AEN DE
IONCVROV
WEN VAN
HOLLANDT.
Ghy liefelick gheslacht/ dat Venus heeft ghegeven
Te voeren in de handt den sleutel van ons leven/
Die met u ooghen saeyt dat vriendelicke saedt/
Dat in ons herten grondt altijdt ghewortelt staedt.
Ionckvrouvven, t’is om u/ ick sweere by de handen
Van onsen kleynen God,
ick sweere by zyn banden/
Ick sweere by den pijl/ die my doorsteeckt het hert/
Die oorsaeck is gheweest van dese myne smert.
Ionckvrovven, t’is om u/ ick sweere by die schoone/
Die schoone die mijn ziel ghevanghen voert ten
toone/
Die my heeft in haer macht/ ick sweere by die pijn
Daer sonder ick niet zou in vreuchden connen zijn.
[pb: A2v]
Ick sweere by dat licht dat zy my pleecht te gheven
Als zy haer ooghen wendt de Sonne van mijn leven/
Het is om dy gheweest/ alleen om dese saeck/
Dat ick Cupido wil gaen
leeren onse spraeck.
Self Venus van dit jaer (het is niet langh’
gheleden)
Quam vroyelick en bly naer Hollandts rycke steden/
Den silveren dau viel ghedruppelt hier en daer
Waer zy gingh ofte stondt van haer schoon gouden
haer:
Zy wou dat haren zoon by my wat zou verkeeren/
Op dat hy onse spraeck van Hollandt mochte leeren/
Ick gaf haer goeden moet/ ick seyd’ het zou wel zijn/
Het kindt was ionck ghenoech/ zy liet het daer by
mijn.
Hy woonde vast by my/ wy zouden
Hollandts spreken/
Hy hadd’ de spraecke vast in thien of twellef weken.
Ick hebbe menighmael als ickse ligghen vandt/
Zyn pylen ende boogh ghenomen inde handt.
Maer als hy van my ginck/ in plaetse van bedancken
Sandt hy my eenen pijl (het zijn zijn oude
rancken)
Hy heeft my eenen pijl ghedruckt in mijn ghemoet/
[pb: A3r]
Die my altijdt in vreucht en smerte leven doet.
O bitter-soeten pijl! dat is hy O Jonckvrouwen/
Die my eerst heeft gheleert de hoop op een te
bouwen/
Die my eerst heeft gheleert/ die my eerst voor ghewis
Doet smaecken in mijn hert wat het voor een volck
is/
Dat volck/
dat soete volck/ dat volck dat met
haer spreken
End’ met haer sacht ghelaet der mannen hert doet
breken/
Dat met haer claer ghesicht/ als sterren
in de nacht
Can buyghen ons ghemoet/ can buyghen onse cracht/
De oorsaeck van ons smert) de oorsaeck van ons vreuchden/
De oorsaeck van ons quaedt) de oorsaeck van ons deuchden.
Ick meen gheen soeter dier wordt van de Son verlicht
Als een soet meysken is van liefelijck ghesicht.
Dat ick de Sonne waer/ oft dat ick haeren waghen
Een dagh moght ofte twee doen gaen naer mijn
behaghen/
Ick soude stille staen soo dickwils inde locht
Dat ick den schoonen glans van haer aenschouwen
mocht.
Dat ick de Sonne waer ick
zoud’ haer ooghen maecken
Twee sterren inde locht/ dat zy my mochten naecken.
[pb: A3v]
Dat ickse moght aensien/ ick zoudese doen staen
In midden shemels throon niet verre van de Maen.
Hoe menichmael heb ick ghewenst te moghen wesen
Een bie/ een cleyne bie/ om honich te gaen lesen
Wt haeren gouden
mondt: als hy eens open gaet
Zo wordt ick met een sap der lieflickheyt
versaedt.
Dan comt haer siel in my deur haeren mondt
gheslopen
En vloeyet in mijn siel/ en doet mijn hert weer open/
Dan swem ick in de vreucht/Cupido jont mijn jeucht
Dat zy haer leven lanck gheniete dese vreucht.
Cupido dat ick condt zoo
licht zo cleyne wesen
Gelijck een cleyne vlieg’/ my denckt ick waer ghenesen.
