Hermannus Hugo, Pia desideria (1624)
Table of contents ↑Trahe me post te, curremus in odorem unguentorum tuorum [23]
ASpicis vt iaceant strati sine viribus artus,
Nec sim qualis eram, sola sed vmbra mei?
Vix traho pertæsæ fastidia tetrica vitæ
Ipsaque sunt oneri languida membra sibi.
Lassa iacet capitis nimio sub pondere ceruix,
Sarcina suntque manús, sarcina suntque pedes.
Assidueque nouam quærunt iactata quietem,
Nec scio quo tandem fessa locare situ.
Surgere nunc meditor, nunc lassa recumbere strato;
Nunc nixum cubito sustinuisse caput.
Nunc lubet inuerso, nunc ore cubare supino,
Nunc aliud lateri substituisse latùs.
Cumque tori cunctas peragraui languida partes,
Quilibet ex æquo displicet vsque locus.
Heu! quid agā, grauis ipsa mihi, languēsque, iacensque,
Teque volens cursu, non tamen apta, sequi?
An fugis & medijs morientem deseris agris,
Nec moratanta datur dum comes ire queam?
AEger ita in Libycis, à milite, miles arenis
Deseritur, subitæ cùm data signa fugæ;
In triuijs genitrix ita proijcit impia natum,
Quem lactare pudor, pauperiésve vetat.
Tende manum, nostrique pius miserere doloris;
Tende manum refugo vel pede siste gradum.
Troica Dardanius cùm Pergama cingeret ignis,
Decrepitos p(?)es extulit igne patres:
Trans mare defessam fert nata Cyconia matrem,
Sustinet hinnulei Cerua natantis onus.
Tu solam ignotis, fugitiue, relinguis in aruis,
Nec sinis hoc humeris ponderis esse tuis?
Quamquam ego, vel fieri tibi sarcina tāta recusem,
Si modò vel leuiter traxêris, ipsa sequar.
Et sequar & curram, rapiarque simillima vento,
Languida funesto quæ modò strata solo.
Neo quibus inuitam cogas, opus ense, vel armis;
Sponte nec iniecto, libera, fune sequar.
Traxit ad impulsæ querulos testudinis ictus,
Cum syluis Geticas Thrax Cytharista feras:
Traxit, & attonitæ syluæque, feræque stupebant;
Sic fide, sic filo, se potuisse trahi.
Non ego Bystonij mouear testudine Vatis,
Nec trahar Aöniæ voce sonante lyræ.
Quemque sui rapiunt sensus, sua quemque voluptas;
Se sinit hic oculis, auribus ille capi.
Non ego luminibus, non auribus otia venor;
Noster Achæmenij languor odoris eget.
Lux mea, rorilegis halat tibi spica capillis,
Manat odoratæ Palladis imbre caput.
Vda Palæstino fragrant tibi tempora nardo
Myrrhaque de madidis stillat odora labris.
Efflat Orontæi tibi graminis halitus auras,
Verbaque quot loqueris tot iacis ore rosas.
Albaque Panchæo ceruix tibi sudat oliuo,
Assyrioque humeros rore perungit Onix.
Et manus Ambrosiis pluit vtraque roscida guttis,
Et digiti Libycæ germina messis olent.
Denique quicquid olent conchis vnguenta Sabæis,
Balsama quicquid olent, hoc meus halat Amor.
Non tamen Assyrijs quæ sudant balsama ramis,
Nataque odorifero thura Sabæa solo:
Fragrat Orontæis hîc spica süauior herbis
Guttaque Panchæis nobilior lacrymis.
Nempe tuo qualis, Basilissa pudica, cubili,
Qualis odor thalamo, Cæcili casta, tuo;
Aut qualis, cùm Dorotheæ pennatus Ephebui
Attulit hybernas germina verna rosas;
Aut Nasarenigenæ qualis cum Virginis ædem
Sparsit Iessæi floris anhelus odor;
Denique Diuorum qualis cùm gemmea stillant
Indigetum liquidis amphitheatra crocis.
O semel has liceat mihi ducere naribus auras!
Quæ modò languebam, sana repentè sequar.
Multaque currentem sociarum turba suhibit,
Vt glomerat socios vncta columba greges.
Nec sim qualis eram, sola sed vmbra mei?
Vix traho pertæsæ fastidia tetrica vitæ
Ipsaque sunt oneri languida membra sibi.
Lassa iacet capitis nimio sub pondere ceruix,
Sarcina suntque manús, sarcina suntque pedes.
Assidueque nouam quærunt iactata quietem,
Nec scio quo tandem fessa locare situ.
