi,
nisi auxeris incrementa frugum iustitiæ meæ,
vt suo tempore dimittam te.
SPonsvs plerumque præproperè & præ-
maturè fugatur, & ante tempus dicitur
ei, Fuge. quippe tempus manendi sponso &
tempus fugiende. Tempus dicendi ei: Mane
nobiscum Domine; & tempus dicendi ei; Fuge
dilecte mi. Tempus dimittendi eum, & tempus
dicendi ei: Non dimittam te nisi benedixeris mihi,
nisi auxeris incrementa frugum iustitiæ meæ,
vt suo tempore dimittam te.
Author Scalæ Paradysi, tom. 9. Aug. cap. 5.
Sicut enim in quibusdam carnalibus offi-
cijs adeò vincitur carnalis concupiscentia
quod omnem vsum rationis amittit, & fit
homo quasi totus carnalis; ita meritò in hâc
supernâ contemplatione, ita cōsummuntur
& absorbentur carnales motus ab animâ, vt
in nullo caro spiritui contradicat.
Sicut enim in quibusdam carnalibus offi-
cijs adeò vincitur carnalis concupiscentia
quod omnem vsum rationis amittit, & fit
homo quasi totus carnalis; ita meritò in hâc
supernâ contemplatione, ita cōsummuntur
& absorbentur carnales motus ab animâ, vt
in nullo caro spiritui contradicat.
Idem cap. 3.
Sed ne timeas, ô spōsa, ne desperes, ne exi-
stimes te contemni, si paulisper tibi subtra-
hit sponsus faciem suam. Omnia ista coope-
rantur in bonum, & de accessu & recessu lu-
crum acquiris; tibi venit, tibi & recedit; venit
ad consolationem, recedit ad cautelam, ne
magnitudo consolationis extollat te. Hanc
gratiam cùm vult & quando vult sponsus
attribuit, non iure hæreditario possidetur.
Vulgare prouerbium est, quod nimia fami-
liaritas parit contemprum. Recedit ergo, ne
forté nimis assiduus, contemnatur, & absens
magis desideretur, desideratus auidiù quæ-
ratur, diu quæsitus tādem gratiùs inueniatur.
Ne ergo exilium deputemus pro patriâ, ar-
rham pro pretij summâ, venit spōsus & rece-
dit vicissim, nunc consolationem afferens,
nunc vniuersum statum nostrum in infirmi-
tate commutans, paulisper nos permittit gu-
stare, quàm suauis est; & antequam plené
sentiamus, se subtrahit, & ita quasi alis expā-
sis supra nos volitans prouocat nos ad vo-
landum.
Sed ne timeas, ô spōsa, ne desperes, ne exi-
stimes te contemni, si paulisper tibi subtra-
hit sponsus faciem suam. Omnia ista coope-
rantur in bonum, & de accessu & recessu lu-
crum acquiris; tibi venit, tibi & recedit; venit
ad consolationem, recedit ad cautelam, ne
magnitudo consolationis extollat te. Hanc
gratiam cùm vult & quando vult sponsus
attribuit, non iure hæreditario possidetur.
Vulgare prouerbium est, quod nimia fami-
liaritas parit contemprum. Recedit ergo, ne
forté nimis assiduus, contemnatur, & absens
magis desideretur, desideratus auidiù quæ-
ratur, diu quæsitus tādem gratiùs inueniatur.
Ne ergo exilium deputemus pro patriâ, ar-
rham pro pretij summâ, venit spōsus & rece-
dit vicissim, nunc consolationem afferens,
nunc vniuersum statum nostrum in infirmi-
tate commutans, paulisper nos permittit gu-
stare, quàm suauis est; & antequam plené
sentiamus, se subtrahit, & ita quasi alis expā-
sis supra nos volitans prouocat nos ad vo-
landum.
Bern. ser. 9. super Beati qui habet.
Meritò proinde quærenti illum anima res-
pondetur. Altissimū posuisti refugium tuum. Ne-
que enim sic Deum sitiens anima, aut cum
Petro, ei in terreno monte. Facere taberna-
culum, aut cum Maria deinceps, eum tan-
gere vult in terrâ, sed planè clamat: Fuge dile-
cte mi, assimilare capreæ, hinnuloque ceruorum.
Meritò proinde quærenti illum anima res-
pondetur. Altissimū posuisti refugium tuum. Ne-
que enim sic Deum sitiens anima, aut cum
Petro, ei in terreno monte. Facere taberna-
culum, aut cum Maria deinceps, eum tan-
gere vult in terrâ, sed planè clamat: Fuge dile-
cte mi, assimilare capreæ, hinnuloque ceruorum.
Beda in cap. 8. Cāt.