Ick zoud een huysken recht gaen maecken by den
mondt
Van mijn vercozen lief daer ick in woonen
cond’.
Dat zou mijn wooningh zijn/ daer zoud’ ick altijdts suyghen
Dat hemels lieflijck nat/ ick soud’ haer hert gaen buyghen/
End’ in het mijn doen gaen/ ick zoude woonen daer
Tot dat ick in haer hert oft zy int mijne waer.
Och dat ick overlangh niet hebbe connen smaeken/
[pb: A4r]
Wat dat de liefde was/ of daer toe eens gheraken.
Ick hadd’ geen ander saeck ghenomen in den
sin
Mijn leven dan alleen de liefelicke min.
Nu Venus wilt my doch
vergeven myne sonde/
Dat ick voor desen tijdt niet overdencken conde/
Wat dat de liefde was: het is een soete pijn
De welck de mensch alleen doet sonder pijne zijn.
Ghelijck de crekels doen die in de bloemkens sweven
En by den soeten dau end’ ’tnat des hemels
leven/
Zoo gaet het oock met ons: de liefde can ons voen
Ja sonder spijs oft cost/ oft yet daer by te
doen.
Het is een soeten dranck/ het is een soeten reghen
Die neerdaelt in ons hert/ het is een soeten seghen/
Het is den honich dau die uyt u aenschijn vloeyt/
O Venus borghery/ daer mede ghy bespoeyt
Bespoeyt ons drooghe ziel[:] als ghy ons wilt
begheven
En moghen wy niet eens meer dencken om te leven:
Ons leven onse ziel ons herten zijn ghestelt
In uwe stercke macht/ en vriendelick ghewelt:
[pb: A4v]
Want Venus is een vrou/ zy heeft ons oock den vrouwen
Ghegeven in de macht/ dat is al ons behouwen.
Wat zou de wereldt zijn/ wat waer des werelts grond/
Ten waere datmen daer een lieflijck Meysken vondt?
Men secht dat Iupiter
als hy eerst alle saecken
Hier in des wereldts schoot begonnen heeft te
maecken/
Hem keerde drymaels om al lacchend’/ ende sprack/
Dat in des werelts rijck noch eene saeck ontbrack.
Hy maeckt’ een aerdigh dier/ dat wy een Meysken nommen.
Maer als hyt hadt volmaeckt en sach zijn maecksel
aen/
Hoe dat het hem toe loech/ en sach het voor hem staen/
Zelf in zijn eyghen werck creech hy zoo groot
behaeghen
Dat hy zijn eighen min begonde te beclaeghen.
Hoe dickwils heeft den God
die met zijn stercke handt
End’ ’tblixems vlammich vier doet daveren
het landt/
Hoe dickwils heeft hy self al sachtiens commen cruypen/
En naer dat soet aenschijn zijns alderliefste
sluypen/
Dat was altijdt zijn plaets/ den Hemel liet hy staen
[pb: B1r]
Als hy maer nae den schoot van syn vriendinn’
mocht gaen.
Ick acht hem levend’ doot/ ick sluyt hem van de menschen
De welck een Meysken siet en niet en soude wenschen
Wat naerder haer te gaen/ ick acht hem
voor een hout
Die inde soete min al levende verstout.
Dat ick den Hemel mocht voor
Iupiter bewaeren
Ick zou een nieuwe soort van volck daer in
vergaren/
De Meyskens souden syn het meeste volck daer in:
Dat waere recht een volck bequaem naer mijnen sin/
Het ambacht datmen sou in mijn stadt moeten
leeren/
Dat souden soentjens zijn/ daer woud’ ick in verkeeren/
En wetten stellen voor/ hoe datmen dat zou doen/
En liefelick altijdt de soete minne voen.
Dees soete borghery sou van geen droefheyt weten/
Haet/
toozen/ ende nijt
die moestmen daer vergeten.
Gheen crijch en souder zijn/ daer in/ dan die
gheschiet/
Met vreuchden en gheneucht/ als Venus dat ghebiet.
Doch zoo ick niet en can tot mijne wenschen comen
Soo hebb’ ick even wel u lieden voorghenomen
[pb: B1v]
Dit boecxken als een merck/ end’ als een
seker pandt
Van onse groote jonst te gheven inde handt.