Surgere nunc meditor, nunc lassa recumbere strato;
Nunc nixum cubito sustinuisse caput.
Nunc lubet inuerso, nunc ore cubare supino,
Nunc aliud lateri substituisse latùs.
Cumque tori cunctas peragraui languida partes,
Quilibet ex æquo displicet vsque locus.
Heu! quid agā, grauis ipsa mihi, languēsque, iacensque,
Teque volens cursu, non tamen apta, sequi?
An fugis & medijs morientem deseris agris,
Nec moratanta datur dum comes ire queam?
AEger ita in Libycis, à milite, miles arenis
Deseritur, subitæ cùm data signa fugæ;
In triuijs genitrix ita proijcit impia natum,
Quem lactare pudor, pauperiésve vetat.
Tende manum, nostrique pius miserere doloris;
Tende manum refugo vel pede siste gradum.
Troica Dardanius cùm Pergama cingeret ignis,
Decrepitos p(?)es extulit igne patres:
Trans mare defessam fert nata Cyconia matrem,
Sustinet hinnulei Cerua natantis onus.
Tu solam ignotis, fugitiue, relinguis in aruis,
Nec sinis hoc humeris ponderis esse tuis?
Quamquam ego, vel fieri tibi sarcina tāta recusem,
Si modò vel leuiter traxêris, ipsa sequar.
Et sequar & curram, rapiarque simillima vento,
Languida funesto quæ modò strata solo.
Neo quibus inuitam cogas, opus ense, vel armis;
Sponte nec iniecto, libera, fune sequar.
Traxit ad impulsæ querulos testudinis ictus,
Cum syluis Geticas Thrax Cytharista feras:
Traxit, & attonitæ syluæque, feræque stupebant;
Sic fide, sic filo, se potuisse trahi.
Non ego Bystonij mouear testudine Vatis,
Nec trahar Aöniæ voce sonante lyræ.
Quemque sui rapiunt sensus, sua quemque voluptas;
Se sinit hic oculis, auribus ille capi.
Non ego luminibus, non auribus otia venor;
Noster Achæmenij languor odoris eget.
Lux mea, rorilegis halat tibi spica capillis,
Manat odoratæ Palladis imbre caput.
Vda Palæstino fragrant tibi tempora nardo
Myrrhaque de madidis stillat odora labris.
Efflat Orontæi tibi graminis halitus auras,
Verbaque quot loqueris tot iacis ore rosas.
Albaque Panchæo ceruix tibi sudat oliuo,
Assyrioque humeros rore perungit Onix.
Et manus Ambrosiis pluit vtraque roscida guttis,
Et digiti Libycæ germina messis olent.
Denique quicquid olent conchis vnguenta Sabæis,
Balsama quicquid olent, hoc meus halat Amor.
Non tamen Assyrijs quæ sudant balsama ramis,
Nataque odorifero thura Sabæa solo:
Fragrat Orontæis hîc spica süauior herbis
Guttaque Panchæis nobilior lacrymis.
Nempe tuo qualis, Basilissa pudica, cubili,
Qualis odor thalamo, Cæcili casta, tuo;
Aut qualis, cùm Dorotheæ pennatus Ephebui
Attulit hybernas germina verna rosas;
Aut Nasarenigenæ qualis cum Virginis ædem
Sparsit Iessæi floris anhelus odor;
Denique Diuorum qualis cùm gemmea stillant
Indigetum liquidis amphitheatra crocis.
O semel has liceat mihi ducere naribus auras!
Quæ modò languebam, sana repentè sequar.
Multaque currentem sociarum turba suhibit,
Vt glomerat socios vncta columba greges.
Bern. ser. 21. in Cāt.
Fessa sum, deficio; noli me deserere, sed
trahe me post te, ne incipiam vagari post ama-
tores alios, nec currā quasi in incertum, Tra-
he me post te, quia satiùs mihi est vt me trahas,
vt scilicet vim qualemcumque mihi, aut ter-
rendo minis, aut exercendo flagellis, inferas,
quàm parcens in meo me torpore securā de-
relinquas. Trahe me quodammodo inuitam,
vt facias voluntariam: trahe torpentem, vt
reddas currentem. Erit quando non indige-
bo tractore, quoniam voluntariè & cum
omni alacritate curremus.
Fessa sum, deficio; noli me deserere, sed
trahe me post te, ne incipiam vagari post ama-
tores alios, nec currā quasi in incertum, Tra-
he me post te, quia satiùs mihi est vt me trahas,
vt scilicet vim qualemcumque mihi, aut ter-
rendo minis, aut exercendo flagellis, inferas,
quàm parcens in meo me torpore securā de-
relinquas. Trahe me quodammodo inuitam,
vt facias voluntariam: trahe torpentem, vt
reddas currentem. Erit quando non indige-
bo tractore, quoniam voluntariè & cum
omni alacritate curremus.