Assimilare capreæ, hinnuloque ceruorum super
montes aromatum; multùm optando ac sup-
plicando prosequitur, sciens hanc sibi maxi-
mam in præsenti vitâ esse fœlicitatē; vt quia
continuâ visione non valet, saltem crebrâ e-
ius visitatione cōsoletur, quæ nimirum fœli-
citas illis solùm conceditur, qui contemptu
terrestrium & gaudiorum appetitu cœlestiū,
appellari spiritualism merentur montes aro-
matum. assimilatur enim capreæ hinnuloque
ceruorum apparentibus super montes aromatum,
cùm rursus, vt opportunum ipse iudicauerit,
collatâ ibi luce sui præsidij, siue obsidentia
tentationū pericula tollit, seu consueta quæ
subtraxisse videbatur, virtutum dona resti-
tuit: constat enim de nostrâ paruitate, quia
nequaquam vno atq; in dissimili modo sem-
per orationum dulcedini insistere, lacrymas
(vel pro reatus nostri conscientiâ, vel pro de-
siderio patriæ cœlestis) fundere valemus;
ita vt nonnumquam multum conati, his
vti bonis ne queamus. Ac rursus aliquando,
etiam minùs ipsi studentes, horum copiâ po-
tiamur. Quod, vnde agitur, nisi nunc fugit
dilectus; nunc mentem nostram reuisit.
Assimilare capreæ, hinnuloque ceruorum super
montes aromatum; multùm optando ac sup-
plicando prosequitur, sciens hanc sibi maxi-
mam in præsenti vitâ esse fœlicitatē; vt quia
continuâ visione non valet, saltem crebrâ e-
ius visitatione cōsoletur, quæ nimirum fœli-
citas illis solùm conceditur, qui contemptu
terrestrium & gaudiorum appetitu cœlestiū,
appellari spiritualism merentur montes aro-
matum. assimilatur enim capreæ hinnuloque
ceruorum apparentibus super montes aromatum,
cùm rursus, vt opportunum ipse iudicauerit,
collatâ ibi luce sui præsidij, siue obsidentia
tentationū pericula tollit, seu consueta quæ
subtraxisse videbatur, virtutum dona resti-
tuit: constat enim de nostrâ paruitate, quia
nequaquam vno atq; in dissimili modo sem-
per orationum dulcedini insistere, lacrymas
(vel pro reatus nostri conscientiâ, vel pro de-
siderio patriæ cœlestis) fundere valemus;
ita vt nonnumquam multum conati, his
vti bonis ne queamus. Ac rursus aliquando,
etiam minùs ipsi studentes, horum copiâ po-
tiamur. Quod, vnde agitur, nisi nunc fugit
dilectus; nunc mentem nostram reuisit.
Bern. serm. 75. in Cant.
Quis verò mihi huius mutabilitatis refe-
ret Sacramenta? quis mihi explicet ire & re-
dire Verbi? numquid leuitate vtitur sponsus?
sensu animæ, non motu verbi, ista fieri sen-
tiamus. Cùm sentit gratiam, agnoscit præ-
sentiam; cùm non, absentiam queritur, &
rursum præsentiam quærit, sed fortè ideò se
subtraxit sponsus, quo auidiùs reuocaretur,
teneretur fortiùs? Nam & aliquando simula-
bat se longiùs ire; non quia hoc volebat, sed
magis volebat audire: Mane nobiscum quoniam
aduesperascit. Nunc verò constat in animâ fie-
ri huiusmodi vicissitudines euntis & redeun-
tis verbi, sicut ait: Vado & venio ad vos. Item, mo-
dicum & non videbitis me. O modicum & mo-
dicum! ô modicum longum! Pie Domine,
modicum dicis, quòd non videmus te?
saluum sit verbum Domini mei, longum est;
& multum valdè nimis.
Quis verò mihi huius mutabilitatis refe-
ret Sacramenta? quis mihi explicet ire & re-
dire Verbi? numquid leuitate vtitur sponsus?
sensu animæ, non motu verbi, ista fieri sen-
tiamus. Cùm sentit gratiam, agnoscit præ-
sentiam; cùm non, absentiam queritur, &
rursum præsentiam quærit, sed fortè ideò se
subtraxit sponsus, quo auidiùs reuocaretur,
teneretur fortiùs? Nam & aliquando simula-
bat se longiùs ire; non quia hoc volebat, sed
magis volebat audire: Mane nobiscum quoniam
aduesperascit. Nunc verò constat in animâ fie-
ri huiusmodi vicissitudines euntis & redeun-
tis verbi, sicut ait: Vado & venio ad vos. Item, mo-
dicum & non videbitis me. O modicum & mo-
dicum! ô modicum longum! Pie Domine,
modicum dicis, quòd non videmus te?
saluum sit verbum Domini mei, longum est;
& multum valdè nimis.
Ruper. in c. 8. Cant.
O vocem dignam auditu dilecti! vocem
de corde fideli & mente humili! hoc enim
est, quod anima quæuis fidelis & sapiens di-
cere consueuit: Domine non sum digna vt
intres sub tectum meum; non sum digna, vt
in me ostendas frequens oliquod præsentiæ
vel visitationis tuæ miraculum. Fuge, in-
quam, dilecte mi, & saltus huiusmodi similes
saltibus capreæ aut hinnuli ceruorum effice, non
super me, sed super montes aromatum, super
præcelsa merita sanctorum, atque perfecto-
rum.
O vocem dignam auditu dilecti! vocem
de corde fideli & mente humili! hoc enim
est, quod anima quæuis fidelis & sapiens di-
cere consueuit: Domine non sum digna vt
intres sub tectum meum; non sum digna, vt
in me ostendas frequens oliquod præsentiæ
vel visitationis tuæ miraculum. Fuge, in-
quam, dilecte mi, & saltus huiusmodi similes
saltibus capreæ aut hinnuli ceruorum effice, non
super me, sed super montes aromatum, super
præcelsa merita sanctorum, atque perfecto-
rum.