Ionckvrouwen, laet dan eens u lieden soete straelen
End’ blinckende ghesicht daer vriendelijck op
daelen/
En wenscht my/ wenscht my toe/ dat voor den
soeten loon
Ick noch besitten mach
Cupidoos sachte Croon:
Den Hemel van dien Godt (O
die hem mocht beerven)
Is inden lieven schoot van zijn vriendinn’ te
sterven:
Den Hemel van dien Godt is
by het schoon aenschijn
Van zijne alderliefst altijdt te mogen zijn.
1. Omnia vincit amor.
Den stercken ben ick sterck/ den sachten sachte
banden
End’ toomen werp’ ick om/ het smaeckt toch al mijn handen/
Al wat de schoone son bestraelt: Het is een kindt
Een kint/ een
kint alleen/ dat soo veel mannen
wint.
Wat wonder ist dat haer de menschen overgheven
In mijn ghebiet/ als self de
Leeuwen voor my beven?
Wat strijdt ghy teghen my/ alst’ doch wel wesen moet/
Waerom en leert ghy niet my commen te ghemoet?
Vidi ego qui durum poßit frænare leonem:
Vidi qui solus corda domaret Amor
2. Au dedans ie me consume.
Beneden ben ick heet/ van boven toeghesloten/
Van boven worter gantsch gheen water in ghegoten/
Van onder vyers genoech/O doodt/ O wreede doodt/
Waert dat ick sterven cond’ zoo waer ick uyt de noodt.
Nu sterf ick als ick leef/ ick ben doodt al mijn leven/
Mijn hert verdroocht in ’t lijf/ mijn jeught gaet my begheven/
Gheen vreught en isser meer/ van buyten is den brandt/
Van binnen suyght hy uyt mijn sinnen end’
verstandt.
Extra velut clausis fervor consumit in ollis,
Et mea consumit viscera cæcus amor.
3. Mes pleurs mon feu decelent
Mijn vyer brand meer end’ meer/ wat sal het eynde wesen?
Het water spruyt uyt vier/ end’ kan
my niet ghenesen:
Mijn vyer dat wordt ghestoockt/ mijn vyer dat brand en blaeckt
Soo langhe dat mijn vyer my een fonteyne maeckt.
Van tranen vloey’ ick wech/ wil zy my niet verhooren
Ick moet doch eyndelijck int water gans versmooren.
O wonderbaren brant/ van branden comt my dat.
Ick swemme daer ick gae/ den brant die maeckt my nat.
Ecquid adhuc dubitas? Testis sit lachryma flammæ,
Semper ut occluso stillat ab igne liquor.
4. Ardo d’appresso, & da longhi mi struggo.
Twee vieren krencken my zeer swaerelick mijn sinnen
Het een niet verr’ van my/ het ander is van binnen/
Het gheen dat binnen is/ daer word’ ick van verbrandt
Het gheen dat buyten is/ dat helpt my oock van cant.
Het gheen dat binnen is dat moet ick altijdt lyden/
Het gheen dat buiten is/ dat comt my oock bestryden
De helft is wel by my/ daer van ick gae te
niet:
Dus lyd’ ick in mijn hert een vriendelick
verdriet.
Proxima fax igni flagrat, atque remota liquescit:
Me procul ipse liquat, me prope torret amor.
5.Qui me nourrist, m’estaind.
Het ghene dat de torts ontsteeckt en doetse branden/
Dat selve blust se weer als m’ommekeert zijn handen.
Zoo gaet het met de min/ O wreeden brandt/ O
brandt/
Wat baet mijn wijsheydt my/ oft’ treffelick verstandt?
Ick gae her ende we’er/ ick gae nu zoo
veel daghen/
En soeck dees en die/ om mijnen noodt te claghen.
Ick moet weer na het vier// de ghene die ’t my doet
Als oorsaeck van mijn vier/ mijn vier oock blussen moet.
Ut qua nutritur pinguedine tæda liquescit,
Quâ vivo, et nutrior, quam pereo, hâc
pereo.