Ibid. initio.
Quid? sponsáne ergo necesse habet trahi,
& hoc post sponsum? quasi verò inuita eum
& non libens sequatur. Sed non omnis qui
trahitur, inuitus trahitur; nempe enim infir-
mum aut debilem (eum scilicet qui per se ire
non valet) trahi ad balneum, seu ad prandiū
non piget; etsi reum pigeat trahi ad iudicium
vel ad pœnam. Denique trahi vult quæ &
hoc rogat; non autem rogaret, si sequi per se-
ipsam dilectū, prout vellet, valeret, vt quid
verò non valet? An infirmā fate amur & spō-
sam? si qua ex adolescentulis infirmam se di-
ceret & peteret trahi, nequaquā miraremur.
At verò de spōsa, quæ trahere & alios (vtpo-
te fortis & perfecta) posse sufficere videba-
tur, cui non durum sonet, quod & ipsa trahi
tamquā infirma vel debilis necesse habeat?
de quanam animâ iam condfidimus, quod va-
lida sit & sana, si illam infirmam dici consen-
serimus, quæ pro sui singulari perfectione &
excellentiori virtute, sponsa Domini nomi-
natur? Quātæuis perfectionis anima, quam-
diu quidem gemit sub corpore mortis huius,
& huius sæculi nequam retinetur inclusa car-
cere, vincta necessitatibus, totque sceleribus,
libentiùs, segniusque assurgat necesse est ad
contemplanda sublimia; nec omninò liberū
habet, se qui sponsum quocumq; ierit. Hinc
lacrymosa vox illa gementis infelix ego homo,
quis me liberabit de corpore mortis huius. hinc
supplex illa precatio. Educ de carcere animam
meam. Dicat proinde, dicat cum gemitu etiā
sponsa. Trahe me post te, quia corpus quod corrum-
pitur aggrauat animam, & deprimit terrena inha-
bitatio sensum multa cogitantem.
Quid? sponsáne ergo necesse habet trahi,
& hoc post sponsum? quasi verò inuita eum
& non libens sequatur. Sed non omnis qui
trahitur, inuitus trahitur; nempe enim infir-
mum aut debilem (eum scilicet qui per se ire
non valet) trahi ad balneum, seu ad prandiū
non piget; etsi reum pigeat trahi ad iudicium
vel ad pœnam. Denique trahi vult quæ &
hoc rogat; non autem rogaret, si sequi per se-
ipsam dilectū, prout vellet, valeret, vt quid
verò non valet? An infirmā fate amur & spō-
sam? si qua ex adolescentulis infirmam se di-
ceret & peteret trahi, nequaquā miraremur.
At verò de spōsa, quæ trahere & alios (vtpo-
te fortis & perfecta) posse sufficere videba-
tur, cui non durum sonet, quod & ipsa trahi
tamquā infirma vel debilis necesse habeat?
de quanam animâ iam condfidimus, quod va-
lida sit & sana, si illam infirmam dici consen-
serimus, quæ pro sui singulari perfectione &
excellentiori virtute, sponsa Domini nomi-
natur? Quātæuis perfectionis anima, quam-
diu quidem gemit sub corpore mortis huius,
& huius sæculi nequam retinetur inclusa car-
cere, vincta necessitatibus, totque sceleribus,
libentiùs, segniusque assurgat necesse est ad
contemplanda sublimia; nec omninò liberū
habet, se qui sponsum quocumq; ierit. Hinc
lacrymosa vox illa gementis infelix ego homo,
quis me liberabit de corpore mortis huius. hinc
supplex illa precatio. Educ de carcere animam
meam. Dicat proinde, dicat cum gemitu etiā
sponsa. Trahe me post te, quia corpus quod corrum-
pitur aggrauat animam, & deprimit terrena inha-
bitatio sensum multa cogitantem.
Bern. ser. 21. in Cāt.