6. A autruy mort, a moy vie.
In’t vier leef
ick altijdt/ tot ’t vier ben
ick gheboren
Het is mijn lust mijn vreucht/ het vier hebb’ ick ghecoren/
Daer zonder can ick niet/ O had ick niet het vier/
Het vier dat my verheucht/ ick waer een schamel dier.
O vier blijft my maer by/ en wilt my niet begheven/
Het gheen dat ander quetst is oorsaeck van mijn leven.
Het vier is mijn behoudt/ het gheen dat ander schaedt
Is oorsaeck dat ick ben bevrijdt van alle quaedt.
Te nutriunt Salamandra ignes, que cætara perdunt.
Alterius nobis vivere morte datum est.
7. Ie ne le puis celer.
Ick decke vast den brand/ ick doe seer
wel mijn beste/
Maer t’is om niet ghedaen/ het comt doch uyt int leste:
Hoe qualijck ist om doen in
Venus bitter
pijn
Te tooghen ach eylaes een vroyelijck aen-schijn.
Het vier vonckt in mijn hert/ ick magh my al wat veynsen
Int aensicht blijckt nochtans een vonck van mijn
ghepeynsen.
O onverberchlick vier/ wat datmen doet oft’ laet/
Daer is altijdt een vonck ofte twee die ons verraet.
Dißimulas frustra: quis enim cælaverit
ignem?
Lumen ab indicio proditur usque suo.
8. Cosi de ben amar porto tormento.
Den liefelicken schijn van haer twee schoone ooghen
Die trecken my tot haer wanneer zy sich vertooghen/
Vertoogen als eylaes/ ick schijne my te zijn
Verloren als ick ben van d’oorsaeck van mijn
pijn.
By d’oorsaeck van mijn pijn woud’ ick wel
altijdt wesen/
Als ick ben by ’t verderf/ so schijn ick te ghenesen.
Ick vliegh’ rondtom het vyer/ ick blijf in eenen standt
Ten zy dat ick my self vind ganschelick verbrandt.
Lumina delectant culices, perimuntque petita:
Sic nobis spes est optima causa mali.
9. Ni spirat immota.
Het gheen dat my verheught/ moet ick van buyten haelen/
Het gheen dat my beweeght/ moet van een ander daelen/
Oft anders ben ick still’/ ick moet wel stille staen.
O dat de wint eens quaem soo moght ick wedergaen/
Dat haren adem slechts (den oorspronck van mijn leven)
Wt haren blyden
mondt een windeken wou gheven
Op mijn beladen hert/ ten minsten van terzy:
Nu ben ick sonder haer/ nu ben ick sonder my.
Stat mola non moto non mota volatica vento:
Sic tua ni spiret gratia truncus ero.
10. Inter omnes.
Twee saecken boven al met glans den prijs behaelen/
Mijn liefs seer claer ghesicht/ en Phœbus gulden
straelen.
De sterren by de Son gheleken
zijn toch blendt/
End’ in haer schoonigheyt en vind’ ick oock
geen endt.
De Son die comt daer heen haer
gouden hooft vertooghen/
Mijn allerschoonste lief heeft peerlen in haer ooghen:
Een lief/ een
Son is daer: daer is oock wel een Maen/
Maer die de Sonne derft en isser niet wel aen.
Obtenebrat stellas Phœbe: tu sola puellas:
Pulcræ eßent aliæ, tu nisi, pulcra,
fores
11. Ie reviens de mon gré aux doulx lacqs qui me serrent.
Ten lesten
ben ick vry/ ick ben eens
uytghetoghen/
Ick gae daert my ghelieft/ ten lesten noch ontvloghen
De handt die my soo langh ghevanghen heeft gheleyt/
End my dat schoone licht des Hemels heeft ontseyt.
Ick ben nu vry ’t is waer. wat wil ick doch
beginnen/
Hoe lieflick ende soet was my den bandt der minnen?
Ick gae van daer ick quam/ ick vlieghe na de handt/
Om buyten pijn te zijn/ moet ick weer inden bandt.
Ad dominum remeat dimißus in aëra Falco:
Sic mihi servitio blandior ipse meo.
12. O l’estroit eslargir:
Vier vensters quellen my/ vier vensters inde minne
De ooghen die ick hebb’/ en die van mijn vriendinne/
Daer herberght
Venus kindt/ dat is zijn eyghen erf/
Mijn ooghen die ick draegh/ die staen na
mijn verderf:
Zy strijden teghen my/ wie wil ick het gaen claghen?
Ick hebbe self ghehadt in mijn verderf behaghen.
Als ick daer buyten was/ soo moest’ ick daer in zijn/
Waer ick nu weer daer uyt/ soo waer ick uyt de pijn.
Laxa petens capitur volucris: sic vincula làte
Nostra patent, arctè nec minus illa premunt.
13. De douceur amertume.
Het honich soude zijn soet boven alle saecken
Waert dat de liefde niet noch soeter placht te
smaecken.
De galle soude zijn het bitterst’ datmen vindt/
Waert datmen niet en vondt dat loose
Venus kindt.
Ses ponden bitter gal met honich overstreken
Is datmen liefde noemt/ daer van de menschen spreken.
Het soet comt uyt het suer/ het suer comt uyt het soet
Dat Droeve blijtschap
tsaem/ end’ Blyde
droefheyt voet.
Vidisti alveolis si fortè absynthia nasci,
Sic specie dulci torquet amarus amor.
14. Te stante virebo.
Haer leven is het mijn/ mijn blijtschap moetse geven/
Haer vreuchden zijn de mijn/ een ziele doet twee leven.
Als ick maer eens den dau/ den dau van hare
jeucht
Mach voelen op mijn hert/ soo word’ ick gantsch verheucht.
O dat zy maer en wou de cracht van haere straelen
Tot op den diepen grondt mijns herten laeten daelen.
Mijn leven dat ick voer/ en heb ick maer tot pandt/
Die ick vercoren hebb’ die draeght my in haer
handt.
Ut virides edere, durat dum Pyramis, errant,
Sic mihi te stabit stante, virente viror.
15. Et piu dolsi.
Ick die zoo menigh strick/ zoo menigh groote hoopen
Van Jaghers toegherust end’ honden ben ontloopen/
Een hevet my ghedaen/
het
cleeft my in het hert/
Hoe snel dat ick oock loop/ noch snelder is mijn smert.
Ick ben nu ver ghenoech ontcomen ’s vyandts
handen/
Ick loop’/
ick vlieg’/ ick ren/ door bosschen ende landen/
Die my quetst is van hier/ ick
hebb’ van haer gheen noodt/
Maer niet te min is zy de oorsaeck van mijn doodt.
Vulnus alit Fera læsa fugâ, sic tu licet
usque
Tela Dei fugias, non tamen effugies
16. Solatium, non auxilium.
Ick ben noch eens ontvlucht/ ick ben noch eens ontspronghen
Der honden groot ghewelt die my soo vreeslick
dronghen/
Mijn hert mijn hert beswijckt/ den adem ben ick quijt/
Ick hijg’ ick hijg’ ick hijg’/ ick hebbe gheenen tijdt.
Mocht ick in die fonteyn mijn tonghe wat
besproeyen/
Die met een sacht ghedruys gaet door de bloemkens
vloeyen/
Ick worde weer ghejaecht. Het is om niet versint/
Eert een verdriet ophout het ander weer begint.
Laßatus gelidis cervus recreatur in undis:
Et tu me laßas unica, tu recreas
17. Ni mesme la mort.
Het een is gantsch vergaen/ het ander staet noch schoone/
End’ spreyt zijn rancken uyt zeer rijckelijck ten
toone/
Altijdt zijnd’ even groen/ zoo gaet het oock met dy/
O Venus lieflijck kindt
/ die altijt woont in my.
De doot neemt wech den mensch’/ maer laet de liefde leven/
Zy wordt noch door den doodt noch door den tijdt
verdreven.
Zy blijft alst al vergaet/ zy bloeyt oock
in den noodt/
De doodt verwint het al/ maar Venus oock de doodt.
Nec platani lethum vitem, nec tollet amorem
Nostrum, quæ tollit cætera, summa dies.
18. C’est tard avisé.
Ben ick niet wel beraen? is dat niet wel ghevonden?
Als ick gheschoten ben/ soo schudt ick eerst de
wonden/
Verdroncken is mijn peert/ ick wercke dagh en nacht/
Ick vulle nu den put/ daer t’ peert in licht versmacht.