Propterea opus habeo trahi, quoniam re-
friguit paulisper in nobis ignis amoris tui,
nec valemus à facie frigoris huius currere
modò sicut heri & nudiustertius. Curremus
autem postea, cùm reddideris lætitiam salu-
taris tui, cùm redierit melior temperies gra-
tiæ; cùm Sol Iustitiæ iterum incaluerit & per-
trāsierit tentationis nubes, quæ nunc operire
ad horam cernitur, atque ad leuē flatum au-
ræ blandioris solito, cœperint vnguenta li-
quescere & aromata fluere & dare odorem
suum. Tunc curremus; in odore illo curremus,
spirantibus, inquā vnguentis curremus, quo-
niam abscedet torpor qui nunc est, & reuer-
tetur deuotio, & iam non erit opus nobis vt
trahamur, quippe odore excitatis, vt spontè
curramus. Nunc verò interim trahe me post te,
non curram ego sola, etsi solam me trahi pe-
tierim, current & adolescentulæ mecū. Cur-
remus pariter, curremus simul; ego odore
vnguentorum tuorum, illæ meo excitatæ ex-
emplo, atque hortatu, ac per hoc, omnes in
odore vnguentorum tuorum curremus.
Curremus, curremus, sed in odore vnguento-
rum tuorum, non in nostrorum fiduciâ meri-
torum, nec in magnitudine virium nostrarū.
Currere nos confidimus, sed in multitudine
miserationum tuarum. Nam etsi quādo cu-
currimus ac voluntariæ fuimus, non fuit volen-
tis, neque currentis, sed miserentis Dei. Reuerta-
tur miseratio, & curremus. Tu quidem in vir-
tute tuâ, tamquam Gigas & potens curris; nos,
nisi vnguenta tua spirauerint, non curremus.
Tu quem Pater vnxit oleo lætitiæ præ consortibus
tuis, curris in ipsâ vnctione; nos illius odore
curremus. Tu in plenitudine, nos in odore.
Propterea opus habeo trahi, quoniam re-
friguit paulisper in nobis ignis amoris tui,
nec valemus à facie frigoris huius currere
modò sicut heri & nudiustertius. Curremus
autem postea, cùm reddideris lætitiam salu-
taris tui, cùm redierit melior temperies gra-
tiæ; cùm Sol Iustitiæ iterum incaluerit & per-
trāsierit tentationis nubes, quæ nunc operire
ad horam cernitur, atque ad leuē flatum au-
ræ blandioris solito, cœperint vnguenta li-
quescere & aromata fluere & dare odorem
suum. Tunc curremus; in odore illo curremus,
spirantibus, inquā vnguentis curremus, quo-
niam abscedet torpor qui nunc est, & reuer-
tetur deuotio, & iam non erit opus nobis vt
trahamur, quippe odore excitatis, vt spontè
curramus. Nunc verò interim trahe me post te,
non curram ego sola, etsi solam me trahi pe-
tierim, current & adolescentulæ mecū. Cur-
remus pariter, curremus simul; ego odore
vnguentorum tuorum, illæ meo excitatæ ex-
emplo, atque hortatu, ac per hoc, omnes in
odore vnguentorum tuorum curremus.
Curremus, curremus, sed in odore vnguento-
rum tuorum, non in nostrorum fiduciâ meri-
torum, nec in magnitudine virium nostrarū.
Currere nos confidimus, sed in multitudine
miserationum tuarum. Nam etsi quādo cu-
currimus ac voluntariæ fuimus, non fuit volen-
tis, neque currentis, sed miserentis Dei. Reuerta-
tur miseratio, & curremus. Tu quidem in vir-
tute tuâ, tamquam Gigas & potens curris; nos,
nisi vnguenta tua spirauerint, non curremus.
Tu quem Pater vnxit oleo lætitiæ præ consortibus
tuis, curris in ipsâ vnctione; nos illius odore
curremus. Tu in plenitudine, nos in odore.
Absolō Abb. serm. 1. de ann. B. Virg. qui est 20.
Odor super omnia necessarius vtpote in-
firmis purgatiuus, proficientibus conforta-
tiuus, perfectis verò sanatiuus, nonne vides a-
grum huius mundi hoc odore plenum; cùm
videas alios iustitiâ fortes, alios charitate fer-
uentes, alios promptos ad obediendum &
humilitatis obsequiū, hos lacrymis irriguos,
& ad eleëmosynas profusos? de odore autē,
scriptum est: Trahe me post te in odorem vnguen-
torum tuorum. & alibi: Ecce odor filij mei, sicut odor
agri pleni cui benedixit Dominus.
Odor super omnia necessarius vtpote in-
firmis purgatiuus, proficientibus conforta-
tiuus, perfectis verò sanatiuus, nonne vides a-
grum huius mundi hoc odore plenum; cùm
videas alios iustitiâ fortes, alios charitate fer-
uentes, alios promptos ad obediendum &
humilitatis obsequiū, hos lacrymis irriguos,
& ad eleëmosynas profusos? de odore autē,
scriptum est: Trahe me post te in odorem vnguen-
torum tuorum. & alibi: Ecce odor filij mei, sicut odor
agri pleni cui benedixit Dominus.