Het is met my ghedaen/ ick mocht mijn moeyt wel laeten/
Als ick den arbeyt doe en mach hy my niet baeten/
Het is niet wel versint/ alst huys al is verbrandt
Het water dan eylaes te nemen in de handt.
Submerso frustra stipatus foßa juvenco
Sic sero sapiunt post sua damna Phryges.
19. Les deux sont un.
Den boom die met zijn top zeer hoogh en wijt gheresen
Niet verre vant ghebou des Hemels schijnt te wesen/
Met vruchten schoon becleet/ de vruchten diemen meent
Van hem alleen te zijn/ en heeft hy maer ontleent.
De maechdom is alzoo/ die maechden wilt beerven
En moet geen maecht meer zijn/ maer haeren maechdom derven.
En worden inghelijft door Venus
inden man/
Die van een maecht alleen veel maechden maecken kan.
Non aliter, quam cum ramum sibi ramus adoptat
Sic tibi non idem, nec tamen alter, ero.
20. Il mal mi preme, & mi spaventa il peggio.
Als ick in liefde ben/ dan ben ick als ghebonden/
Als ick daer buyten ben/ dan ben ick gantsch gheschonden/
Wat doe ick doch aldus? ontbonden wil ick zijn/
Soo ick ontbonden ben/ so meerdert doch mijn pijn/
Soo ick dus langhe blijf/ ick moet mijn vreuchden derven/
Soo ick dus niet en blijf/ soo moet ick doch wel sterven.
Soo ick ghesloten blijf/ soo blijf ick inden noot/
Soo ick ontsloten word’/ soo gae ick inde doot.
Expectat felles, laxat captentula muren:
Nos mala vitantes deteriora manent.
21. Perch’ io stesso mi strinsi.
Als ick hebb’ vry gheweest/
ick hadde groot verlanghen
Om vast te moghen zijn/ ick moeste zijn ghevanghen:
Ick sach het minnen aen/ het was een lieflick spel/
Waer dat ick henen sach/ het gingh al even wel:
Ick sach de vryers aen/ ick sach haer soentjens gheven/
En soete praet uytslaen: ick docht/ dat waer mijn leven/
My docht het gingh soo wel/ maer als ick ben int perck
Nu word’ ick eerst ghewaer hoe dat het gaet te
werck.
Servitij causam præstat sibi avara Volucris:
Nec culpa hic, culpæ nec sua pæna deest.
22. Mon mal me suit.
Het gene dat ick vlie dat moet ick selve draghen/
Ick voere waer ick gae het gheen dat my doet claghen/
Ick wend’ my hier end’ daer/ ick ben doch even blendt.
Ick gae/ ick
keer/ ick com/ t’ beginsel is het endt.
’t Zy dat ick blyde ben/ ’t zy dat ick ben verbolghen/
Het ghene dat ick vlie/ dat moet ick selve volghen.
Daer ick gae is mijn liefd’/ ick moeter doch wel aen/
Ick most my selven eerst/ woud’ ick mijn vier ontgaen.
Quo fugis ah demens? sequitur te pæna,
sequũtur
Iumentum ut scabræ pondera dura molæ.
23. Seró detrectat onus qui subijt.
Hier voortijdts als ick placht van minnen t’ hooren
spreken/
En van dat bitter soet end’ van die loose
treken/
My docht het was soo moy/ men coster uyt end in/
Dat heeft my eerst ghebroght het minnen in de sin.
Ick sach het jock
wel aen/ maer ’t docht my licht
te wesen/
Ghevlochten end’ ghebreyt van rooskens tsaem
ghelesen
Wt Venus gouden
tuyn/ my docht ick was een man/
Maer als ick weet
wat ’t is/ en can ick daer niet
van.
Frustrà tento oneri me jam subducere: frustra
Jam juga detrectant, quæ subiere boves
24. Noctua ut in tumulis, super utque cadavera bubo.
Ick ben een levend’ lijck/ nu dinck ick eerst om minnen
Als ander houden op/ dan gae ick eerst beginnen:
De doot is voor de poort/ de minne woont int hert/
Ick smaeck noch voor mijn doot die liefelicke smert.
De doot end’ ick zijn een/ nu dinck ick om te leven:
Mijn leven dat begint alst my wilt gaen begheven.
Het comt oft vroech oft laet: ick vreesde voor de
doot/
En cryghe voor mijn graff mijns alderliefsten schoot.
Noctua ut in tumulis, super utque cadavera bubo
Talis erit: Virgo nubere parce seni.
[pb: H2v]
ELEGIE, ofte
Nacht-clachte.
Dewijle dat de nacht op alderhande dieren
Verspreyt haer droevich cleet, op velden en
rivieren,
En dat de wilde Zee vermindert haren stroom,
En dat de Werrelt gants leyt als in eenen droom:
Dewijle dat de locht wtsteeckt haer gouden ooghen,
Die haer uyt s’hemels sael al springende vertooghen,
En dat de droeve Maen haer broeders plaets bewaerd
Die morghen wederom sal comen nae de aerd’:
Zoo dwael ick hier alleen daer my mijn sorghen
jaghen,
Om van u fel
ghemoet, en wreede sin te claghen.
Jonckvrou ghy leght
gherust, en blaest uyt uwen mont
Dat Goddelick venijn dat my dus heeft ghewont,
In uwen eersten slaep van alle sorg’
ontbonden!
Niet denckend’ op mijn vyer, niet denckend’ om mijn wonden
Niet denckend’ op den Godt die met zijn wreede
cracht,
Heeft willen mijn ghemoet doen staen in dijne
macht.
Ick legg’ hier neer ghestort voor uwe doove
deuren
Als of my inde nacht wat voordeel mocht ghebeuren:
Of datter hoope waer om dijnen hert en sin
Te trecken naer mijn hert, te leyden naer mijn
min.
De Voghels die de lucht met vleugelen doorsnijden
De Visschen die de Zee met haeren steert berijden
Die legghen nu in rust tot dat den dach comt aen:
Maer u dienaer alleen moet oock by nacht vergaen.
By nacht vergaet hy meest, ick neem u tot
ghetuyghen,
Mijn tranen die ick stort, daer meed’ ick niet
can buyghen,
Haer onbermhertich hert, mijn tranen die ick hier
Laet legghen als een pandt van dit ellendich vier.
Elck dinck heeft zijnen tijdt, naer dat de coude daghen
Zijn lang by ons gheweest, en d’ongetemde
vlaghen
[pb: H3v]
Van haghel en van sneeuw, en dat den grijsen baert
Des swinters voor een tijdt bedeckt heeft gants de
aerdt.
Comt Zephyrus
weer aen, en wt sijn schoone saelen,
Laet sijn silveren dauw op alle velden daelen:
En met den adem soet die zijnen mont wtspreet
Neemt d’aerde wederom haer groen gheschildert
cleet.
Het een gaet, t’ander comt de duysternis moet wijcken
Naer dat de
ronde Son comt uyt zijn kamer strijcken;
En toont zijn gulden toorts. En als de Son wech gaet
Dan compt de Maen weer om die
in zijn plaetse staet.
Het heeft al zijn ghebeurt: het comt al op
zijn tijden:
Twee dinghen blyven vast: u wreetheyt en mijn
lijden.
Mijn lijden blijft altijt, en d’oorsaeck van
mijn pijn
V onbeweeghlick hert moet sonder eynde zijn.
De oorsaeck daer van is: dat ick niet twee can
minnen
Of drie op eenen dach; en spelen met mijn sinnen
Ghelijck een lichte pluym, daer Boreas op waeyt
Nu hier vliecht en nu daer; en keert sich ende
draeyt
Naer het bevel des wints: of als een schip
ghespleeten
Int midden vande Zee, daert roer is afghesmeeten.
Maer blijft al even vast en onbeweechlijck aen,
En blijft alleen op dy, en niemant anders staen.
Jonckvrou dat is mijn schult:
hierom sal ick gaen vaeren
Daer ghy niet meer om my u hert en sult beswaeren.
Jonckvrou vaert wel, ick gae:
ick gae daer ghy my sent
Jonckvrou vaert wel, ick gae:
ick loope naer mijn ent,
Jonckvrou vaert wel, ick gae,
ick gae mijn leste ganghen.