Bern. ser. 22. in Cāt.
Nec currimus æqualiter omnes in odore
omnium vnguentorum, sed videas alios ve-
hemētiùs studijs flagrare sapientiæ; alios ma-
gis ad pœnitentiam, spe indulgētiæ animari,
alios ampliùs ad virtutū exercitium, vitæ &
cōuersationis eius prouocari exemplo; alios
ad pietatem, passionis memoriâ magis accē-
di. Currebant in odore sapiētiæ qui missi fue-
rant à Pharisæis, cùm reuersi dicerent; Num-
quam sic loquutus est homo. Currebat in hoc ipso
odore S. Nicodemus qui venit ad Iesvm no-
cte, in splendore multo sapiētiæ. In odore iu-
stitiæ, cucurrit Maria Magdalena, cui dimissa
sunt peccata multa, quoniam dilexit multùm. Cu-
currit & Publicanus, qui cùm propitiationē
peccatis suis humiliter imploraret descēdit iu-
stificatus, testāte ipsâ iustitia. Cucurrit Petrus,
qui lapsus fleuit amare. Cucurrit Dauid, qui
reatum agnoscens & confitens, audire me-
ruit: Et Dominus transtulit à te peccatū tuum. Por-
rò in sanctificationis odore Paulus currere
sese testatur, cùm Christi esse se imitato-
rem gloriatur. Cucurrerunt & omnes qui di-
xerunt; ecce nos reliquimus omnia, & secuti sumus
te. Iam qui in odore cucurrerunt passionis,
omnes Martyres accipe. En quatuor vnguē-
ta assignata habetis, Primum sapiētiæ, secun-
dum iustitiæ, tertium sanctificationis, quar-
tum Redemptionis.
Nec currimus æqualiter omnes in odore
omnium vnguentorum, sed videas alios ve-
hemētiùs studijs flagrare sapientiæ; alios ma-
gis ad pœnitentiam, spe indulgētiæ animari,
alios ampliùs ad virtutū exercitium, vitæ &
cōuersationis eius prouocari exemplo; alios
ad pietatem, passionis memoriâ magis accē-
di. Currebant in odore sapiētiæ qui missi fue-
rant à Pharisæis, cùm reuersi dicerent; Num-
quam sic loquutus est homo. Currebat in hoc ipso
odore S. Nicodemus qui venit ad Iesvm no-
cte, in splendore multo sapiētiæ. In odore iu-
stitiæ, cucurrit Maria Magdalena, cui dimissa
sunt peccata multa, quoniam dilexit multùm. Cu-
currit & Publicanus, qui cùm propitiationē
peccatis suis humiliter imploraret descēdit iu-
stificatus, testāte ipsâ iustitia. Cucurrit Petrus,
qui lapsus fleuit amare. Cucurrit Dauid, qui
reatum agnoscens & confitens, audire me-
ruit: Et Dominus transtulit à te peccatū tuum. Por-
rò in sanctificationis odore Paulus currere
sese testatur, cùm Christi esse se imitato-
rem gloriatur. Cucurrerunt & omnes qui di-
xerunt; ecce nos reliquimus omnia, & secuti sumus
te. Iam qui in odore cucurrerunt passionis,
omnes Martyres accipe. En quatuor vnguē-
ta assignata habetis, Primum sapiētiæ, secun-
dum iustitiæ, tertium sanctificationis, quar-
tum Redemptionis.
Aug. medit. cap. 35.
Fac me, dulcissime Domine, amare te, &
desiderio tui deponere pondus omniū car-
nalium desideriorum & tertenarum concu-
piscētiarum grauissimam sarcinam, quæ im-
pugnāt & aggrauant miseram animā meam,
vt post te, expeditè in odore vnguentorum tuorum
currens, vsque ad tuæ pulcritudinis visionem
efficaciter satiandus, quantocyus te quoque
duce, merear peruenire.
Fac me, dulcissime Domine, amare te, &
desiderio tui deponere pondus omniū car-
nalium desideriorum & tertenarum concu-
piscētiarum grauissimam sarcinam, quæ im-
pugnāt & aggrauant miseram animā meam,
vt post te, expeditè in odore vnguentorum tuorum
currens, vsque ad tuæ pulcritudinis visionem
efficaciter satiandus, quantocyus te quoque
duce, merear peruenire.
[blanco]
References, across this site, to this page:
- Iucundum spirat odorem [37] (in: Otto Vaenius, Amoris divini emblemata (1615))