Jonckvrou vaert wel, ick gae,
ick sal myn hert uytlanghen
En werpen voor u deur, doet open uwen schoot,
En neemt daer in die siel van die ghy hebt
ghedoot.
Laet my ten minsten toe, dat ick daer in mach
leven,
En woonen naer myn doot: wilt my de weldaet
gheven,
Dat ick de plaetse mach bewaeren van myn min
[pb: H4r]
Die my gheweyghert was: en blyven vast daer in.
Of Venus sal mijn siel in haeren gouden waeghen
Veel hoogher als de Maen en als de Sonne draeghen,
En by de lichten schoon, die lichten die daer gaen
In s’hemels schoon ghebouw’ mijn arme siel doen staen.
Die sterren die ghy siet dat zijn die waerde
sielen
Die Venus en haer kindt noch daghelijcx vernielen;
Dat hebben
Minnaers oock gheweest voor onsen tijt,
En leven nu om hoogh van alle sorgh bevrijt.
Zy staen in Venus huys, zy
letten ende merken
Op ons verdriet en pijn, en uwe wreede werken:
En draeghen die vast aen byVenus
end’ haer soon,
Die elck op sijnen tijt beschicken sijnen loon.
Int midden is een sael van onbekende bloemen,
Met bloemen opghebouwt, die wy niet connen noemen:
Hier is Cupidoos stoel, die
spreect claer ende secht,
Een yder zijn misdaet een yder naer zijn recht.
Daer neven is een perck, daer loopen twee
Goddinnen
De droefheyt en de vreucht, de susters van het
minnen,
Die ghaeren in een kruyck ons tranen altemael,
En setten die ten toon int midden van de sael:
Ons suchten altemael die staen om hooch
gheschreven
In Venus Tafelbouck tot t’eynde van ons leven:
Int midden is een schael, daer weeghtmen al ons
quaet
En die meest heeft gheleen, die cryght den besten
staet.
Daer sal ick boven aen die beste plaets be-erven,
Om dat ick ben gheweest volstandich tot het sterven:
De eerste plaets is mijn daer sal ick staen tot
spijt
Van die u heeft behaecht, en die my heeft
benijt.
Jonckvrou/ wel aen, ick gae en laet u hier tot
panden
Mijn traenen voor de deur, mijn bitter
offerhanden:
En soo ick sterven moet denckt eens in uwen sin,
Oft ick de doot verdien om dat ick u bemin.
Het sterf-huys van Cupido.
Gisteren des avonts laet,
Eer die Son te bedde gaet,
Eer sy gaet, end’ ons berooft
Van haer schoon vergulden hooft.
Eer den swarten nacht begint,
Is ghestorven Venus kindt:
Venus kindt, dat soete dier
Is ghevallen in zijn vier.
Nu light Venus arme Vrou,
Iammerlijck in
grooten rou.
VVie sal blussen
dese pijn?
VVie sal Venus trooster zijn?
Morghen voor den dagheraet,
Eer de Son haer bed verlaet
Dachvaert Venus altemael
Jupiters volck in haer sael.
Al ghy Goden overhoop,
Die wilt coopen goede coop,
Morghen voor het Sonneschijn
Salder eenen coopdach zijn.
Eenen Boogh, end’ neven dien
Eenen Koker wel voorsien:
Pylen zijnder ses oft acht,
Alle van verscheyden cracht,
D’een heeft honich, d’ander gal,
d’ander lieflijck ongheval.
d’een brengt groote blijtschap aen,
d’ander doet die weer vergaen.
Een van hoop, van vreese twee.
Een van vrueght,
end’ drie van wee.
Twee doen haten goeden raet,
Twee doen haten middelmaet.
Dits den huysraet, meen ick al,
Diemen daer vercoopen sal.
Dits den huysraet altegaer
Die hy heeft ghelaten naer.
Comt ghy Goden altemael
Morghen vroech in Venus
sael:
Die best
biedt van Venus moet
Vinden noch twee soentiens goet.
VVie dat nu
mint, heeft voor de vvindt,
Cupido die is doot:
Dat felle kindt, dat dol en blindt
Der minnaers hert doorschoot.
© Our work is licensed under a Creative Commons License.